36 kilometrów książek

Nie, nie tędy. To wejście dla czytelników – mówi Anna Wołodko z działu promocji BUW. Z głównego holu biblioteki prowadzi nas do wejścia od strony ul. Lipowej.

Co dzień przez te drzwi przechodzi ponad 200 pracowników. Czytelnicy znają twarze nielicznych.

Wchodzimy do centrum dowodzenia – dyspozytorni. Panowie w białych koszulach śledzą tu obraz z zamontowanych w budynku kamer. Jest ich 100. Na miejscu też jest strażak. Na etacie.

[srodtytul]Milionowe sygnatury[/srodtytul]

Obok dyspozytorni rampa – miejsce, do którego podjeżdżają samochody z zaopatrzeniem i książkami. Dla tych drugich droga do magazynów jest krótka. Tuż obok mieści się bowiem Oddział Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów.

Idziemy dalej, do tak zwanego Magazynu Zwartego.

– To określenie wzięło się od stosowanych tu regałów jezdnych – przesuwających się na szynach – tłumaczy Wołodko.

Magazynem kieruje Wojciech Nowak. Z biblioteką, tak samo jak pani Ania, związany jest od 17 lat. Dobrze pamięta, jak dużym wyzwaniem było przeniesienie tu zbiorów z dawnego BUW w campusie głównym UW.

– Proszę sobie tylko wyobrazić, że gdyby chcieć obok siebie ustawić wszystkie zgromadzone tu książki i czasopisma, to potrzeba by półki o długości 36 kilometrów – mówi.

Rozmiarami zaskakuje też sam magazyn, w którym składowane są książki zamawiane do czytelni lub wypożyczalni. Ma 70 metrów szerokości i 80 długości. Książki umieszczane są tu wedle kolejności, w jakiej dołączają do zbiorów. Ostatnie sygnatury mają już po siedem cyfr.

– Tylko dziś wpłynęło do nas 38 książek – mówi Nowak. Są wśród nich dary i egzemplarze obowiązkowe, czyli te, które każdy wydawca musi przekazać na poczet biblioteki. – Większość z „obowiązkowych” trafia do naszych zbiorów, ale są i takie, co selekcji nie przechodzą, bo lepiej wysłać je do bibliotek tematycznych, na przykład wydziałowych – mówi Wołodko.

W magazynie pracuje 13 osób na dwóch zmianach. Co dzień mają do zrealizowania ok. 500 zamówień.

[srodtytul]Odświeżająca łaźnia[/srodtytul]

Zarówno w Magazynie Zwartym, jak i tym ze starszymi zbiorami, panują idealne warunki „leżakowania”. Temperatura to 18 st. C, a wilgotność – 55 proc.

Sterylnie jest również w pracowniach konserwatorskich. Prowadzi do nich wąski, szary korytarz.

– Województwo sandomierskie, lata 50. XVIII w. – wyjaśnia Elżbieta Duziak, kierowniczka działu, prowadząc nas do umieszczonej w jednej z sal olbrzymiej mapy. Plan właśnie przechodzi ostatni etap konserwacji – suszenie.

– Jak do nas trafił, był niekompletny i bardzo brudny – mówi Duziak. – Zdjęliśmy go z płótna, lekkie plamy usunęliśmy szmatkami, a te żółte, intensywne wywabiliśmy chemicznie.

Chemicznie? By przekonać się, co kryje się pod tym określeniem, weszliśmy do laboratorium. Potocznie nazywanego „łaźnią”.

– To tu książki przechodzą odświeżające kąpiele – mówi Duziak, wskazując na olbrzymi zlew. Wokół niego stoją odczynniki chemiczne, narzędzia do badania PH czy usuwania wilgoci, prasa, suszarka.

Rozmowę o konserwacji zakłócają odgłosy zza ściany. To pracownicy introligatorni oprawiają zniszczone książki.

[srodtytul]Biblioteczny souvenir[/srodtytul]

– Wszystko robimy tu ręcznie – mówi Ewa Wójtowicz pracująca właśnie nad naprawą uszkodzonej książki i wskazuje na leżący na stole sprzęt. Są tu igła i nitka, klej, pędzel i pachnące nowością okładki.

Kobieta o bardzo pogodnym usposobieniu od lat związana jest z uniwersytetem. I to, jak podkreśla, nie tylko zawodowo.

– Nie ma możliwości, żeby ktoś mnie nie znał – śmieje się. – Przecież się tu urodziłam – dodaje i przywołuje historię swojej rodziny, która niegdyś w UW zajmowała służbowe mieszkanie.

W introligatorni pracuje od lat 70. Wiele już widziała.

– Zdarza się, że czytelnicy ponaznaczają fragmenty ołówkiem, wyrwą kartę, a nawet rozdział. A my? Musimy to naprawić – mówi, nie gubiąc uśmiechu.

Tuż za ścianą Marek Mastalerski konserwuje druki ulotne pochodzące z XVIII w.

– Drukowane mowy, odezwy. Wszystko to to taki dawny Internet, co jak sieć docierał do wszystkich – śmieje się.

[srodtytul]Narzędzia szpiegowskie[/srodtytul]

Z potęgi nowego medium sprawę zdaje sobie też Pracownia Reprograficzna. Tu na potrzeby czytelników i biblioteki digitalizuje się zbiory. Część udostępniana jest w eBUW-ie.

Nic więc dziwnego, że w głównej sali honorowe miejsce zajmuje gigantyczny skaner, gabarytami przypominający urządzenie rentgenowskie.

– Niektóre dokumenty są tak mocno zszyte, że nie można ich dobrze odbić. Wtedy robimy mikrofilmy – mówi Elżbieta Arcipowska, kierowniczka działu.