W jakim terminie przygotować projekt

Projekt budżetu tworzy się w oparciu o materiały planistyczne pochodzące od jednostek organizacyjnych gminy, jak również przekazane przez podmioty realizujące jej zadania na podstawie zawartych porozumień.

Uwzględnić należy także wskaźniki przekazane przez ministra finansów, informacje o wysokości subwencji oraz planowanej kwoty udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Również przewidziane w przyjętym przez Radę Ministrów projekcie ustawy budżetowej wysokości dotacji celowych muszą znaleźć odzwierciedlenie w projekcie budżetu gminy.

Należy w nim także uwzględnić występujące okresowe zadania związane z wyborami i spisami, na wykonanie których gmina otrzymuje środki z Krajowego Biura Wyborczego oraz Głównego Urzędu Statystycznego.

Przy tworzeniu projektu budżetu można wyróżnić kolejno następujące etapy.

[srodtytul]1. Zbieranie niezbędnych informacji i danych[/srodtytul]

Jednostki organizacyjne gminy oraz wydziały (referaty) przystępują do opracowania założeń do własnych planów finansowych. Do ich opracowania przyjmują jako podstawę ogólne kwoty dochodów i wydatków oraz wskaźniki podane w zarządzeniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Założenia do planów finansowych jednostki organizacyjne gminy oraz wydziały (referaty) sporządzają w pełnej szczegółowości klasyfikacji budżetowej, załączając do nich kalkulacje i uzasadnienie. Objaśnienia do materiałów planistycznych powinny być odniesione do przewidywanego wykonania roku poprzedzającego rok budżetowy w warunkach porównywalnych.

Za terminowe (tj. zgodne z przekazanymi przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta założeniami) sporządzenie projektów planów finansowych odpowiadają kierownicy jednostek organizacyjnych oraz naczelnicy wydziałów (referatów).

Tak opracowane materiały gminne jednostki organizacyjne składają do 30 września do odpowiednich wydziałów (referatów) urzędu gminy. Naczelnicy wydziałów (referatów), po ich przeanalizowaniu i zaopiniowaniu, przekazują je skarbnikowi gminy. Powinno to nastąpić nie później niż do 10 października.

[srodtytul]2. Przygotowanie założeń i samego projektu budżetu[/srodtytul]

Skarbnik gminy przygotowuje zbiorcze zestawienie dochodów (według źródeł) i wydatków w szczegółowości nie mniejszej niż do rozdziałów klasyfikacji budżetowej. Podstawą jego działań są:

- otrzymane od komórek (wydziałów, referatów) i jednostek organizacyjnych oraz złożone przez inne uprawnione podmioty materiały planistyczne oraz wnioski;

- skalkulowane dochody własne, dotacje celowe i subwencje z budżetu państwa;

- przyjęte przez radę strategie, programy i plany.

Dokument ten przedkłada następnie, w terminie do 10 listopada, wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta).

Do projektu budżetu dołącza się prognozę łącznej kwoty długu na koniec roku budżetowego i lata następne, wynikającą z planowanych i zaciągniętych zobowiązań, informację o stanie mienia komunalnego oraz objaśnienia do całego projektu. Wynika to wprost z art. 52 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=91CA8DBD974754AB3E7E42590AF6BE4D?id=163433]ustawy o samorządzie gminnym[/link] oraz art. 179 i 180 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C7A30491543619C9E6AA73707A7CC31E?id=180304]ustawy o finansach publicznych[/link].

Skalkulowane dane w materiałach planistycznych powinny być odniesione do przewidywanego wykonania roku bieżącego w warunkach porównywalnych.

Objaśnienia do projektu budżetu konstruuje się na podstawie danych pochodzących z materiałów planistycznych. Tak stworzone objaśnienia powinny zawierać:

- w zakresie dochodów: szczegółowe omówienie poszczególnych źródeł dochodów ze wskazaniem sposobu i podstaw ich kalkulacji, z podziałem na dochody bieżące i majątkowe;

- w zakresie wydatków: szczegółowe uzasadnienie poszczególnych rodzajów wydatków, z wyodrębnieniem po pierwsze wydatków jednostek budżetowych, w podziale na wynagrodzenia wraz z pochodnymi oraz wydatki rzeczowe. Po drugie wydatków na zadania administracji rządowej zlecone gminie. Po trzecie ogólnej kwoty dotacji dla podmiotów niezaliczanych do sektora finansów publicznych i niedziałających w celu osiągania zysku i po czwarte wydatków majątkowych.

- omówienie przychodów związanych z pokryciem niedoboru budżetowego oraz rozchodów związanych ze spłatami kredytów, pożyczek lub wykupem obligacji;

- omówienie źródeł przychodów oraz wydatków zakładów budżetowych;

- informację o finansowaniu zadań inwestycyjnych obejmującą: nazwę, źródła finansowania oraz ogólny koszt inwestycji.

[srodtytul]3. Przekazanie projektu radzie i właściwej regionalnej izbie obrachunkowej[/srodtytul]

Opracowany na podstawie przedłożonych przez skarbnika gminy materiałów projekt budżetu wójt (burmistrz, prezydent miasta) przedkłada radzie gminy wraz z informacją o stanie mienia komunalnego i objaśnieniami oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej celem zaopiniowania przy uwzględnieniu głównie kryterium legalności. Powinno to nastąpić najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy. Wymóg ten został określony w przepisach: art. 52 ust 2 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 181 ust. 1 ustawy o finansach publicznych >patrz ramka.

Przewodniczący rady gminy niezwłocznie przesyła projekt budżetu wraz z materiałami informacyjnymi do zaopiniowania stałym komisjom rady, najpóźniej do 15 listopada. Przekazanie organowi stanowiącemu projektu budżetu wraz ze stosownymi załącznikami: informacją o stanie mienia komunalnego, prognozą kwoty długu i objaśnieniami oznacza, że skończył się etap jego opracowywania.

Należy również nadmienić, iż w świetle wyłączności organu wykonawczego w inicjowaniu prac nad budżetem i jego zmianami, nie można mu odmówić możliwości korekt przedłożonego projektu, zgodnie z art. 179 ustawy o finansach publicznych.

[srodtytul]4. Prace nad projektem w ramach organu stanowiącego[/srodtytul]

Komisje rady gminy odbywają posiedzenia i formułują na piśmie wnioski i opinie o projekcie budżetu do 1 grudnia. Należy dodać, iż bez zgody wójta (burmistrza, prezydenta miasta) radni nie mogą wprowadzić w projekcie uchwały budżetowej zmian powodujących zmniejszenie dochodów lub zwiększenie wydatków i jednocześnie zwiększenie deficytu budżetu. Ponadto nie mogą dokonywać zwiększenia wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach lub zwiększenia planowanych dochodów bez jednoczesnego ustanowienia ich źródeł.

Powyższe zasady zostały uregulowane w przepisach art. 52 ust. 1a ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 183 ust. 2 ustawy o finansach publicznych. Zatem komisja proponująca wprowadzenie nowego wydatku lub zwiększenie wydatku przewidzianego w projekcie zobowiązana jest wskazać źródło jego sfinansowania. Co więcej, zgłaszając nowe zadanie, wnioskodawca powinien określić w zakresie wydatków bieżących: cel i koszt realizacji oraz w zakresie wydatków inwestycyjnych: cel, zakres i szacunkowy koszt. Ponadto, proponując jako źródło pokrycia, wydatków wzrost dochodów, należy wskazać dział klasyfikacji budżetowej, tytuł dochodu oraz sposób oszacowania kwoty zwiększenia.

[srodtytul]5. Czas na plany finansowe jednostek organizacyjnych[/srodtytul]

W terminie siedmiu dni od dnia przekazania projektu uchwały budżetowej radzie gminy, tj. do 22 listopada, wójt (burmistrz, prezydent miasta) podaje podległym jednostkom informacje niezbędne do opracowania projektów ich planów finansowych. Jednostki organizacyjne gminy opracowują projekty planów finansowych w terminie 30 dni od dnia otrzymania danych. Uzgodnione z projektem uchwały budżetowej plany powinny być zatem złożone wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) najpóźniej do 22 grudnia.

Tak wynika z przepisów art. 185 ust. 2 ustawy o finansach publicznych oraz § 4 ust. 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BEAEB9FA534377C192DCC3D3123E9328?id=182188]rozporządzenia ministra finansów z 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształcaniu w inną formę organizacyjno-prawną (DzU nr 116, poz. 783 ze zm.)[/link].

[ramka][b]Co ująć w treści budżetu – propozycja projektu uchwały budżetowej[/b]

[b]Uchwała budżetowa zawiera:[/b]

1) dochody budżetu gminy, z wyszczególnieniem:

- dochodów bieżących

- dochodów majątkowych;

2) wydatki budżetu gminy, z podziałem na:

- bieżące, w tym: wynagrodzenia i ich pochodne, dotacje z budżetu gminy, wydatki na obsługę długu, wydatki przypadające do spłaty w danym roku budżetowym, z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez JST,

- majątkowe, w tym dotacje na inwestycje;

3) Deficyt budżetu i źródła jego pokrycia lub nadwyżkę i jej przeznaczenie;

4) Przychody i rozchody budżetu;

5) Rezerwę ogólną i rezerwy celowe, w tym rezerwę celową na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego;

6) Dochody i wydatki budżetu:

- związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej i innych zleconych odrębnymi ustawami,

- związane z realizacją zadań wykonywanych na podstawie porozumień (umów) między JST;

7) Dochody z tytułu wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych oraz wydatki na realizację zadań określonych w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Gminnym Programie Przeciwdziałania Narkomanii;

8) Plan przychodów i wydatków zakładów budżetowych;

9) Dotacje:

- na realizację zadań wykonywanych na podstawie porozumień (umów) między jednostkami samorządu terytorialnego,

- przedmiotowe dla zakładów budżetowych,

- podmiotowe dla gminnych instytucji kultury, działających na terenie gminy niepublicznych przedszkoli i szkół oraz innych podmiotów,

- dotacje celowe dla zakładu budżetowego na dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji,

- celowe na zadania własne gminy dla podmiotów nienależących do sektora finansów publicznych;

10) Limity zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek zaciąganych na:

- pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu JST,

- spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów,

- finansowanie planowanego deficytu budżetu JST;

11) Wydatki majątkowe oraz limity wydatków na wieloletnie programy inwestycyjne;

12) Upoważnienia dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta):

- do zaciągania zobowiązań:

- na sfinansowanie wydatków na wieloletnie programy inwestycyjne, na programy i projekty realizowane ze środków Unii Europejskiej lub bezzwrotnych środków zagranicznych oraz na zadania wynikające z kontraktów wojewódzkich,

- z tytułu umów, których realizacja w roku następnym jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania gminy i termin zapłaty upływa w roku następnym,

- zaciągania kredytów i pożyczek na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu,

- dokonywania zmian w planie wydatków poprzez przenoszenie wydatków między rozdziałami, paragrafami klasyfikacji budżetowej w ramach danego działu, z wyłączeniem wydatków majątkowych (które należą do właściwości rady, gdy wykraczają poza granicę ustaloną corocznie przez radę gminy),

- lokowania wolnych środków budżetowych na rachunkach bankowych w innych bankach niż bank prowadzący obsługę budżetu gminy,

- przekazania uprawnień kierownikom jednostek organizacyjnych gminy do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku następnym jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania jednostki organizacyjnej i termin zapłaty upływa w roku następnym;

13) Prognozę łącznej kwoty długu i spłat na koniec roku bieżącego i lata następne.[/ramka]

[i]Autorka jest doktorem nauk ekonomicznych, specjalistą w zakresie finansów publicznych[/i]