Policja: jak łowcy głów łapią gangsterów

Niemcy, Hiszpania i Wielka Brytania, ale też Wenezuela czy Meksyk. To tam uciekają przed prawem ci, którzy w Polsce zabijali, handlowali narkotykami czy zbili fortunę na wielomilionowych oszustwach. Wcześniej czy później wpadają, bo – jak mówią policjanci, którzy zawodowo ich tropią – każdy ma słabe punkty.

– Tylko trzeba do każdego podejść indywidualnie. Zbadać jego nawyki, kontakty, środowisko, w jakim się obracał. Żeby ich wytropić, potrzeba wiedzy, doświadczenia i trochę szczęścia – mówi komisarz Grzegorz Prusak, naczelnik Wydziału Poszukiwań i Identyfikacji Osób Biura Kryminalnego KG Policji.

[srodtytul]Małe miasto zbiegów[/srodtytul]

– Lista najbardziej poszukiwanych przestępców wyraźnie się skróciła. W ostatnich miesiącach udało się nam zatrzymać kilku najgroźniejszych gangsterów – podkreśla mł. insp. Sebastian Michalkiewicz, naczelnik warszawskiego zarządu Centralnego Biura Śledczego.

Przed wymiarem sprawiedliwości ukrywa się obecnie około 50 tys. osób, tyle, ile liczy małe miasto. To ludzie, za którymi wystawiono listy gończe i nakazy zatrzymania. Część z nich to rekordziści, którzy niemal do perfekcji opanowali sztukę życia w ukryciu. Oni najdłużej pozostają nieuchwytni.

Do niedawna numerem jeden na liście poszukiwanych CBŚ był 36-letni dziś Andrzej T., ps. Tyburek. Mafijny killer, wyjątkowo bezwzględny. Prokuratura przypisuje mu nawet dziesięć zabójstw. W tym zastrzelenie w 2002 r. policjanta, który próbował go zatrzymać w Mikołajkach.

Po krwawej wojnie warszawskich gangów, w której brał udział, latem 1999 r. „Tyburek” zapadł się pod ziemię. Kiedy dwa lata temu w CBŚ tworzono grupę pościgową „łowców głów”, priorytetem było jego schwytanie. Lata poszukiwań były bezowocne. Aż policjanci zastosowali nowy sposób.

– Nie patrzyliśmy wstecz, nie wracaliśmy do jego starych spraw – jak robiono dotąd – ale skupiliśmy się na weryfikowaniu bieżących sygnałów o tym, gdzie może przebywać i czym się trudnić – opowiada „Rz” jeden z policjantów. Po trzech miesiącach już wiedzieli: gangster zaszył się w Niemczech, gdzie dyskretnie prowadzi interesy narkotykowe. Czasem odwiedza kraj, by się spotkać z zaufanymi kompanami.

Gdy w listopadowy dzień 2009 r. „Tyburek” przekroczył swoją toyotą avensis granicę Polski, już miał za sobą policyjny ogon. A przy rogatkach Poznania miał już na rękach kajdanki.

Dlaczego tak długo był nieuchwytny? – Włożył wyjątkowo dużo energii w to, by się ukryć. Zmienił wygląd, zapuścił brodę i usunął tatuaże, po których można go było rozpoznać. Miał autentyczne dokumenty, które ktoś wyrobił mu na swoje nazwisko – opowiada „Rz” naczelnik Michalkiewicz.

Na korzyść bandyty pracował też czas, który spędzał w ukryciu. Przez dziesięć lat przytył, wyłysiał. – Mieliśmy stare zdjęcie, z którego ciężko byłoby go rozpoznać na ulicy – przyznaje jeden z funkcjonariuszy.

Niemal do perfekcji sztukę maskowania się opanował inny groźny gangster, 37-letni Mariusz W., ps. Bronek. Uciekł z kraju 14 lat temu i został schwytany dopiero w marcu tego roku. Ma na koncie zabójstwa, rozboje i kradzieże. Zanim zniknął, w 1996 r. w Malborku zabił strzałem w głowę kompana, bo podejrzewał, że donosi na niego policji. Rok wcześniej napadł ze wspólnikami i usiłował zabić nocnego portiera w hotelu w Monachium, skąd zrabował 5 tys. marek. Po ucieczce kradł w Belgii i Hiszpanii, a kiedy w tym ostatnim kraju został zatrzymany po awanturze w nocnym lokalu, wybronił się dzięki fałszywym papierom.

Był ścigany czterema listami gończymi i trzema europejskimi nakazami aresztowania, a Interpol wystawił za nim tzw. czerwoną notę sygnalizującą, że to przestępca wyjątkowo niebezpieczny. – Miał blisko 40 dokumentów tożsamości innych osób, radykalnie zmieniał swój wygląd i z łatwością przekraczał granice. Kilka lat temu przyjechał do Polski w przebraniu kobiety – zdradza „Rz” jeden z funkcjonariuszy.

A jednak wpadł w Barcelonie. Namierzyli go policjanci z Gdańska i CBŚ, którzy przekazali Hiszpanom zebrane przez siebie informacje. Jakiego sposobu użyto? Tego funkcjonariusze zdradzić nie chcą. Wiadomo, że w bazie SIS (z danymi o osobach poszukiwanych w strefie Schengen) były jego kod DNA i odciski linii papilarnych. Pomogła też symulacja obecnego wyglądu sporządzona przez policyjnych specjalistów.

– Każdy przestępca ma inny patent na ukrywanie się. Członkom gangów trudno się rozstać z dawnymi kolegami i z przestępczą działalnością, więc ukrywając się, korzystają z ich pomocy. Ale oszust przeważnie zrywa wszelkie kontakty i stara się ukrywać na własną rękę, nie korzystając z pomocy dawnych wspólników – mówi naczelnik Michalkiewicz.

[srodtytul]Biedny i kulawy obcinacz palców[/srodtytul]

Zmiana wyglądu jest dla bandytów sprawą kluczową. Czasami sami stróże prawa mają wątpliwości, czy znaleźli tego, kogo szukali. Tak było w przypadku Artura N., ps. Należyty – lidera gangu „obcinaczy palców”, który może mieć na koncie blisko 20 porwań dla okupu, handel bronią, narkotykami i zabójstwa. W jego grupie bandyci obcinali porwanym palce i przesyłali je rodzinom z żądaniem okupu.

„Należyty” ukrywał się przez cztery lata, wpadł latem 2008 r.

– Został namierzony, ale tak bardzo zmienił wygląd, że do końca nie byliśmy pewni, czy to rzeczywiście on – opowiada jeden z policjantów. – Wyglądał jak bezdomny: długie, niechlujne włosy, niedbałe i zużyte ubranie, a do tego kula, którą się podpierał.

Policjanci opowiadają, że obserwowali, jak „Należyty” w jednym z lokali przyszedł na spotkanie. – Kiedy odszedł od stolika, policjanci zabrali szklankę, z której pił, i pędem, na motocyklu ruszyli do laboratorium, by zdjąć próbki do badania DNA

– opowiada mł. insp. Michalkiewicz. Jednak w trakcie spotkania, które obserwowali inni funkcjonariusze, rozmówca Artura N. wymienił jego bandycki pseudonim. Policjanci zakuli go w kajdanki, nie czekając na wynik badania.

Wielu rodzimych gangsterów szuka schronienia za granicą. A obcokrajowcy czasem próbują ukryć się w Polsce. – Z policji niemieckiej, brytyjskiej czy od FBI otrzymujemy co tydzień kilka informacji z prośbą o zatrzymanie ściganych tam przestępców, którzy ukryli się u nas – potwierdza naczelnik Grzegorz Prusak.

Czasem są to gangsterzy albo aferzyści dużego kalibru. Tak jak Aleksander E. W USA był poszukiwany od czterech lat za wyłudzenie 5 mln dolarów. 48-latek w bazach Interpolu występował pod 14 nazwiskami. Agenci FBI deptali mu po piętach, ale był zawsze krok przed nimi.

– W lutym otrzymaliśmy z FBI sygnał, że może się ukrywać w Polsce – opowiada komisarz Prusak. W operację zostały zaangażowane także policje Austrii, Czech i Niemiec. Rozpracowanie oszusta trwało ok. trzech miesięcy. W tym czasie E. zatrzymywał się tylko w luksusowych hotelach, mieszkania wynajmował w najlepszych dzielnicach. Miał dwa luksusowe samochody. – Był bardzo ostrożny, miał wypracowaną technikę sprawdzania miejsc, w których się zatrzymywał – mówi jeden z funkcjonariuszy.

Policjanci ustalili, że w Polsce, koło Starachowic, Amerykanin ma rodzinę, a jego żona jest Pol-ką. Trop doprowadził ich do Krakowa, gdzie E. naprawiał auto. Tam wpadł w lipcu.

– Czuł się pewnie, miał doskonale podrobione fałszywe dokumenty. Gdy go zatrzymaliśmy, był przekonany, że ma do czynienia z agentami służb specjalnych, i to wojskowych – mówi jeden z funkcjonariuszy biorących udział w akcji. – Był przeświadczony, że tylko służby specjalne mogą go namierzyć.

[srodtytul]Ostrożniejsze kobiety[/srodtytul]

Trudniej – jak twierdzą policjanci – szuka się przestępców kobiet. Jeden z funkcjonariuszy jak czarny sen wspomina Irenę K. Panią po pięćdziesiątce, która dopuściła się serii wyłudzeń, m.in. od cukrowni.

– Zjeździliśmy pół Polski, żeby ją odnaleźć – opowiada.

– Kobieta w tym wieku nie jeździ po alkoholu, nie szaleje autem na drodze i szansa, że policja ją przypadkowo wylegitymuje, jest praktycznie żadna. Jeśli ma pieniądze, długo unika wpadki.

Irena K. miała pieniądze i trzech mężów. W należącym do niej domu pod Węgrowem zgodnie mieszkali dwaj jej byli partnerzy. – Jak jej szukacie, to ją sobie złapcie – kpili z policjantów.

Ale także na Irenę K. znaleziono sposób. Kiedy zaczęły się jej kurczyć fundusze, kobieta załatwiła sobie rentę inwalidzką. Pieniądze przychodziły na konto jej córki.