Renty z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach

Zasadą jest, że wypadek, który nie miał związku z wykonywaną pracą lub inną działalnością podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia wypadkowego, nie uprawnia do ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy powstałej wskutek tego wypadku.

Ustawodawca uznał jednak, że obrażenia doznane w określonych okolicznościach powinny podlegać szczególnej ochronie. Takie regulacje przewidział w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=167516]ustawie z 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach[/link].

[srodtytul]I. Kiedy wypadek w szczególnych okolicznościach[/srodtytul]

Zgodnie z przepisami ustawy wypadkiem uzasadniającym przyznanie m.in. renty z tytułu niezdolności do pracy jest nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło:

• przy ratowaniu innych osób od grożącego ich życiu niebezpieczeństwa,

• przy chronieniu własności publicznej przed grożącą jej szkodą,

• przy udzielaniu przedstawicielowi organu państwowego lub organu samorządu terytorialnego pomocy przy spełnianiu czynności urzędowych,

• przy wykonywaniu prac związanych ze spisami powszechnymi,

• przy ściganiu lub ujęciu osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub przy chronieniu innych osób przed napaścią,

• przy wykonywaniu funkcji radnego lub członka komisji rady wszystkich jednostek samorządu terytorialnego albo przy wykonywaniu przez sołtysa czynności związanych z tym stanowiskiem,

• przy wykonywaniu funkcji ławnika w sądzie,

• w czasie zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych przez jednostki organizacyjne systemu oświaty, zajęć w szkole wyższej lub zajęć na studiach doktoranckich albo w czasie odbywania praktyki przewidzianej organizacją studiów lub nauki,

• przy pracy w Ochotniczych Hufcach Pracy na innej podstawie niż umowa o pracę,

• przy pracy wykonywanej w ramach terapii zajęciowej w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz publicznych zakładach opieki zdrowotnej,

• przy wykonywaniu bezpośredniej ochrony przed klęskami żywiołowymi,

• przy wykonywaniu funkcji członka komisji powołanej przez organ państwowy lub organ samorządu terytorialnego do przeprowadzenia wyborów lub referendum,

• przy wykonywaniu świadczeń przez wolontariusza, o którym mowa w art. 2 pkt 3 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

• w trakcie uczestnictwa w centrum integracji społecznej,

• przy wykonywaniu przez bezrobotnego prac społecznie użytecznych, o których mowa w art. 73a ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,

• przy odbywaniu praktyki absolwenckiej w rozumieniu ustawy z 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich.

Oceny okoliczności i przyczyn wypadku w szczególnych okolicznościach dokonuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

[b]Przykład[/b]

[i]10 lutego 2010 r. ubezpieczony był świadkiem pożaru, który miał miejsce w sąsiednim domu. Jeszcze przed przyjazdem straży pożarnej postanowił ratować od ognia człowieka znajdującego się w płonącym pomieszczeniu. W czasie akcji ratunkowej doznał poważnych poparzeń. W marcu 2010 r. zgłosił wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy spowodowaną opisanym zdarzeniem. ZUS uznał, że zdarzenie było wypadkiem w szczególnych okolicznościach.[/i]

[srodtytul]II. Choroba zawodowa też czasami uprawnia do renty[/srodtytul]

Możliwość uzyskania renty mają również osoby, u których została stwierdzona choroba zawodowa określona w wykazie chorób zawodowych, o którym mowa w art. 237 § 1 pkt 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]Kodeksu pracy[/link], jeżeli można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia. Czynniki te muszą wystąpić przy wykonywaniu:

• zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych przez jednostki organizacyjne systemu oświaty,

• zajęć w szkole wyższej lub zajęć na studiach doktoranckich albo w czasie odbywania praktyki przewidzianej organizacją studiów lub nauki,

• pracy w Ochotniczych Hufcach Pracy na innej podstawie niż umowa o pracę.

Decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej wydaje państwowy inspektor sanitarny.

[srodtytul]III. Wystarczy stwierdzenie związku niezdolności z wypadkiem[/srodtytul]

Uznanie zdarzenia za wypadek w szczególnych okolicznościach lub stwierdzenie choroby zawodowej nie jest jedynym warunkiem uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy. Konieczne jest jeszcze stwierdzenie całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy oraz związku tej niezdolności z takim wypadkiem lub chorobą.

Dokonuje tego oczywiście właściwy organ orzeczniczy ZUS (lekarz orzecznik lub komisja lekarska). Zasady orzekania są takie jak w przypadku zwykłej renty z tytułu niezdolności do pracy.