Po cofnięciu pandemicznych ograniczeń otwartych zostało bardzo wiele miejsc, w których można zjeść rodzinny obiad albo coś szybko przekąsić podczas podróży, spaceru po mieście, czy przerwy w pracy. To różnego rodzaju budki z jedzeniem, bufety, bary, kluby, restauracje itp. Przed sezonem wakacyjnym zaczęła je kontrolować Inspekcja Handlowa. Szczególną uwagę zwracała na rzetelność obsługi oraz prawidłowość uwidaczniania cen towarów, potraw i napojów.
Czytaj też: Od pola do stołu - superurząd skontroluje jakość żywności
- W ponad połowie odwiedzonych lokali stwierdziliśmy nieprawidłowości. W części z nich, obsługa zaniżała pojemność napojów alkoholowych oraz wagę oferowanych potraw. Zdarzało się, że składniki przygotowanych dań różniły się od tych wymienionych w menu. Niekiedy konsumenci otrzymywali rachunek z doliczoną ceną opakowania, którego w ostateczności nie dostawali. W niektórych kontrolowanych miejscach przy sprzedawanych produktach nie było ceny lub nie określano ilości napojów i potraw, których dotyczy podana cena. Występowały również sytuacje, gdy lokale gastronomiczne używały nieodpowiednich wag do odważania produktów – informuje prezes UOKiK, Tomasz Chróstny.
Zobacz listę skontrolowanych lokali
Limanda zamiast soli
Pierwsze efekty trwającej jeszcze kontroli to 58 sprawdzonych placówek gastronomicznych (kontrole przeprowadzone do 10 czerwca br.), z czego w 33 (56,9 proc.) odnotowano następujące nieprawidłowości:
1) nierzetelna obsługa konsumentów (10 placówek), polegająca na:
a) zaniżonej pojemności napojów alkoholowych (a w konsekwencji pobranie wyższej należności - od 0,70 zł do 13,20 zł) - 3 placówki,
b) zaniżonej wadze oferowanych potraw (a w konsekwencji pobranie wyższej należności - od 1,03 zł do 5,40 zł) - 3 placówki,
Sprawdzona, pogłębiona i kompleksowa wiedza dla MŚP
c) użyciu do przygotowania dania innego składnika, niż wymieniony w menu (ryba limanda żółtopłetwa zamiast soli, ser „Fawita" w miejsce sera „Feta", krem dekoracyjny zamiast bitej śmietany) - 3 placówki,
d) doliczeniu do rachunku opakowania do produktu, którego konsument faktycznie nie otrzymał (1 placówka);
2) nieprzestrzeganie przepisów o uwidacznianiu cen (20 placówek), w tym:
a) w menu nie określono ilości potraw i napojów oferowanych do sprzedaży, do których odnosi się cena – nieprawidłowość dotyczyła 705 potraw i napojów oferowanych w 15 placówkach,
b) przy 11 rodzajach towarów w opakowaniach jednostkowych (napoje bezalkoholowe, artykuły mleczarskie) nie uwidoczniono informacji dot. cen (2 placówki),
c) nie uwidoczniono cen jednostkowych napojów alkoholowych i bezalkoholowych (72 napojów) oraz ilości potraw sprzedawanych na sztuki (52 potrawy) - 5 placówek; 2 3) nieprzestrzeganie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców
W dwóch przypadkach przedsiębiorcy nie zgłosili do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej faktycznie wykonywanej działalności gospodarczej polegającej na przygotowywaniu i podawaniu posiłków;
4) stosowanie nielegalizowanych przyrządów pomiarowych
W 16 zakładach gastronomicznych przedsiębiorcy posiadali i stosowali narzędzia pomiarowe bez aktualnych cech legalizacji lub używali w kuchniach tzw. wagi domowe niepodlegające prawnej kontroli metrologicznej;
5) nieprzestrzeganie przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Ceny utajone, ale czysto
W 5 lokalach (na 35 skontrolowanych w tym zakresie) nie uwidoczniono wymaganych przepisami prawa informacji o szkodliwości spożywania napojów alkoholowych.
Podczas kontroli nie stwierdzono natomiast nieprawidłowości w zakresie przestrzegania:
- ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych,
- ustawy o podatku akcyzowym.
Nie było również zastrzeżeń do stanu sanitarno-porządkowego placówek oraz warunków przechowywania środków spożywczych objętych kontrolą. Nie stwierdzono również na stanie towarów po upływie dat minimalnych trwałości lub terminów przydatności do spożycia.
Posypały się mandaty
Wykryte nieprawidłowościami skutkowały karami. Nałożono 14 mandatów karnych na łączną kwotę 1600 zł na osoby odpowiedzialne za popełnienie wykroczeń (z ustawy Prawo o miarach, ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz Kodeksu wykroczeń).
Do sądów rejonowych skierowano 6 wniosków o ukaranie sprawców wykroczeń (z ustawy Prawo o miarach, z Kodeksu wykroczeń);
Wobec 2 sprawców wykroczeń zastosowano art. 41 kw (pouczenie), a w przypadku 2 odstąpiono od kierowania wniosków o ukaranie.
Dodatkowo, wszczętych zostanie 11 postępowań administracyjnych w związku z nieprzestrzeganiem obowiązków w zakresie uwidaczniania cen.
O nieprawidłowościach poinformowano inne organy, w tym właściwe urzędy skarbowe, urzędy miar, Inspekcję Sanitarną, Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
Inspekcja Handlowa prosi osoby, które zauważą nieprawidłowości w zakresie rzetelności obsługi, aby poinformowały właściwy miejscowo Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej. Informacja związana z niewłaściwą jakością serwowanych potraw powinna być zgłoszona do bezpośrednio do właściwego wojewódzkiego inspektoratu Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) lub Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (GIJHARS).
Co musisz sprawdzać
O czym pamiętać, wybierając się do lokalu gastronomicznego? Oto porady UOKiK:
- zwróć uwagę na czystość w lokalu i to nie tylko w odniesieniu do obrusów, naczyń, czy sztućców, ale i podłogi, elementów wystroju i toalet. Jeśli w miejscach dostępnych dla oczu gościa stan higieniczny budzi zastrzeżenia, to tam gdzie on nie zagląda, czyli w kuchni, pomieszczeniach socjalnych, sytuacja może być znacznie gorsza;
- sprawdź, czy w miejscu ogólnodostępnym - wewnątrz lub na zewnątrz lokalu - umieszczony został cennik. Chodzi o to, aby była możliwość poznania cen przed zajęciem miejsca przy stoliku lub złożeniem zamówienia, a nie dopiero przy płaceniu rachunku; Jest to o tyle ważne, że sprzedawcy kształtują swoje ceny swobodnie – przepisy prawa nie określają cen maksymalnych, więc jeśli przy płaceniu rachunku nie chcesz się niemiło zaskoczyć – zwróć uwagę na cenniki, które powinny być umieszczone przed wejściem;
- pamiętaj, że cenniki potraw i napojów muszą zawierać aktualne informacje umożliwiające identyfikację ceny z potrawą lub wyrobem, w szczególności pełną nazwę potrawy lub wyrobu, pod którą jest on sprzedawany oraz określenie ilości potrawy lub wyrobu, do których się odnosi;
- sprawdź, czy cena uwidoczniona na wywieszce, w cenniku lub karcie menu jest zgodna z podaną na paragonie;
- sprawdź, czy do rachunku nie został doliczony produkt, który nie został zamówiony lub napiwek, o którym wcześniej nie informowano – właściciel lokalu może pobierać tzw. „usługę serwisową", ale konsument musi być o tym wcześniej poinformowany (taka informację często można znaleźć w karcie menu);
- pamiętaj, że złożone zamówienie to nic innego, jak zawarcie umowy, a więc klient jest zobowiązany do zapłaty za produkt, natomiast lokal gastronomiczny do wykonania usługi - podania takiego posiłku jaki został zamówiony. Każda zmiana dokonana przez wykonującego zamówienie bez wcześniejszego poinformowania klienta podlega reklamacji, np.: jeżeli jednym z podanych w menu składników pizzy są oliwki, a nie można ich znaleźć, to z całą pewnością można ją reklamować;
- od osoby, która przyjęła zamówienie, możesz wymagać, by poinformowała Cię o czasie, w którym zamówienie zostanie zrealizowane. W przypadku, gdy termin nie został dotrzymany oznacza to, że lokal nie wywiązał się z umowy, czyli można reklamować usługę i zażądać np.: obniżenia rachunku za posiłek (reklamacji może podlegać również temperatura posiłku);
- w ramach reklamacji możesz żądać towaru zgodnego z zamówieniem, a jeśli nie jest to możliwe - domagać się obniżenia ceny;
- jeśli zaserwowane danie jest nieświeże, można odstąpić od umowy, a w przypadku gdy należność już została uiszczona wcześniej - można domagać się zwrotu pieniędzy;
- gdy wizyta w lokalu zakończyła się zatruciem pokarmowym należy zgłosić sprawę do miejscowej stacji sanitarno-epidemiologicznej, która na podstawie badań laboratoryjnych może stwierdzić czy danie, które zostało skonsumowane zawiera drobnoustroje chorobotwórcze (badania są wykonywane na próbach kontrolnych, które lokal ma obowiązek pobierać i przechowywać przez 48 godzin);
- informacja związana z niewłaściwą, czyli nierzetelną obsługą może być zgłaszana bezpośrednio do właściwego wojewódzkiego inspektoratu Inspekcji Handlowej lub do UOKiK. Informacje od konsumentów są zawsze weryfikowane w pierwszej kolejności. Nawet w przypadku kontroli planowych inspektorzy Inspekcji Handlowej typują przede wszystkim placówki, których dotyczyły sygnały konsumentów.
