Rubens i van Dyck w warszawskich Łazienkach

Pięć arcydzieł z Dulwich Picture Gallery w Londynie, kupionych dla króla Stanisława Augusta, odwiedza pierwszy raz Warszawę.

Publikacja: 14.09.2022 03:00

„Portret damy” (ok. 1625) Petera Paula Rubensa

„Portret damy” (ok. 1625) Petera Paula Rubensa

Foto: mat. pras.

Obrazy nabył wzięty londyński marszand Noël Desenfans, ale po III rozbiorze i abdykacji monarchy ostatecznie nie zostały przez niego wykupione.

Desenfans próbował je więc najpierw sprzedać w Anglii, reklamując je w katalogu wydanym na początku XIX wieku jako „nabyte dla Jego Wysokości króla Polski”. A w końcu zapisał je wraz z innymi dziełami współpracownikowi malarzowi Francisowi Bourgeois. Ten powiększył jeszcze kolekcję i ofiarował ją Dulwich College, które otworzyło w 1817 r. Dulwich Picture Gallery.

Wystawa „Arcydzieła dla króla? Rubens, Van Dyck, Teniers II ze zbiorów Dulwich Picture Gallery” będzie czynna do 1 grudnia.

W Podchorążówce w Łazienkach Królewskich podziwiać możemy: „Portret damy” Petera Paula Rubensa, „Madonnę z Dzieciątkiem” Antona van Dycka, „Rozmawiających wieśniaków na tle pejzażu z kościołem” Davida Teniersa Młodszego, „Żołnierzy grających w kości” Salvatora Rosy oraz „Sąd Parysa” Adriaena van der Werffa.

– Stanisław August był jednym z największych mecenasów sztuki w Polsce. Chciał – wzorem Habsburgów oraz Burbonów – zbudować piękną galerię obrazów, lecz nie był tak bogaty jak oni – mówi prof. Zbigniew Wawer, dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie. I przypomina, że ze zgromadzonej przez niego kolekcji, liczącej blisko 2,5 tys. obrazów, zachowało się kilkaset. – Warto więc obejrzeć wystawę, by zobaczyć, co król chciał zamawiać do swojej kolekcji.

„Portret damy” (około 1625) Rubensa potwierdza jego mistrzostwo. Sportretowana musiała pochodzić z arystokratycznych sfer. Ubrana jest w wytworną suknię według paryskiej mody, udekorowaną sznurami pereł i rozetą z klejnotem. Mimo że mankiety stroju pozostały przez artystę niewykończone, to pogodna twarz kobiety, jasne rozwichrzone włosy i świetlistość jej karnacji, malowane delikatnymi pociągnięciami pędzla, świadczą o malarskiej wirtuozerii.

Czytaj więcej

Tamara Łempicka w Krakowie

„Madonnę z Dzieciątkiem” (około 1630–1632) flamandzki malarz Anton van Dyck, uczeń i współpracownik Rubensa, namalował zapewne po powrocie z Italii. Widoczne są tu inspiracje malarstwem Tycjana – w wyborze tematu, w grze światła i koloru na drapowaniach połyskujących jedwabnych tkanin. Madonna wznosząca oczy ku niebu podtrzymuje stojącego na jej kolanach małego Jezusa. To jedna z najsłynniejszych religijnych kompozycji van Dycka, wielokrotnie kopiowana.

Obraz „Rozmawiający wieśniacy na tle pejzażu z kościołem” (ok. 1660–1670) jest dziełem innego popularnego flamandzkiego malarza – Davida Teniersa Młodszego, cenionego przez Stanisława Augusta. Tłem scenki rodzajowej jest pejzaż z wieżą kościoła, widoczną wśród bujnej zieleni i z niebem zasnutym srebrnymi chmurami.

Włoski malarz Salvator Rosa jest twórcą dynamicznego obrazu „Żołnierze grający w kości”, uważanego za jeden z najlepszych w jego dorobku.

Wystawę zamyka dzieło holenderskiego malarza Adriaena van der Werffa „Sąd Parysa” (1716). Obraz przedstawia Parysa rozstrzygającego spór, która z bogiń jest najpiękniejsza: Junona (żona Jowisza, bogini niebios), Minerwa (bogini mądrości) czy Wenus. Za chwilę wręczy złote jabłko zwycięstwa Wenus – bogini miłości.

Obrazy nabył wzięty londyński marszand Noël Desenfans, ale po III rozbiorze i abdykacji monarchy ostatecznie nie zostały przez niego wykupione.

Desenfans próbował je więc najpierw sprzedać w Anglii, reklamując je w katalogu wydanym na początku XIX wieku jako „nabyte dla Jego Wysokości króla Polski”. A w końcu zapisał je wraz z innymi dziełami współpracownikowi malarzowi Francisowi Bourgeois. Ten powiększył jeszcze kolekcję i ofiarował ją Dulwich College, które otworzyło w 1817 r. Dulwich Picture Gallery.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Malarstwo
Jan Matejko, jakiego nie znamy, na Zamku Królewskim w Warszawie
Malarstwo
Wilhelm Sasnal w Amsterdamie i szalony świat Roberta Walsera
Malarstwo
Nowe obrazy Włodzimierza Pawlaka: martwe natury, geometria, kwiaty z gwoździ
Malarstwo
Zamek Królewski w Warszawie: Prezentacja jedynego w polskich zbiorach Rafaela
Malarstwo
Zamek Królewski w Warszawie: Ostatni tydzień z Nowosielskim