Literacka moc klątwy

Junot Díaz oferuje nieprzewidywalną prozę. W „Krótkim i niezwykłym żywocie Oscara Wao” przeplatają się wielkomiejski slang i ludowe wierzenia z Dominikany

Publikacja: 17.06.2009 01:31

Junot Díaz, Krótki i niezwykły Żywot Oscara Wao, przeł. Jerzy Kozłowski, Znak, 2009

Junot Díaz, Krótki i niezwykły Żywot Oscara Wao, przeł. Jerzy Kozłowski, Znak, 2009

Foto: Rzeczpospolita

Zdumiewająca książka – pierwsze strony poświęcone klątwie zwanej przez Dominikańczyków fuku są jak potężne szarpnięcie. Díaz nie wprowadza czytelnika w historię, lecz wrzuca w wir niesamowitych zdarzeń i pojęć.

Strony roją się od odnośników, przypisów, wyniesionych na margines tłumaczeń hiszpańskich słów, których próżno szukać w tradycyjnych słownikach: to terminy symboliczne, niezrozumiałe bez kontekstu żarty, emigrancka nowomowa i wymyślne przekleństwa. Wszystkie nagle się zwalają na głowę, ale zamiast zniechęcać – pochłaniają. Wepchnięci do szalonej i skomplikowanej układanki, nie możemy się już cofnąć, autor zaś prowadzi po mistrzowsku i bez przerwy zaskakuje.

Wybrał na bohatera chłopaka, jakiego mało kto chciałby poznać. Wiecznie zdyszanego grubasa, którym gardzą koledzy i od którego z niesmakiem odwracają się dziewczyny. Dziwaka skazanego na ludzki śmiech, pogrążającego się w rozpaczy i depresji, zafascynowanego światem fantasy.

Tytułowy Oscar Wao to nieszczęśnik zakochujący się bez wzajemności i pisujący do szuflady. Ale także spadkobierca niezwykłego rodzinnego dziedzictwa – fuku.

Od tego współczesnego melancholika Díaz zaczyna historię rozgrywającą się w kilku światach i czasach. Nie prowadzi jej linearnie, raz po raz gna nas przez życie kolejnych postaci: pradziadka Oscara, szanowanego lekarza zamordowanego we wczesnej fazie dyktatury Trujillo. Zginął, bo nie chciał oddać tyranowi swej pięknej córki. Razem z nią, krzywdzoną i poniewieraną, przenosimy się do New Jersey i poznajemy działanie zafa – antidotum na klątwę, które w Europie nazwalibyśmy pewnie wolą przetrwania.

Kobieta odnalazła siłę do walki, gdy leżąc półżywa na trzcinowym polu, zobaczyła złotą mangustę przemawiającą ludzkim głosem. Díaz wspaniale łączy tradycję latynoamerykańskiego realizmu magicznego z hiphopową energią latynoskich enklaw w USA.

Tradycyjne wierzenia i praktyki nie zostały tam, na wyspie, młodzi bohaterowie są nosicielami niezwykłej duchowości i dojrzewając, odkrywają jej moc.

Pisarstwo Díaza należy do modnej teraz prozy ukazującej problemy emigrantów w dobie globalizacji, ale to propozycja wyjątkowa: współistnienie kultur i mentalności nie jest przedmiotem opowieści, lecz jej immanentną częścią zapisaną w języku. W roli narratora znalazł się młody mężczyzna (może Díaz sprzed dekady?), który o potwornościach terroru na Dominikanie mówi tak samo wiarygodnie jak o podrywaniu dziewczyn w amerykańskich akademikach.

Jego opowieści buzują młodzieńczą energią, kipią od przekleństw oraz erotyki, bywają szokujące i śmieszne, ale zawsze klarowne i wciągające. Díaz chwyta czytelnika w pierwszym zdaniu i do ostatniego nie wypuszcza, a polski tłumacz Jerzy Kozłowski znakomicie mu w tym pomaga.

[i]Junot Díaz, Krótki i niezwykły Żywot Oscara Wao, przeł. Jerzy Kozłowski,Znak, 2009[/i]

[i] masz pytanie, wyślij e-mail do autorki

[mail=p.wilk@rp.pl]p.wilk@rp.pl[/mail][/i]

Zdumiewająca książka – pierwsze strony poświęcone klątwie zwanej przez Dominikańczyków fuku są jak potężne szarpnięcie. Díaz nie wprowadza czytelnika w historię, lecz wrzuca w wir niesamowitych zdarzeń i pojęć.

Strony roją się od odnośników, przypisów, wyniesionych na margines tłumaczeń hiszpańskich słów, których próżno szukać w tradycyjnych słownikach: to terminy symboliczne, niezrozumiałe bez kontekstu żarty, emigrancka nowomowa i wymyślne przekleństwa. Wszystkie nagle się zwalają na głowę, ale zamiast zniechęcać – pochłaniają. Wepchnięci do szalonej i skomplikowanej układanki, nie możemy się już cofnąć, autor zaś prowadzi po mistrzowsku i bez przerwy zaskakuje.

Literatura
Stanisław Tym był autorem „Rzeczpospolitej”
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Literatura
Reiner Stach: Franz Kafka w kleszczach dwóch wojen
Literatura
XXXII Targi Książki Historycznej na Zamku Królewskim w Warszawie
Literatura
Nowy „Wiedźmin”. Herold chaosu już nadchodzi
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Literatura
Patrycja Volny: jak bił, pił i molestował Jacek Kaczmarski