Renta socjalna

Osoby całkowicie niezdolne do pracy wskutek schorzenia powstałego w młodości mogą ubiegać się o rentę socjalną. Ale dopiero po ukończeniu 18 lat i uzyskaniu odpowiedniego orzeczenia lekarza orzecznika ZUS

Aktualizacja: 23.06.2010 04:50 Publikacja: 15.06.2010 12:23

Pełnoletnie osoby, którym schorzenie powstałe przed wejściem w dorosłe życie zawodowe uniemożliwia lub w znacznym stopniu utrudnia podjęcie zatrudnienia, mogą starać się o rentę socjalną. Zasady nabywania uprawnień do tego świadczenia uregulowane są w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=170231]ustawie z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej[/link]. Zgodnie z przepisami tej ustawy omawiane świadczenie może uzyskać osoba, która spełnia łącznie dwa warunki:

• ukończyła 18 lat,

• jest całkowicie niezdolna do pracy.

[srodtytul]I. Najważniejsze, kiedy wnioskodawca zaczął chorować[/srodtytul]

Należy stwierdzić, że nie ma znaczenia, kiedy powstała całkowita niezdolność do pracy. Powstanie tej niezdolności może więc nastąpić zarówno przed ukończeniem 18 lat, jak i kiedykolwiek później. Ale istotna jest inna kwestia: kiedy miało miejsce naruszenie sprawności organizmu, które spowodowało całkowitą niezdolność do pracy. Przepisy ustawy wymagają, aby naruszenie sprawności organizmu zaistniało w jednym z następujących okresów:

• przed ukończeniem 18. roku życia,

• w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej przed ukończeniem 25. roku życia,

• w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

[b]Uwaga![/b]

Całkowita niezdolność do pracy może powstać po wielu latach od ujawnienia schorzenia, które ją spowodowało.

[b]Przykład[/b]

[i]Z wnioskiem o rentę socjalną wystąpił 31-letni mężczyzna, który cztery lata wcześniej ukończył studia wyższe. Będąc na ostatnim roku studiów, poważnie zachorował. Po studiach pracował przez trzy lata. Choroba rozwijała się jednak w kolejnych latach i ubezpieczony nie mógł kontynuować pracy.

Wnioskodawca został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy. Stwierdzono jednak, że niezdolność ta powstała w wieku 31 lat. Jednocześnie lekarz orzecznik ZUS uznał, że samo naruszenie sprawności organizmu zaistniało znacznie wcześniej, bo w wieku 27 lat. Na tej podstawie przyznano wnioskodawcy rentę socjalną.[/i]

[b]Przykład[/b]

[i]Wniosek o rentę socjalną zgłosiła 23-letnia kobieta. W wieku 20 lat ukończyła technikum gastronomiczne. Dziesięć miesięcy później podjęła pracę, ale po przepracowaniu jednego roku musiała zrezygnować. Powodem tej rezygnacji była poważna choroba, która ujawniła się w ostatnich miesiącach zatrudnienia.

W wyniku złożonego wniosku o rentę socjalną stwierdzono, że jest ona całkowicie niezdolna do pracy. Naruszenie sprawności organizmu, które spowodowało tę niezdolność, powstało w wieku 23 lat. W związku z tym nie było podstaw do przyznania zainteresowanej renty socjalnej.[/i]

[srodtytul]II. Renta także dla cudzoziemców[/srodtytul]

Rentę socjalną mogą uzyskać nie tylko zamieszkujący i przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatele polscy. Uprawnienia mogą nabyć też cudzoziemcy posiadający zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, status uchodźcy albo ochronę uzupełniającą uzyskaną na terytorium RP.

Rentę socjalną mogą również otrzymać mieszkający i przebywający w Polsce obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Konfederacji Szwajcarskiej posiadający prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium RP.

[srodtytul]III. Ryczałtowa wysokość świadczenia[/srodtytul]

Renta socjalna ma na celu zapewnienie środków utrzymania osobom, które zachorowały przed wejściem w życie zawodowe. Przepisy nie mogą więc uzależniać jej wysokości od stażu pracy wnioskodawcy czy też uzyskiwanych przez tę osobę zarobków.

W związku z tym ustalona została ryczałtowa kwota renty socjalnej dla wszystkich uprawnionych. Uzależniona jest ona od aktualnej wysokości najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i wynosi 84 proc. tej kwoty. Od 1 marca 2010 r. najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy została ustalona na poziomie 706,29 zł. Tak więc obecna kwota renty socjalnej wynosi 593,28 zł brutto.

[srodtytul]IV. Konieczne wydanie orzeczenia[/srodtytul]

Jak zostało już wspomniane, warunkiem uzyskania renty socjalnej jest stwierdzenie u wnioskodawcy całkowitej niezdolności do pracy. Następuje to, podobnie jak w przypadku renty z tytułu niezdolności do pracy, w drodze orzeczenia wydanego przez lekarza orzecznika ZUS.

Wnioskodawca jest więc wzywany na badanie, chyba że zgromadzona w sprawie dokumentacja medyczna jest wystarczająca do wydania orzeczenia. Jeśli nie może zgłosić się osobiście na badanie z uwagi na swój stan zdrowia (stwierdzony zaświadczeniem lekarskim), może być ono przeprowadzone, za pisemną zgodą wnioskodawcy, w miejscu jego pobytu.

W wyniku analizy dokumentacji oraz przeprowadzonego badania lekarz orzecznik wydaje orzeczenie. W dokumencie tym stwierdza zdolność lub niezdolność do pracy, stopień niezdolności do pracy, przewidywany okres jej trwania, datę jej powstania, a także związek niezdolności do pracy z naruszeniem sprawności organizmu powstałym w wymaganym przez przepisy okresie.

Podobnie jak w przypadku renty z tytułu niezdolności do pracy, osoba niezadowolona z wydanego orzeczenia może wnieść sprzeciw do właściwej komisji lekarskiej ZUS za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na jej miejsce zamieszkania. Może to uczynić w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia. Komisja lekarska dokonuje ponownie oceny niezdolności do pracy, a następnie wydaje odrębne orzeczenie.

Jeśli orzeczenie lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS stwierdza całkowitą niezdolność do pracy powstałą wskutek naruszenia sprawności organizmu zaistniałego w wymaganym okresie, ZUS wydaje decyzję przyznającą rentę socjalną. W zależności od tego, czy stwierdzona całkowita niezdolność do pracy ma charakter trwały czy też okresowy, przysługuje stała lub okresowa renta socjalna.

[b]Czasami wystarczy stare orzeczenie[/b]

Rentę socjalną mogą pobierać również osoby posiadające orzeczenia wydane przed wejściem w życie obecnie obowiązującej ustawy o rencie socjalnej, tj. przed 1 października 2003 r. Chodzi o orzeczenia zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności stwierdzające znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, orzeczenia komisji lekarskich do spraw inwalidztwa i zatrudnienia o zaliczeniu do I lub II grupy inwalidów lub orzeczenia lekarzy orzeczników ZUS stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy. Oczywiście orzeczenia te muszą być wciąż ważne.

W takim przypadku osoba uprawniona może pobierać rentę aż do upływu okresu inwalidztwa, niepełnosprawności lub niezdolności do pracy. Prawo do świadczenia na dalszy okres może być przyznane pod warunkiem uzyskania odpowiedniego orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS.

[b]Uwaga![/b]

Rentę socjalną można pobierać również na podstawie ważnego orzeczenia o niepełnosprawności wydanego przed październikiem 2003 r.

Należy podkreślić, że pełnoletni wnioskodawca posiadający stare orzeczenie, które nie straciło ważności, może również obecnie wystąpić o przyznanie renty socjalnej. Nawet wtedy, gdy ośrodek pomocy społecznej w czasie, gdy był jeszcze właściwy do ustalania uprawnień do renty socjalnej, odmówił jej przyznania.

ZUS nie kieruje wówczas osoby zainteresowanej na badanie do lekarza orzecznika. Przyznaje wtedy od razu rentę socjalną na okres niezdolności do pracy lub niepełnosprawności wskazany w tym dokumencie.

[b]Przykład[/b]

[i]W marcu 2005 r. z wnioskiem o rentę socjalną wystąpił 24-letni mężczyzna. Przedstawił on ważne orzeczenie powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności z grudnia 2002 r. stwierdzające u niego umiarkowany stopień niepełnosprawności orzeczony na siedem lat, do 31 grudnia 2009 r.

Na podstawie tego orzeczenia ZUS przyznał rentę socjalną na okres stwierdzonej niepełnosprawności. W styczniu 2010 r. przedstawił on nowe orzeczenie wydane przez powiatowy zespół ds. orzekania o niepełnosprawności stwierdzające umiarkowany stopień niepełnosprawności na kolejne dwa lata.

ZUS nie uznał takiego orzeczenia, a skierował wnioskodawcę na badanie do lekarza orzecznika ZUS. W wydanym orzeczeniu lekarz orzecznik stwierdził, że wnioskodawca jest zdolny do pracy. W związku z tym odmówił przyznania renty socjalnej na dalszy okres.[/i]

[srodtytul]V. Drugie świadczenie czasami wyklucza prawo do renty[/srodtytul]

Osoby spełniające omówione wyżej warunki wymagane do uzyskania renty socjalnej czasami muszą się liczyć z wydaniem przez ZUS decyzji odmownej w sprawie tego świadczenia. Ma to miejsce wówczas, gdy zajdą przypadki ściśle określone w ustawie, które wykluczają prawo do renty socjalnej.

Po pierwsze, prawa do renty socjalnej nie mogą uzyskać osoby uprawnione do emerytury, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej, renty strukturalnej, a także pobierające świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych.

W podobnej sytuacji zostali postawieni właściciele lub posiadacze nieruchomości rolnej w rozumieniu kodeksu cywilnego o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych, a także współwłaściciele nieruchomości rolnej, jeśli ich udział przekracza 5 ha przeliczeniowych. Osoby te również nie mogą nabyć prawa do omawianego świadczenia.

[b]Więźniowie i aresztowani mogą pobierać tylko połowę świadczenia[/b]

Zasadą jest, że renta socjalna nie przysługuje również osobom tymczasowo aresztowanym lub odbywającym karę pozbawienia wolności. Ale od tej zasady przewidziany jest jeden wyjątek. Przewidziany on został dla osób samotnie gospodarujących, które są właścicielami lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, przysługuje im spółdzielcze prawo do lokalu albo też wynajmują lokal należący do gminy, innych jednostek samorządu terytorialnego, Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych.

Osoby te muszą pokrywać opłaty czynszowe za posiadany lokal. Jeśli więc nie posiadają innego przychodu ani prawa do renty rodzinnej, ZUS może im przyznać rentę socjalną. Świadczenie za okres tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności nie przysługuje jednak w pełnej wysokości. Mogą otrzymać tylko 50 proc. pełnej kwoty renty, a więc obecnie 296,64 zł.

Co więcej, muszą się pisemnie zobowiązać do tego, że z otrzymanych pieniędzy będą pokrywać należności za lokal lub dom oraz oświadczyć, że nie przebywają tam inne osoby.

[b]Możliwy zbieg z rentą rodzinną[/b]

Obowiązujące przepisy nie zabraniają natomiast, co do zasady, posiadania uprawnień jednocześnie do renty socjalnej oraz do renty rodzinnej. Jedynie wówczas, gdy renta rodzinna przekracza 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (obecnie 1412,58 zł), renta socjalna nie przysługuje.

Jeśli renta rodzinna mieści się we wspomnianej kwocie, możliwe jest ustalenie prawa również do drugiego świadczenia. Ale w tym przypadku też jest pewne ograniczenie. Renta socjalna musi być bowiem obniżona do takiej kwoty, która łącznie z rentą rodzinną nie przekracza 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Obniżenie nie może być jednak zbyt duże. Gwarantowana jest bowiem minimalna wysokość renty socjalnej, tj. 10 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (obecnie 70,63 zł.). Taka kwota renty musi zostać zachowana w wyniku obniżenia tego świadczenia, zbiegającego się z rentą rodzinną.

[b]Przykład[/b]

[i]W kwietniu 2010 r. 25-letnia kobieta zgłosiła wniosek o przyznanie renty socjalnej. Od kilku lat jest uprawniona do renty rodzinnej po zmarłym ojcu. Wysokość tego świadczenia po waloryzacji od 1 marca 2010 r. wynosi 1350,60 zł. Kwota ta nie przekracza 200 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (1412,58 zł).

W związku z tym były podstawy do przyznania renty socjalnej. Ponieważ jednak łączna wysokość renty socjalnej (593,28 zł) oraz renty rodzinnej (1350,60 zł), tj. 1943,88 zł, przekraczała 200 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy o 531,30 zł, renta socjalna zostałaby obniżona do kwoty 61,98 zł (593,28 zł – 531,30 zł). Ponieważ jednak przepisy gwarantują minimalną wysokość tego świadczenia (70,63 zł), renta została ustalona właśnie w tej gwarantowanej kwocie.[/i]

[ramka][b][link=http://www.rp.pl/temat/497566.html]Zobacz cały poradnik[/link][/b][/ramka]

Pełnoletnie osoby, którym schorzenie powstałe przed wejściem w dorosłe życie zawodowe uniemożliwia lub w znacznym stopniu utrudnia podjęcie zatrudnienia, mogą starać się o rentę socjalną. Zasady nabywania uprawnień do tego świadczenia uregulowane są w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=170231]ustawie z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej[/link]. Zgodnie z przepisami tej ustawy omawiane świadczenie może uzyskać osoba, która spełnia łącznie dwa warunki:

Pozostało 96% artykułu
W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"