Nie tylko Vermeer: Nowe hity w europejskich galeriach

W kwietniu otwarto dwie bestsellerowe wystawy. W Paryżu wspólnych prac Basquiata i Warhola. A w Londynie retrospektywę legendarnego prerafaelity Dantego Gabriela Rossettiego.

Publikacja: 07.04.2023 17:51

Jean-Michel Basquiat, Andy Warhol, „6.99”, 1985, akryl i olej na płótnie (297 x 410 cm), Nicola Erni

Jean-Michel Basquiat, Andy Warhol, „6.99”, 1985, akryl i olej na płótnie (297 x 410 cm), Nicola Erni Collection

Foto: Materiały prasowe

Basquiat i Warhol spotkali się po raz pierwszy w 1982 roku. Przedstawił ich sobie wspólny marszand Bruno Bischofberger, który miał nadzieję, że spotkanie zaowocuje twórczą współpracą. Warhol sfotografował Basquiata ulubionym aparatem portretowym Polaroid. A Jean-Michel Basquiat wykonał kilka ujęć Andy Warhola. Artyści pożegnali się.

Po dwóch godzinach w Factory Warhola pojawił się asystent Basquiata z okazałym obrazem jeszcze mokrym od farb, przedstawiającym podwójny portret: Andy’ego opierającego głowę na dłoni i Jean-Michela z burzą potarganych włosów. Asystent musiał przebiec kilkanaście nowojorskich ulic na piechotę, bo płótno nie mieściło się w taksówce. Warhol zdumiony zawołał: „Jestem naprawdę zazdrosny - jest szybszy ode mnie”. I wkrótce wykonał sam kilka portretów Basquiata na wielkoformatowych płótnach.

Tak zaczęła się ich krótka intensywna współpraca, która nabrała rozpędu w 1983 i trwała do 1985 roku. Zaowocowała około 160 pracami. Na wystawie „Basquiat x Warhol. Painting 4 hands” w Fondation Louis Vuitton (czynnej do 28 sierpnia) można zobaczyć ponad 70 ich wspólnych prac. Według słów samego Warhola podczas tej współpracy dali z siebie wszystko.

Na cztery ręce

Ponad 50-letni Warhol był już kultową ikoną pop-artu i to on zwykle zaczynał pracę przy kolejnym obrazie. A 22-letni Basquiat - wchodzącą gwiazda, porywającą połączeniem ekspresji i graffiti - dodawał własne motywy. Podczas tej pracy Warhol wrócił o malowania ręcznego, a Basquiat, jak wyznawał, starał się zniszczyć tworzone przez niego rozpoznawalne popkulturowe znaki. Ale Warhol twierdził: „Myślę, że obrazy, które wspólnie malujemy, są lepsze, gdy nie wiadomo, kto co zrobił.”

Czytaj więcej

Wystawy w 2023 roku. Przeboje gigantów sztuki i malarstwa

Wystawę otwiera seria portretów Basquiata pędzla Warhola i Warhola pędzla Basquiata. W jednej z następnych galerii możemy też zobaczyć portretową serię obu artystów, wykonaną przez fotografa Michaela Halsbanda na prośbę Basquiata w lipca 1985 roku. Przedstawia obu jako bokserów.

W rzeczywistości praca na cztery ręce była dla Basquiata i Warhola wzajemną inspiracją, o czym świadczą malarskie dzieła wypełnione zgodnie ulubionymi motywami jednego i drugiego: maskami, czaszkami, graffiti, odwołaniami do kultury afroamerykańskiej Basquiata oraz charakterystycznymi popartowymi wątkami Warhola.

Jedno z najbardziej monumentalnych ich wspólnych płócien to „Afrykańskie maski” o długości 10 metrów.

Na wystawie obejrzeć można także po raz pierwszy prezentowaną instalację rzeźbiarską Basquiata i Warhola „Dziesięć worków treningowych” („Ostatnia wieczerza”,1985). Na workach treningowych Warhol namalował twarz Chrystusa według reprodukcji „Ostatniej Wieczerzy” Leonarda da Vinci (która inspirowała go i we własnym stworzonym rok później dziele „Sixty Last Suppers”), a Basquiat, dodał słowo „SĘDZIA” z emblematyczną koroną.

Paryski pokaz dopełniają obrazy tworzone także przez innych twórców sceny nowojorskiej lat 80.

Warhol zmarł w 1987 roku, a Basquiat w następnym roku, mając zaledwie 27 lat - po przedawkowaniu narkotyków.

Prerafaelici w nowym świetle

W zupełnie inny zmysłowo-romantyczny klimat w Londynie wprowadza wystawa „The Rossettis” w Tate Britain (czynna do 24 wrzesień), której głównym bohaterem jest Dante Gabriel Rossetti(1828-1882), malarz i poeta, jeden najbardziej oryginalnych twórców epoki wiktoriańskiej, zbuntowany przeciw kanonom sztuki akademickiej, założyciel grupy prerafaelitów, dążącej do odnowy sztuki poprzez przywrócenie jej szczerości i prostoty sprzed maniery Rafaela.

Dante Gabriel Rossetti  "La Ghirlandata ",1873  © Guildhall Art Gallery

Dante Gabriel Rossetti "La Ghirlandata ",1873 © Guildhall Art Gallery

Materiały prasowe

W malarstwie Rossetti przedstawiał idealizowane portrety kobiet pięknych i niepokojących. Mówiąc o miłości, łączył erotykę i tajemnicę, bo jego obrazy mają też wiele symbolicznych odniesień: literackich, mitologicznych lub historycznych.

Znaczna część wystawy skupia się na kobietach - siostrze poetce Christinie i żonie Elizabeth Siddal. To właściwie zarazem pierwsza retrospektywą Elisabeth, która była nie tylko żoną Rossettiego i tragiczną muzą o niezwykłej urodzie (zmarła w wieku 33 lat na skutek przedawkowania opium, którym leczyła depresję), ale również utalentowaną malarką. Akwarele, które tworzyła są nie tylko dialogiem z twórczością męża, ale mają też własny, oryginalny ekspresyjny styl.

Kurator wystawy w Tate Britain Carol Jacobi podkreśla, że główną ambicją pokazu jest przedstawienie pary niezwykłych artystów publiczności XXI wieku i spojrzenie na ich sztukę oczami XXI wieku.

Basquiat i Warhol spotkali się po raz pierwszy w 1982 roku. Przedstawił ich sobie wspólny marszand Bruno Bischofberger, który miał nadzieję, że spotkanie zaowocuje twórczą współpracą. Warhol sfotografował Basquiata ulubionym aparatem portretowym Polaroid. A Jean-Michel Basquiat wykonał kilka ujęć Andy Warhola. Artyści pożegnali się.

Po dwóch godzinach w Factory Warhola pojawił się asystent Basquiata z okazałym obrazem jeszcze mokrym od farb, przedstawiającym podwójny portret: Andy’ego opierającego głowę na dłoni i Jean-Michela z burzą potarganych włosów. Asystent musiał przebiec kilkanaście nowojorskich ulic na piechotę, bo płótno nie mieściło się w taksówce. Warhol zdumiony zawołał: „Jestem naprawdę zazdrosny - jest szybszy ode mnie”. I wkrótce wykonał sam kilka portretów Basquiata na wielkoformatowych płótnach.

Pozostało 82% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Malarstwo
Jego krzyż szokował. Caspar David Friedrich, drugi niemiecki malarz po Dürerze
Malarstwo
Wielka retrospektywa Roya Lichtensteina. Dzieła z Myszką Miki i Kaczorem Donaldem
Malarstwo
„Polski” Vincent van Gogh i plany przebadania następnych dzieł z kolekcji Porczyńskich
Malarstwo
Jan Matejko, jakiego nie znamy, na Zamku Królewskim w Warszawie
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Malarstwo
Wilhelm Sasnal w Amsterdamie i szalony świat Roberta Walsera