Reklama

Baśniowy zaułek Indii

Legenda tygrysich wysp. Piękna powieść Amitava Ghosha pokazuje świat, w którym spotykają się przeszłość i przyszłość

Publikacja: 27.11.2008 20:37

Amitav Ghosh pochodzi z Kalkuty, jest jednym z najchętniej czytanych pisarzy w Indiach

Amitav Ghosh pochodzi z Kalkuty, jest jednym z najchętniej czytanych pisarzy w Indiach

Foto: ROL

Książki Ghosha witają klientów większości indyjskich księgarni. Wyeksponowane tuż przy drzwiach są ozdobą i dumą sklepów. Ghosh – urodzony w Kalkucie, od lat mieszkający w Nowym Jorku – należy do pisarskiej ekstraklasy, jest wśród najczęściej czytanych i nagradzanych autorów w Indiach.

Wydany właśnie w Polsce "Żarłoczny przypływ" to literackie mistrzostwo. Stosując kilka równorzędnych narracji, autor pokazuje współistniejące w Indiach czasy i cywilizacje, przeplatające się – także dosłownie – języki. Opowiada o światach realnych, ale znanych z legend.

Tam, gdzie umieścił akcję powieści, czyli w zapomnianej delcie Gangesu, ekonomiczny boom wydaje się odległą baśnią. Codziennością zaś jest to, czego nie potrafią wyobrazić sobie mieszkańcy oddalonej o półtorej godziny drogi Kalkuty. Bo w delcie panami życia są tygrysy, krokodyle i cyklony, a ludzi nie chroni nowoczesna technologia, tylko powtarzana od wieków opowieść o łaskawej bogini Bon Bibi, która uratowała małego chłopca przed ukrytym w ciele tygrysa demonem.

Historia Ghosha jest współczesna i na pozór prosta. W delcie, którą tworzą porośnięte gęstym lasem wyspy, zjawiają się tego samego dnia: młoda badaczka delfinów rzecznych i zamożny tłumacz z New Delhi. On przyjechał do ciotki, ona – do pracy. Początkowo są na tym nieznanym terytorium jedynie gośćmi. Ale spotkanie z lokalnym rybakiem, jego wykształconą żoną, nieprzyjaznym klimatem i bezwzględnymi regułami życia wśród lasów i błota głęboko ich zmieni.

Ghosh nie sadza wyposażonej w komputer i GPS dziewczyny w drewnianej łodzi dla ukazania efektownego pejzażu. Sprawdza, ile te oddzielone światy mogą sobie oferować. Przyjezdni okażą się ubodzy i nieporadni, ich wiedza i buta wylecą za burtę jak zbędny balast. Ich życie znajdzie się w rękach rybaków, którzy nie potrafią pisać, ale bezbłędnie czytają w nurcie rzeki. Ci sami wieśniacy zakatują tygrysa, nieświadomi, że znienawidzona przez nich bestia dla innych jest pięknym i bezcennym stworzeniem.

Reklama
Reklama

Nieufność, duma, niechęć i strach – pisarz widzi, co nas dzieli. Mądrze wskazuje, że lepiej odmienności uszanować, niż próbować je zatrzeć. Tylko to umożliwi poznanie. Żadnemu z przedstawionych światów nie przyznaje racji, odnajduje między nimi pierwotną więź, głębszą niż różnice. Jego bohaterom uda się pokochać, zaprzyjaźnić. Ale nie od razu i nie dzięki egzotycznej ciekawości. Trzeba będzie wspólnego nieszczęścia.

Ghosh potrafi opowiadać. Unika nadmiaru, nie stara się być atrakcyjny. Tworzy szlachetną i skromną prozę, jego zdania są piękne, ale niepozorne. Oszczędne dialogi, skondensowane do najważniejszych komunikatów, brzmią prawdziwie jak w życiu.

No i to wspaniałe tempo – powieść przesuwa się przed oczami powoli jak drewniana łódź między wyspami. Dzięki temu można dostrzec niuanse, a każde zdarzenie przeżyć.

Kto szuka Indii w przewodnikach i relacjach coraz liczniejszych podróżników, znajdzie niewiele poza wyświechtanymi hasłami o kulturowym bogactwie i kontrastach. Prawdziwe Indie są w książkach Ghosha – zbyt skomplikowane, by dały się opisać. Można jedynie, jak on, ukazywać je po kawałku. Nie przeć do odpowiedzi, tylko pytać.

Literatura
Tajemnica tajemnic współpracy Soni Dragi z Danem Brownem i „Kodu da Vinci" w Polsce
Literatura
Musk, padlinożercy i pariasi. Wykład noblowski Krasznahorkaia o nadziei i buncie
Literatura
„Męska rzecz", czyli książkowy hit nie tylko dla facetów i twardzieli
Literatura
Azja w polskich księgarniach: boom, stereotypy i „comfort books”
Literatura
Wojciech Gunia: „Im więcej racjonalności, tym głębszy cień”
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama