Kiedy pies stał się najlepszym przyjacielem człowieka?

Pies związał się z człowiekiem wcześniej, niż dotychczas sądzili badacze.

Aktualizacja: 02.10.2017 09:12 Publikacja: 01.10.2017 00:01

Dzieje psa i człowieka splotły się bardzo wcześnie, już w epoce lodowej, gdy polowano na mamuty

Dzieje psa i człowieka splotły się bardzo wcześnie, już w epoce lodowej, gdy polowano na mamuty

Foto: shutterstock

Ten temat powraca niczym bumerang, w bieżącej dekadzie praktycznie co roku pojawia się hipoteza o momencie i miejscu w dziejach, w którym pies zaczął towarzyszyć ludziom w polowaniach i codziennym bytowaniu.

W 2014 roku pismo „Nature" informowało o badaniach genetycznych, z których wynika, że psy zostały udomowione 16–11 tys. lat temu. W 2015 roku zsekwencjonowano genom wilka żyjącego na półwyspie Tajmyr w Kraju Krasnojarskim w Rosji. Skłoniło to badaczy do wniosku, że należał on do populacji najbliższej wspólnego przodka psów i wilków. Proces przysposabiania do życia u boku człowieka rozpoczął się więc około 40 tys. lat temu.

W 2016 roku prestiżowe pismo naukowe „Science" opublikowało hipotezę, według której do udomowienia psa doszło dwukrotnie – i to niezależnie – w Europie i w Azji. Przy czym pod koniec epoki kamienia, w neolicie, gdy Europa znała już rolnictwo, około 5 tys. lat temu psa europejskiego zastąpił azjatycki.

I oto teraz dr Rose-Marie Arbogast z Uniwersytetu w Strasburgu, specjalizująca się w archeozoologii, występuje z kolejną hipotezą: do udomowienia doszło około 40 tys. lat p.n.e. Dowodzą tego badania genetyczne. Wiadomość o tym zamieszcza pismo „Nature Communication".

Twierdzenie opiera się na analizie kompletnego genomu psa. Dokonano jej na podstawie próbek pobranych z kości czaszek trzech psów żyjących u schyłku epoki kamienia, w neolicie. Ich szczątki pochodzą z Niemiec, z Herxheim w Palatynacie (VI tysiąclecie p.n.e.; zwierzę pogrzebano ceremonialnie w okręgu wytyczonym przez fosę) i z Kirschbaumhohle we Frankonii (także VI tysiąclecie p.n.e.). trzeci pies, sprzed 5 tys. lat, został odkopany w New Grange w Irlandii.

Zsekwencjonowane prehistoryczne genomy zostały porównane z danymi genetycznymi 6649 zwierząt – psów pradawnych, współczesnych oraz wilków. Analiza ta wskazuje na kontynuację linii europejskich prehistorycznych psów. Stoi to w sprzeczności ze wspomnianą hipotezą z 2016 roku, według której populację psów europejskich zastąpiły psy pochodzenia azjatyckiego, a miało do tego dojść właśnie w neolicie.

Dane paleogenetyczne wskazują także, że psy neolityczne posiadały większość cech związanych z udomowieniem, ale że adaptacja do diety bogatej w skrobię (pożywienie roślinne, zboża) nastąpiła później.

Badania przeprowadzone przez dr Rose-Marie Arbogast wskazują, że psy i wilki zróżnicowały się genetycznie między 41,5 tys. a 37 tys. lat temu, zaś psy ze Wschodu i z Zachodu, czyli z Azji i z Europy, oddzieliły się 23,9 – 17,5 tys. lat temu. A zatem udomowienie nastąpiło między tymi dwoma wydarzeniami, mniej więcej w okresie 40000 – 20000 lat temu. Najwcześniej udomowione psy miały przeciętnie wysokość 46 cm, późniejsze populacje były już niższe.

– Niezależnie od tego, kiedy nastąpiło udomowienie, domyślamy się, jak do tego doszło – wyjaśnia dr Love Dalén, genetyk ze Szwedzkiego Muzeum Historii Naturalnej. – Wilk, którego DNA zostało odtworzone, należał do populacji, która przemierzała obszary Eurazji porośnięte tundrą podczas ostatniej epoki lodowcowej. Polował na duże zwierzęta, żubry, woły piżmowe, konie. Sądzę, że myśliwi i zbieracze mogli łapać młode wilki, które były bardzo łatwe do ukształtowania, trzymali je w niewoli, a one ostrzegały przed dużymi drapieżnikami: niedźwiedziami, lwami jaskiniowymi, a także innymi niebezpiecznymi ssakami – nosorożcami włochatymi, mamutami, a nawet ludźmi.

Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań
Nauka
Północny biegun magnetyczny zmierza w kierunku Rosji. Wpływa na nawigację
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Nauka
Przełomowe ustalenia badaczy. Odkryto życie w najbardziej „niegościnnym” miejscu na Ziemi