Kanclerz Angela Merkel w Warszawie poprosi polskie władze o pomoc

Formalnie kanclerz przyjeżdża do Warszawy z inicjatywy Beaty Szydło, ale to rozmowa z prezesem PiS będzie kluczowa. Ostatni raz podobną formułę zastosowano niemal równo rok temu, gdy nad Wisłę przyleciał David Cameron. W czasie spotkania w hotelu Bristol brytyjski premier uzyskał zgodę Jarosława Kaczyńskiego na ograniczenie praw emigrantów, choć i to nie zapobiegło porażce referendum i Brexitowi cztery miesiące później.

Dziś źródła rządowe w Berlinie przyznają „Rz", że misja Merkel jest przynajmniej równie ważna: chodzi o ratowanie Unii w obliczu narastającej fali populizmu, nieprzewidywalnego prezydenta w USA i agresywnej Rosji.

W piątek na zakończenie szczytu UE na Malcie Angela Merkel powiedziała zaskoczonym dziennikarzom: „Doświadczenia ostatnich lat pokazują, że powinniśmy budować Unię wielu prędkości, bo nie wszyscy będą chcieli zawsze brać w takim samym stopniu udział w integracji". To zabrzmiało jak zgoda na forsowaną od dawna przez Francję koncepcję „małej Unii" bez Polski, o której wspominał ostatnio w Berlinie kandydat republikanów na prezydenta François Fillon.

Elmar Brok, przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego i jeden z najbliższych doradców Merkel, zaprzecza. – Niemcy nie opuszczą Polski, o tym zapewniała mnie wielokrotnie kanclerz. Na Malcie odniosła się do możliwości podjęcia ściślejszej współpracy przez grupę państw Unii, ale bez tworzenia odrębnych instytucji, jak chce Fillon, i z możliwością dołączenia później do takiej inicjatywy przez kraje, które na razie nie chcą w niej partycypować. To nic nowego: tak jest z Schengen czy strefą euro – powiedział w niedzielę „Rzeczpospolitej" Brok.

W rozmowie z Kaczyńskim Merkel chce przede wszystkim się dowiedzieć, do jakiego stopnia Polska jest gotowa poprzeć przyjęcie ambitnej deklaracji o przyszłości Unii w trakcie obchodów 60. rocznicy integracji w Rzymie pod koniec marca. Ma ona zawierać cztery punkty, z których w trzech, uważają źródła rządowe w Berlinie, Polska i Niemcy są zgodne. Chodzi o integralność jednolitego rynku, europejską obronę i perspektywy pracy dla młodych. Problemy stwarza punkt czwarty: imigracja.

– Jesteśmy zgodni, gdy idzie o aspekt zewnętrzny tej polityki – układ z Turcją czy krajami Afryki Północnej, pomoc w utrzymaniu obozów dla uchodźców na Bliskim Wschodzie. Problemem jest aspekt wewnętrzny: nowa polityka azylowa Unii i system podziału uchodźców. Tu każdy kraj musi zrobić krok w kierunku kompromisu, także Polska – mówią nasi niemieccy rozmówcy.

Szczególnie obiecująca może być współpraca w polityce obronnej. Merkel chce uruchomić „stałą strukturalną współpracę" w tym obszarze, co umożliwia traktat z Lizbony. Do tego potrzebna jest zgoda kwalifikowanej większości państw w Radzie UE.

– Jestem pewien, że Polska przyłączy się do tego ze względu na zagrożenie ze strony Rosji i niepewność co do planów Trumpa wobec NATO – uważa Brok.

Polskie władze oficjalnie twierdzą, że pojawienie się Trumpa „nic nie zmieniło", ale źródła w rządzie przyznają, że w Warszawie rośnie zainteresowanie europejską obronnością po zmianie prezydenta USA.

– Nie chcemy budować struktur konkurencyjnych wobec NATO, tylko takie, które je uzupełniają i pozwolą na samodzielną obronę interesów Europy, gdy USA nie będą chciały w niej partycypować – podkreślają nasi niemieccy rozmówcy. Merkel w październiku ogłosiła wzrost wydatków na obronę z 1,2 do 2 proc. PKB do 2020 r.

– W Berlinie uznaliśmy, że należy próbować wpływać na Trumpa. To się udało w rozmowie telefonicznej z Merkel, gdy prezydent zapewnił o znaczeniu sojuszu atlantyckiego oraz przyjął zaproszenie na szczyt G20 w lipcu w Hamburgu – mówią niemieckie źródła. Ale nad Szprewą żywa jest obawa przed wojną handlową, jaką mógłby wywołać Trump, co rykoszetem odbiłoby się boleśnie na polskiej gospodarce.