EKK: 100 artystycznych wydarzeń we Wrocławiu

Kongres ma być ważnym punktem polskiej prezydencji w Unii. Prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz zachwalał, że takiego dyskursu nikt do tej pory w Europie nie zorganizował. 

Rozmowa z Michałem Merczyńskim, dyrektorem Narodowego Instytutu Audiowizualnego, organizatora Europejskiego Kongresu Kultury

Na kongres, który potrwa do niedzieli, złoży się 100 interdyscyplinarnych projektów artystycznych, a także debaty intelektualistów nad tym, jak kultura wpływa na wszystkie dziedziny życia. Odbędzie się również nieformalne spotkanie ministrów kultury państw UE. Na kongresie obecny będzie prezydent Bronisław Komorowski i premier Donald Tusk.

Tren o Hiroszimie

Spośród wydarzeń artystycznych najgłośniejszym echem na świecie ma szansę odbić się projekt Penderecki – Green-wood – Aphex Twin.

Krzysztof Penderecki od lat znajduje się w czołówce muzyki współczesnej, ale współpraca z brytyjskim gitarzystą może zapewnić mu popularność u fanów Radiohead, najbardziej wpływowego alternatywnego zespołu na świecie, który sprzedaje miliony albumów. – Penderecki zmienił moje podejście do komponowania – mówi Jonny Greenwood.

Kompozytor zainspirował go do stworzenia m.in. albumu "Kid A" – w ankietach "Rolling Stone" i "The  Times" uznanego za najważniejsze CD ostatniej dekady, oraz "Popcorn Superhet Receiver", które nie powstałoby, gdyby nie "Ofiarom Hiroszimy – Tren".

"Tren" zabrzmi w Hali Stulecia z "Kanonem" i "Polymorphią" oraz skomponowanym na kongres przez Greenwooda "48 Responses to Polymorphia".

Drugą ważną postacią tego projektu jest Aphex Twin, guru techno. Jego kompozycje wykonywała London Sinfonietta. W Polsce przedstawi m.in. "Polymorphia Reloaded".

Wszystkie kompozycje mają być wydane na płytach. – Prowadzimy zaawansowane rozmowy z wytwórnią Non Such, która wylansowała na świecie III symfonię Henryka Góreckiego – ujawnił "Rz" Michał Merczyński, dyrektor Narodowego Instytutu Audiowizualnego, organizatora kongresu.

Koncerty Pendereckiego przygotował Filip Berkowicz, szef krakowskiego festiwalu Sacrum Profanum.

Prapremierę będzie miała "Poczekalnia. 0" w reżyserii Krystiana Lupy w Teatrze Polskim. – Z powodu fałszywego komunikatu późną nocą na bocznej stacji wysiadają pasażerowie. Spędzają noc w miejscu, które pozbawia poczucia bezpieczeństwa i odbiera sens istnienia. Są wśród nich młodzi aktorzy przygotowujący "Hamleta" jako spektakl dyplomowy. Wracają z wycieczki do Auschwitz, którą polecił im reżyser. Na stacji go nie ma. Zostają sami z bagażem przemyśleń – zdradza Lupa.

Scenariusz miała współtworzyć Dorota Masłowska. – Myślę, że przeczekała odpowiedni moment. Ostatecznie nie chciała się całkowicie wycofać, co jest sympatyczne, i być może pozostaną w spektaklu ślady jej obecności. Natomiast szczerze powiedziawszy: czuję się wrobiony! – zaznacza reżyser.

Brian Eno, współtwórca Roxy Music, jeden z kilku najbardziej wpływowych producentów, w tym ostatnich albumów U2 i Coldplay, tym razem stworzy "rzeźbę multimedialną na powierzchni wody". Miejsce: fontanna przed Halą Stulecia.

Mirosław Bałka zaprezentuje w Pawilonie Czterech Kopuł, gdzie miesza się faszystowska i komunistyczna przeszłość Wrocławia, instalację o pamięci, przemijaniu, utracie i ocaleniu.

Performer Massimo Furlan – w Polsce znany m.in. z odtworzenia na Stadionie X-lecia meczu Polska–Belgia z hiszpańskiego mundialu – w spektaklu "1973" wykona solo finałowy koncert Eurowizji z 1973 r. Przygotowywał się do tego dwa lata.

Zostanie też pokazana "Tęczowa trybuna". Zyskała sławę spektaklu gejowskiego, tymczasem Monika Strzępka i Paweł Demirski frontalnie zaatakowali rządową strategię PR związaną m.in. z przygotowaniami do Euro 2012. Żaden z polityków nie chciałby jej zobaczyć w okresie przedwyborczym.

Kultura w budżecie UE

Europejski Kongres Kultury odbywa się dwa lata po pamiętnym Kongresie Kultury w Krakowie, który zapoczątkował burzliwą debatę m.in. nad finansami. Zakończyło ją dopiero podpisanie przez premiera i Obywateli Kultury "Paktu dla kultury" z popieranym przez wszystkie siły polityczne zapisem o 1 proc. z budżetu na finansowanie życia artystycznego.

Kongres w związku z obecnością przedstawicieli rządów UE będzie okazją do lansowania polskiego pomysłu, by do kolejnego budżetu Unii na lata 2014 – 2020 pierwszy raz wpisać kulturę jako autonomiczną pozycję.

Zgodnie z pierwotną ideą kongres mógł się odbyć w innym czasie i miejscu. – Chcemy zaproponować radnym organizację Europejskiego Kongresu Kultury w 2008 r. – mówił na łamach "Rz" w grudniu 2006 r. Jacek Weksler, ówczesny dyrektor stołecznego Biura Teatru i Muzyki. – Wzięliby w nim udział wybitni intelektualiści z 27 krajów UE. Warszawa odegrałaby wówczas rolę bez precedensu. Moglibyśmy się przekonać, jaka jest dziś sztuka UE. Byłby to ważny krok w walce o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016.

Prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz nie chciała go zrealizować. Odżył dopiero pod auspicjami ministra Bogdana Zdrojewskiego cztery lata temu.

Odbędzie się w mieście, które wiosną pokonało inne polskie ośrodki w rywalizacji o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016.