Kto rozdaje karty, czyli pomiędzy katem i ofiarą – białym i czarnym

Dziś w Muranowie spotka się z czytelnikami Sławomir Masłoń. Tematem dyskusji będzie J.M. Coetzee, którego twórczość Masłoń analizuje w swojej nowej książce

Publikacja: 25.06.2009 06:55

John Maxwell Coetzee – tworzący w języku angielskim południowoafrykański pisarz i eseista – przed otrzymaniem nagrody Nobla w roku 2003 nie cieszył się uznaniem krytyki. Dość powiedzieć, że w rodzinnej RPA jego powieści przechodziły niemal bez echa.

Wszystko zmieniło się wraz z wydaniem "Hańby". Powieść ta, traktująca o bolesnych konsekwencjach długotrwałego promowania polityki apartheidu, stała się nawet przedmiotem obrad rządu RPA. Przede wszystkim jednak przyniosła autorowi najważniejsze światowe nagrody literackie i sławę.

Również w Polsce rozpoczęła się wówczas moda na Coetzeego. Choć w polskim tłumaczeniu ukazało się wcześniej kilka powieści pisarza, dopiero po Noblu stał się on poczytny na tyle, że z księgarskich półek znikały kolejne jego pozycje, w tym również rzeczy autobiograficzne i eseistyczne.

Popularność noblisty mierzona jest w naszym kraju nie tylko liczbą sprzedanych egzemplarzy jego książek, ale również ilością artykułów krytycznych i interpretacyjnych. Po licznych tekstach rozproszonych w prasie i piśmiennictwie akademickim otrzymujemy właśnie pierwszą polską monografię twórczości południowoafrykańskiego pisarza – "Coetzee. Przewodnik Krytyki Politycznej" autorstwa Sławomira Masłonia.

Twórczość Coetzeego rozpatruje się zazwyczaj od strony zawartej w niej problematyki moralno-egzystencjalnej, postrzegając pisarza jako jednego z najważniejszych komentatorów kondycji współczesnego człowieka. Masłoń, nie tracąc z oczu humanistycznego wymiaru jego powieści, spogląda na nie z punktu widzenia problematyki polityczno#społecznej, za narzędzie krytyczne obierając przede wszystkim teorię psychoanalizy Jacquesa Lacana.

Dzieło Coetzeego, czyli "postkolonialna powieść liberalna", okazuje się w tym ujęciu zaskakującą jednością, w której takie zagadnienia jak rasizm, apartheid, nierówność społeczna, przemoc, seksizm, ale także feminizm czy ekologia, ukazane są w duchu politycznej poprawności.

Spójność twórczości Coetzeego widać najwyraźniej w przewijającej się w niej tematyce kolonialnej – od debiutanckiej powieści "Dusklands" aż po najnowsze "Zapiski ze złego roku" tematyka rasowego podporządkowania, realizującego się w schematach "pana i sługi" bądź "kata i ofiary" oraz wynikające z nich zagadnienia władzy opartej na przemocy, są głównym motywem dzieła autora "Hańby". W brawurowej analizie poszczególnych powieści Coetzeego Masłoń eksponuje ewolucję bohatera, który z ofiary staje się tym, kto w pojedynku "czarnego" z "białym" rozdaje karty. Takie odczytanie dzieła Coetzeego jest równie frapujące jak powieści bohatera przewodnika.

O aspektach twórczości Coetzeego będzie można podyskutować podczas spotkania ze Sławomirem Masłoniem. W spotkaniu, które odbędzie się dziś o godzinie 19 w kinie Muranów, udział wezmą także związane z Krytyką Polityczną krytyczki Kinga Dunin i Kazimiera Szczuka. Po dyskusji zaplanowano specjalny pokaz filmu "Hańba" w reżyserii Steve'a Jacobsa, będącego adaptacją najgłośniejszej powieści Coetzeego.

[ramka]Sławomir Masłoń

[b]Coetzee. przewodnik krytyki politycznej[/b]

Krytyka Polityczna[/ramka]

Literatura
„James” zrobił karierę na świecie. W rzeczywistości zakatowaliby go na śmierć
Literatura
Silesius, czyli poetycka uczta we Wrocławiu. Gwiazdy to Ewa Lipska i Jacek Podsiadło
Literatura
Jakub Żulczyk z premierą „Kandydata”, Szczepan Twardoch z „Nullem”, czyli nie tylko new adult
Literatura
Epitafium dla CK Monarchii: „Niegdysiejsze śniegi” Gregora von Rezzoriego
Literatura
Percival Everett „dopisał się” do książki Marka Twaina i zdobył Nagrodę Pullitzera