Reklama
Rozwiń

Całe złoto wszechświata z serca gwiazd

Cenny metal pochodzi ze zderzeń gwiazd neutronowych. Ale tylko część kruszcu z tych katastrof trafiła na Ziemię w meteorytach.

Aktualizacja: 23.07.2013 01:24 Publikacja: 23.07.2013 01:23

Kolizja gwiazd neutronowych może dać początek rzadkim pierwiastkom, m.in. cennemu kruszcowi

Kolizja gwiazd neutronowych może dać początek rzadkim pierwiastkom, m.in. cennemu kruszcowi

Foto: 123RF

Jedno takie zderzenie uwalnia tyle złota, że w przeliczeniu na dzisiejsze ceny kruszcu w dolarach, to 1 z 28 zerami – obliczają naukowcy.

Lżejsze pierwiastki, z wyjątkiem najlżejszych – wodoru i helu, powstały w wyniku reakcji termojądrowej wewnątrz gwiazd. Według przyjętej dziś teorii, cięższe, takie jak srebro, platyna, czy miedź – oraz złoto – nie powstały we wnętrzu gwiazd, ale na skutek kolizji gwiazd neutronowych. Nie było jednak na to dowodów.

Gwiazdy neutronowe są bardzo gęste. W wyniku ich zderzeń uwalniane są atomy o ciężkich jądrach złożonych z wielu neutronów i protonów. Od dekady badacze podejrzewali, że efektem kolizji dwóch gwiazd neutronowych są krótkie rozbłyski promieniowania gamma.

Prof. Edo Berger z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (CFA) badał krótki rozbłysk promieniowania gamma zauważony przez sondę Swift na początku czerwca. Wnioski badacze opisali w „Astrophysical Journal Letters.” Zdarzenie nazwane GRB 130603B, miało miejsce około 3,9 mld lat świetlnych od Ziemi i trwało mniej niż dwie dziesiąte sekundy. Badacze uważają, że rozbłysk pochodził od pierwiastków radioaktywnych, które nagle zostały wyrzucone w kosmos przez zderzające się ze sobą gwiazdy.

– Szukaliśmy niepodważalnego związku między krótkim rozbłyskiem gamma i kolizją gwiazd neutronowych – powiedział Wen-fai Fong, członek zespołu. – Radioaktywna poświata tego rozbłysku może być „dymiącym rewolwerem”.

Złoto jest rzadkim pierwiastkiem na Ziemi, bo mało go jest we wszechświecie. Zespół szacuje, że w trakcie rozbłysku ilość materii uwalniana w przestrzeń wynosi jedną setną masy Słońca, a zaledwie część z niej jest złotem.

– Szacujemy, że ilość złota wytwarzanego i wyrzucanego podczas zderzenia dwóch gwiazd neutronowych może przekraczać masę 10 Księżyców – powiedział Edo Berger, parafrazując Carla Sagana (astronoma i popularyzatora nauki), wszyscy jesteśmy z gwiezdnego pyłu, a nasza biżuteria pochodzi ze zderzenia gwiazd.

„Łącząc ilość złota produkowanego przez jeden rozbłysk promieniowania gamma z liczbą takich rozbłysków, jakie miały miejsce od początku istnienia wszechświata, doszliśmy do wniosku, że całe złoto w kosmosie może pochodzić ze zderzeń gwiazd neutronowych” napisali autorzy pracy w „Astrophysical Journal Letters”.

Jedno takie zderzenie uwalnia tyle złota, że w przeliczeniu na dzisiejsze ceny kruszcu w dolarach, to 1 z 28 zerami – obliczają naukowcy.

Lżejsze pierwiastki, z wyjątkiem najlżejszych – wodoru i helu, powstały w wyniku reakcji termojądrowej wewnątrz gwiazd. Według przyjętej dziś teorii, cięższe, takie jak srebro, platyna, czy miedź – oraz złoto – nie powstały we wnętrzu gwiazd, ale na skutek kolizji gwiazd neutronowych. Nie było jednak na to dowodów.

Kosmos
Astronomowie odkryli nowy obiekt spoza Układu Słonecznego. Czy zagraża Ziemi?
Materiał Promocyjny
25 lat działań na rzecz zrównoważonego rozwoju
Kosmos
Jakie skutki dla Ziemi przyniesie uderzenie asteroidy w Księżyc? Nowe analizy
Kosmos
Polak w kosmosie. Sławosz Uznański-Wiśniewski na pokładzie stacji kosmicznej
Kosmos
„Symbol zaawansowania Polski”. Sławosz Uznański-Wiśniewski z orbity opowiada o swym locie w kosmos
Kosmos
Drugi Polak w kosmosie. Misja Axiom-4: Kapsuła Dragon ze Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim leci na ISS