Wyrazy, które powodują stres

Język japoński z pozoru tylko wydaje się trudny. Wystarczy posłuchać przypadkowego programu TV i okazuje się, że sporo możemy zrozumieć.

Publikacja: 23.06.2014 11:55

Rafał Tomański

Rafał Tomański

Foto: Fotorzepa

Taki był punkt wyjścia w pewnej sprawie sądowej, która dotyczyła poprawności w korzystaniu z języka japońskiego. Rzeczywistość jest trochę bardziej skomplikowana. Zanim o niej, chwila o samym języku. Japoński wydaje się na pierwszy rzut ucha i oka (przede wszystkim) językiem z kosmosu. Dziwne dźwięki, które kojarzą się ze szczekaniem psów; intonacja, która nie pomaga, bo każdy posługujący się japońskim brzmi, jakby krzyczał; wyrazy nie posiadające żadnych nawiązań do europejskiej kultury i do tego jeszcze warstwa wizualna, która najlepiej prezentuje się jako tatuaże, a nie jako przedmiot nauki. Japoński nie jest jednak tak skomplikowany, jak się wydaje.

Łatwy-trudny język

Zaczynając od warstwy z pozoru najtrudniejszej, japońskiego pisma. Składają się na nie dwa alfabety, jeden do zapisywania końcówek odmiany oraz rozmaitych łączników, drugi do wyróżniania wyrazów obcych i do zapisywania nazw własnych, działający trochę jak nasza kursywa. Pierwszy okrągły, delikatny w kształcie, drugi ostry i kanciasty. Do tego prawie 2000 znaków zwanych kanji, ideogramów oznaczających całe wyrazy. Nie ma co się jednak przerażać. Mimo iż dwa alfabety w podstawowych wersjach mają po 48 znaków, co czyni je bardziej skomplikowanymi od naszego abecadła, a rozumienie dwóch tysięcy kanji dających się rozkładać na części podstawowe przypomina rozwiązywanie krzyżówki, warstwę wizualną japońskiego przy nauce zawsze można pominąć. Trudno, nie można mieć wszystkiego, a do porozumiewania się na miejscu i tak wystarczy poznanie słownictwa.

Okazuje się, że japońskie słowa tylko z pozoru są dziwne. Intonacja i sposób ich łączenia w zdaniu to jedno, ale dla Polaków żaden japoński dźwięk nie stanowi problemu. Zdecydowanie gorzej mają oni, gdy chcą uczyć się polskiego. Zatem już jesteśmy na wygranej pozycji. Najcięższym zadaniem okazuje się przeformatowanie znanego od dziecka sposobu myślenia o szyku zdania, by skutecznie przestawić się na układanie w sensownym szeregu wyrazów japońskich. Zajmuje to dłużej niż można się spodziewać, ale w międzyczasie zawsze możemy uczyć się kolejnych nowych słówek.

Wiele zapożyczeń

Tutaj dochodzimy do kolejnej ciekawostki. Niedługo bowiem może okazać się, że nawet nauka nowych słówek po japońsku nie będzie potrzebna. Japoński bowiem sięga po ogromną liczbę zapożyczeń, słów pochodzących przeważnie z angielskiego, które zniekształca, przepuszcza przez swój, okrojony wobec zachodnich, schemat wymowy i wprowadza do powszechnego użycia. Obok rdzennie japońskich, groźnie brzmiących sformułowań używanych jeszcze przez samurajów, można spotkać swojskie (bądź prawie swojskie dla nas) „toraburu" (od angielskiego „trouble", kłopot), risuku (od „risk", ryzyko), czy „korabo" (od „collaboration", współpraca). To właśnie na takie słowa zwrócił szczególną uwagę pewien siedemdziesięciolatek, który pozwał japońską telewizję NHK.

Zbulwersowany zapożyczeniami, które zaśmiecają jego język Japończyk to Hoji Takahashi. Jego oburzenie nie jest powodem do zdziwienia, ponieważ Takahashi jest przewodniczącym organizacji dbającej o czystość japońskiego „Nihongo wo taisetsu ni suru kai". Dosłownie nazwa oznacza „Stowarzyszenie na rzecz poważnego traktowania języka japońskiego". Językowy purysta domagał się odszkodowania w wysokości 1,41 mln jenów, ponieważ według niego poprzez nowe słowa język stawał się coraz mniej zrozumiały, a co za tym idzie korzystanie z telewizji było ogromnie stresujące.

Globalizacja

Sąd oddalił pozew motywując swoją decyzję tym, że brak jest dowodów na stres wynikający z nadużywania wyrazów zagranicznego pochodzenia. Można całą sprawę traktować z przymrużeniem oka, ale japoński z wielką szybkością adaptuje zapożyczenia na potęgę. Różni się tym od chińskiego, który nadaje obcym wyrazom własne nazwy. Japonia potrzebuje otwarcia się na świat i aktywnego udziału w globalizacji, polegającej aktualnie głównie na języku angielskim. Być może kontrowersyjny dla Hojiego Takahashiego proces okaże się w tym szczególnie pomocny, ale dla chętnych do nauki języka japońskiego to wiadomość nastrajająca optymistycznie. Może niedługo nie trzeba będzie pilnie uczyć się skomplikowanego „nihongo" (czyli japońskiego), bo wystarczy pobieżna znajomość języka dźapaniz.

Taki był punkt wyjścia w pewnej sprawie sądowej, która dotyczyła poprawności w korzystaniu z języka japońskiego. Rzeczywistość jest trochę bardziej skomplikowana. Zanim o niej, chwila o samym języku. Japoński wydaje się na pierwszy rzut ucha i oka (przede wszystkim) językiem z kosmosu. Dziwne dźwięki, które kojarzą się ze szczekaniem psów; intonacja, która nie pomaga, bo każdy posługujący się japońskim brzmi, jakby krzyczał; wyrazy nie posiadające żadnych nawiązań do europejskiej kultury i do tego jeszcze warstwa wizualna, która najlepiej prezentuje się jako tatuaże, a nie jako przedmiot nauki. Japoński nie jest jednak tak skomplikowany, jak się wydaje.

Pozostało 84% artykułu
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań
Nauka
Północny biegun magnetyczny zmierza w kierunku Rosji. Wpływa na nawigację
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Nauka
Przełomowe ustalenia badaczy. Odkryto życie w najbardziej „niegościnnym” miejscu na Ziemi