Rozpędzone e-booki wesprą rynek książki

Z prognoz PwC wynika, że miedzy 2011 i 2016 rokiem wpływy z elektronicznych książek (razem z podręcznikami) wzrosną w Polsce z 10 mln dol. do 106 mln dol. przy równoczesnym spadku wpływów ze sprzedaży papierowych książek liczonych łącznie z audiobookami (patrz wykres).

– Wiemy od wydawców, że digitalizują swoje zasoby na potęgę – przyznaje Grażyna Szarszewska-Kuhl, dyrektor generalna Polskiej Izby Książki. Jej zdaniem szacunki PwC są realne. Przeszkodą w rozwoju rynku jest wprawdzie nadal piractwo, ale raz zmienionej filozofii wydawców już raczej się nie odwróci. – Branżą wstrząsnęła publiczna debata związana z ACTA. Wielu wydawców zrozumiało w tym czasie, że nawet ryzykując, trzeba szybko wchodzić w ten obszar działalności – mówi Szarszewska-Kuhl.

Nasz rynek e-booków będzie rósł znacznie szybciej niż globalny, który zdaniem PwC zwiększy się z 5,5 mld dol. w 2011 roku do 20,8 mld dol. w 2016 roku. E-booki będą wtedy przynosiły już 18 proc. przychodów całego rynku książek na świecie (obecnie przynoszą ok. 5 proc. globalnych przychodów). – Ten trend jest szczególnie widoczny w Polsce, gdzie przy marazmie na rynku książki tradycyjnej prognozuje się 11-krotny wzrost wydatków na książki elektroniczne. Tak gwałtowna zmiana zachowań konsumenckich wskazuje, że rynek polski – z ponad 10-proc. udziałem w całkowitej wartości rynku książki – jest jednym z bardziej pochłoniętych rewolucją cyfrową – zauważa Tomasz Prucnal, menedżer w zespole ds. sektora telekomunikacji, mediów i rozrywki PwC.

Z głośnych badań o drugim obiegu treści w sieci, jakie na początku roku ogłosiło Centrum Cyfrowe Projekt Polska, wynika, że wśród osób aktywnie korzystających z Internetu i dóbr kultury jedna trzecia w ciągu trzech miesięcy poprzedzających badanie czytała e-booki.

ok. 15 tys. polskojęzycznych e-booków mają w ofercie elektroniczne księgarnie

Z punktu widzenia wydawców w rozwoju rynku e-booków wciąż pozostaje jednak nierozwiązana jedna bardzo ważna kwestia: wysoki VAT na elektroniczne książki. W Polsce wynosi 23 proc. przy 5-procentowej stawce, jaką objęte są „tradycyjne" książki.

To problem całej Europy, bo unijna dyrektywa o VAT zezwala na obniżanie podstawowej stawki VAT w przypadku książek i prasy, ale tylko tych wydawanych na nośnikach fizycznych. Usługi świadczone drogą elektroniczną, do których zaliczają się e-booki, objęte są stawką podstawową.

To jednak da się zmienić. Na kwietniowej debacie „Rz" na temat cyfryzacji w Polsce Michał Boni, minister administracji i cyfryzacji, zapowiedział, że Polska postara się to zmienić, modyfikując definicje e-booka. Na razie do żadnych zmian nie doszło, ale PIK bierze udział w pracach, które mogą tym zaskutkować. – Nadal toczymy bój o VAT. Podobnie dzieje się w innych krajach europejskich, więc myślę, że niedługo coś w tej sprawie w Europie pęknie. W resorcie administracji i cyfryzacji oraz dziedzictwa narodowego i kultury pracujemy również nad tym w ramach warsztatów obejmujących monstrualny pakiet zmian w wielu obszarach prawa – mówi Grażyna Szarszewska-Kuhl.

Problemem czytelników jest z kolei stosunkowo mały wybór tytułów e-booków. 64 proc. badanych, którzy ściągają darmowe e-booki z sieci, przyznało w badaniach dotyczących drugiego obiegu treści, że to właśnie lepsza oferta jest powodem ściągania darmowych (często zapewne nielegalnych) e-booków z sieci.

Problemem nie jest natomiast dostęp do urządzeń, na których można takie książki czytać. Według Wydawnictwa Otwartego w Polsce jest dziś na rynku niecałe 100 tys. e-czytników,  z czego więcej niż połowę stanowią amerykańskie urządzenia Kindle.

Elektroniczne księgarnie szybko wprowadzają nowe formaty i zabezpieczenia, ułatwiające czytanie e-booków na najpopularniejszych wśród czytelników urządzeniach (niewygodny kod DRM zastępują niewidoczne dla czytelnika znaki wodne).

Prasa także coraz bardziej cyfrowa

Rośnie sprzedaż tygodników społeczno-politycznych

Wśród magazynów, do których zaliczają się tygodniki, eksperci PwC także spodziewają się bardzo szybkiego zwrotu wpływów z cyfrowych edycji. Polskie wpływy z cyfrowych magazynów wzrosną między 2011 i 2016 rokiem z 2 do 29 mln dol.

W Polsce nie można na razie jednak jeszcze wliczać do najbardziej strategicznych wskaźników sprzedaży np. subskrypcji hasłowanych witryn WWW gazet i magazynów.

W USA, gdzie zezwoliło na to ABC Bureau of Circulation, wydawcy odczuli natychmiastową poprawę sytuacji: w wielu przypadkach przestała spadać liczba sprzedanych przez nich egzemplarzy gazet i magazynów.

1,24 mln egzemplarzy tygodników opinii sprzedawało się średnio w kwietniu wg ZKDP

Najnowsze wyniki sprzedażowe tygodników wskazują jednak, że i bez tego łączna sprzedaż 11 największych ogólnopolskich tygodników opinii w wersji papierowej i elektronicznej wzrosła o 4,7 proc., do 1,24 mln egz. – wynika z danych Związku Kontroli Dystrybucji Prasy pokazującego tzw. rozpowszechnianie płatne razem.