Jak NATO wynagrodzi Polaków

– Rasmussen jest jednym z najważniejszych premierów w Europie i jednym z tych, którzy odnoszą duże sukcesy – oznajmił w piątek w Brukseli prezydent Turcji Abdullah Gül. Turcja była dotąd wymieniana jako główny oponent kandydatury Andersa Fogha Rasmussena, którą nieformalnie uzgodnili między sobą najwięksi gracze: USA, Niemcy, Wielka Brytania i Francja.

Oświadczenie Güla oraz ogłoszone w piątek poparcie Włoch i Hiszpanii oznacza, że wybór Duńczyka jest praktycznie przesądzony. Choć teoretycznie każdy kraj członkowski może jeszcze zgłosić weto. Jak pisaliśmy w „Rz”, Polska przekonywała sojuszników, że woli Kanadyjczyka Petera MacKaya. Jak wynika z naszych informacji, nie chodziło o to, że jesteśmy przeciwni właśnie Rasmussenowi.

– I on, i MacKay, i Sikorski to bardzo dobrzy kandydaci. Polska swoim protestem chce jednak pokazać, że nie podoba nam się styl podejmowania decyzji – mówi nam polski dyplomata bliski negocjacjom w sprawie wyboru nowego sekretarza generalnego.

Według niego Polska nie wiedziała, że zapadła już decyzja wielkich graczy. Chce pokazać europejskim partnerom, że w przyszłości musimy być brani pod uwagę w dyskusjach o kluczowych stanowiskach.

A kolejna okazja nadarzy się bardzo szybko, bo w najbliższych miesiącach będą podejmowane decyzje o obsadzie wysokich stanowisk w Unii Europejskiej.

– Choć tryb wyboru nowego sekretarza jest nieformalny, dobry obyczaj każe, by pytać o opinię wszystkie państwa – mówi „Rz” inny dyplomata zaangażowany w sprawę. – Tymczasem my, i wiele innych krajów, poczuliśmy się zupełnie pominięci. Nie może być tak, że z gazet dowiadujemy się, iż po pierwsze – jest poważny kandydat, po drugie – odbyły się nieformalne konsultacje, a po trzecie – wszystko jest już ustalone.

Nasi rozmówcy przekonują, że przeważnie na poziomie ambasadorskim daje się jakieś sygnały, a tym razem największe kraje wszystko uzgodniły i nic nam nie powiedziały.

– To, że Polaków zlekceważono, świadczy o słabości polskiej dyplomacji za rządów Donalda Tuska – komentuje Aleksander Szczygło, szef BBN.

– Otrzymujemy już jednak sygnały, że nasi sojusznicy zrozumieli, iż poczuliśmy się zaniedbani, i że będą chcieli zaoferować nam znaczącą rekompensatę – usłyszeliśmy od dyplomatów.

Jak się dowiadujemy, chodzi o kilka rzeczy: by w Bydgoszczy powstał batalion łączności, a także, by europejscy sojusznicy poparli Polaka w staraniach o ważne stanowisko w Unii Europejskiej.

Najważniejszym państwom NATO zależy na tym, by szefa sojuszu wybrano na zaczynającym się w piątek szczycie.

Polskie władze, tak jak kilku innych krajów, mogą jednak przekonywać, że z tą decyzją należy jeszcze poczekać.– Bo rzadko się zdarza, by rządy oficjalnie potwierdzały weta wobec innych przywódców państwowych – tłumaczy „Rzeczpospolitej” Paweł Zalewski, były szef Sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych. – Powinniśmy jednak uświadomić naszym partnerom, że bez nas decyzji w sprawie sekretarza generalnego po prostu nie będzie. Polska powinna się w tej sprawie porozumieć z innymi krajami, które poczuły się zignorowane – dodaje Zalewski.

[ramka][b]Opinie[/b]

[b]Henning Riecke, ekspert Niemieckiej Rady Spraw Zagranicznych (DGAP) w Berlinie:[/b]

Teoretycznie wszystko się może jeszcze zdarzyć, ale nie sądzę, by któreś z państw zdecydowało się zablokować kandydaturę Andersa Fogha Rasmussena na szczycie NATO. Zwłaszcza że uzgodniły ją największe kraje, a Turcja nie wnosi sprzeciwu. Rasmussen jest dobrym kompromisem. Jest przekonanym Europejczykiem, ale nie ideologiem. Dania jest ważnym członkiem Unii, lecz pozostaje trochę na uboczu i nie popiera stworzenia europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony, która mogłaby prowadzić do alienacji Stanów Zjednoczonych.

Sikorski miał mniejsze szanse. Jest politykiem zbyt młodym i zbyt proamerykańskim. W ostatnim czasie angażował się w pozyskanie tarczy antyrakietowej, która jest elementem gwarancji dwustronnych, a nie NATO-wskich. Takie zabieganie o dwustronne porozumienia bardzo nie podobało się większości europejskich państw sojuszu.

[b]Grzegorz Kostrzewa-Zorbas, politolog:[/b]

Rasmussen jest już bardzo wyraźnym faworytem. Potwierdza to fakt, że kolejne państwa starają się jak najszybciej wyrazić dla niego poparcie, i Polska powinna pilnie do tego grona dołączyć.

Nasz rząd powinien jednak próbować wynegocjować coś w zamian za poparcie duńskiego premiera. Na przykład inne stanowiska w NATO lub budowę instalacji sojuszu w Polsce. Uważam, że jest to realistyczne. Moglibyśmy się też dogadać z europejskimi członkami NATO, że poprą naszego kandydata na jedno z kluczowych stanowisk w Unii Europejskiej.

Potwierdziło się przypuszczenie, że Turcy chcieli coś utargo- wać w zamian za poparcie Rasmussena. Najwyraźniej dostali coś od USA albo od członków Unii.

W polityce zagranicznej obrażanie się, tupanie nogą może prowadzić jedynie do kompromitacji i izolacji. W stosunkach międzynarodowych niczego się wymusić nie da.

[b]Eugeniusz Smolar, szef Centrum Stosunków Międzynarodowych:[/b]