Soczewica – smak pradziejów

Ale chodzi tu o soczewicę, która należała – jak wynika z powyższego cytatu – do najstarszych podstawowych produktów spożywczych w całej środkowej Europie, ale w ostatnich czasach popadła w Rzeczypospolitej w niejakie zapomnienie. I właściwie tylko na wileńskich Kresach, gdzie kategoria polskości raczej nie wymagała radykalnych kryteriów, dania z soczewicy przetrwały do dziś w ścisłym kanonie regionalnych potraw.

Jedną z wielu form wykorzystania tego produktu są słynne soczewiaki, popularne na całej Litwie i Suwalszczyźnie. Podaję dziś przepisy w wariantach mięsnym i wegetariańskim, w wersji pieczonej i smażonej. Dla porównania zaś przepis z okolic Hrubieszowa, czyli nieco bardziej na południe, na przepyszne pierożki, też z soczewicą.

[srodtytul]soczewiaki[/srodtytul]

[b]farsz I:[/b]

250 g soczewicy

2 cebule

1 łyżka oleju

3 – 5 ząbków czosnku

sól i pieprz

Soczewicę ugotować do miękkości w nie za dużej ilości wody (uważać, aby zbytnio nie przegotować). Zmielić albo dokładnie roztłuc.Cebulę drobno posiekać i podsmażyć do przeszklenia na niewielkiej ilości oleju. Dodać zmieloną soczewicę i smażyć jeszcze parę chwil, mieszając, aż farsz odpowiednio zgęstnieje (soczewica lubi wchłaniać dużo wody) – powinna powstać gładka, miękka (ale nie płynna) masa. Po zdjęciu z ognia dodać wyciśnięty czosnek. Doprawić do smaku pieprzem i solą.

[b]farsz II:[/b]

250 g soczewicy

1– 2 cebule

100 g wędzonego boczku albo słoniny

sól i pieprz

Wędzonkę drobno pokroić i wrzucić na patelnię. Gdy tłuszcz się roztopi, wrzucić drobno posiekaną cebulę i podsmażyć. Dodać ugotowaną i zmieloną soczewicę, podsmażyć. Doprawić pieprzem i solą.

[b]ciasto:[/b]

750 g ziemniaków

200 g mąki

1 jajko

sól

(żółtka do smarowania)Ziemniaki ugotować w mundurkach. Obrać i trzykrotnie przepuścić przez maszynkę (tradycyjnie rozgniatano ziemniaki tłuczkiem w drewnianej dzieży aż do osiągnięcia ciągnącej masy). Wbić jajko, dodać sól i wyrabiać ciasto – najpierw w misce, potem na stolnicy – stopniowo dodając mąkę. Ciasto powinno być dość lepkie.Z ciasta formować nieduże kulki, rozpłaszczyć je, nakładać farsz i sklejać w kształt pierogów – do

0 cm długości. Smażyć w głębokim tłuszczu.Można też soczewiaki upiec – formować małe bułeczki, układać sklejeniem do spodu na blasze wysypanej mąką, posmarować żółtkiem i piec w temperaturze ok.

80 stopni przez 25 – 30 minut (aż się dobrze zrumienią).Podawać na ciepło lub na zimno, jako samodzielną przekąskę albo w charakterze pasztecika do barszczu lub rosołu.

[srodtytul]waryniki z soczewicą[/srodtytul]

[b]ciasto:[/b]

500 g mąki

25 g drożdży

500 ml mleka

cukier

sól

[b]farsz:[/b]

200 g soczewicy

pieprz i sól

Drożdże rozpuścić w pół szklanki ciepłego mleka, dodać po solidnej szczypcie cukru i soli. Odstawić. Gdy drożdże podrosną, wymieszać z mąką i resztą mleka. Wyrobić ciasto.

Soczewicę ugotować i przepuścić przez maszynkę do mięsa. Doprawić solą i pieprzem.

Formować na dłoni placki z ciasta, nakładać farsz i zamykać ciasto, formując kule. Gotować na parze.