Twórcy litewscy już od kilku lat, wyczuwając rangę wyjątkowego jubileuszu przygotowują projekty związane z rzeźbą, malarstwem i medalierstwem, inspirowane dorobkiem Donelaitisa, a zwłaszcza jego dziełem „Metai" („Pory roku"). Celem tych przedsięwzięć jest nie tylko upamiętnienie rocznicy urodzin poety, lecz także próba odszukania pewnych istotnych aspektów i wyróżników narodowej kultury, ich aktualizacja i upowszechnienie – i na Litwie, i poza jej granicami.
Litewski Związek Artystów Plastyków połączył te projekty i przygotował wystawę objazdową pod nazwą „Portret stulecia". 14 marca 2013 r. otwarto ją w Galerii Sztuki w Kaliningradzie, w maju – w Muzeum Historii Kultury w Görlitz, a w grudniu pokazano ją również w Sejmie Republiki Litewskiej. W styczniu 2014 r. wystawa – na krótko – dotarła do galerii Titanikas w Wileńskiej Akademii Sztuk. Wkrótce będą się nią cieszyć także widzowie w Polsce, na Białorusi, w Hiszpanii i – mamy nadzieję – w Belgii, w siedzibie Parlamentu Europejskiego.
Twórczość Kristijonasa Donelaitisa jest jak kamień węgielny pod narodową tożsamość Litwy, a ponadto oddaje uniwersalną naturę świata. To sztandar, pod którym litewscy artyści wyciągają ręce do swoich sąsiadów i przyjaciół.
To, co łączy te formalnie różne projekty, to próby wizualizowania litewskiej tożsamości oraz odszukania powiązań między odmiennymi wspólnotowymi i kulturowymi doświadczeniami. To istotne zarówno w wymiarze lokalnym, jak i międzynarodowym. Można śmiało stwierdzić, że w dziedzictwie tym rozpoznają się i Litwini, i Europejczycy. Dzieła powstałe na cześć Donelaitisa potwierdzają ten fakt i pozwalają odkryć go na nowo.
Litewski Związek Artystów Plastyków
