Donald Trump wcale nie chce pokoju? Ekspert: Prowokuje Rosjan, żeby wojna trwała

„Rzeczpospolita”: Jak można teraz scharakteryzować sytuację na froncie?

Ppłk rez. Maciej Korowaj: Jest dynamiczna. Ostatnie meldunki, które znam, mówią, że Ukraińcy z powrotem są w centrum Pokrowska, ale zaraz może być odwrotna sytuacja. Jest pewna stabilizacja, jeżeli chodzi o działania taktyczne, ale jeśli popatrzymy na linię frontu w latach 2023-2025, to ona w wymiarze strategicznym jakoś znacznie się nie zmieniła.

My tę wojnę widzimy przez dziurkę od klucza, myśląc, że ona jest taka duża, a wszystkie te wojenne sprawy trzeba brać w bardziej strategiczny sposób: jak państwo ukraińskie sobie radzi? Czy jest odporne na wewnętrzne i zewnętrzne problemy? Tak samo trzeba patrzeć na Rosję, która też ma swoje ogromne problemy.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Amerykański plan pokojowy dla Ukrainy oparty na rosyjskim dokumencie. Kulisy powstania projektu

Z ustaleń trzech niezależnych źródeł wynika, że 28-punktowy plan pokojowy USA dla Ukrainy, ujawni...

Ale innej natury.

Rosja wygrywa skalą. Problemy rosyjskie są jak na Rosję duże, w porównaniu z ukraińskimi, ale skala powoduje, że Rosja ma więcej zasobów niż Ukraina. Problemy w wymiarze strategicznym bardziej dotyczą Ukraińców - im się kończą zapasy, które są zresztą uzależnione od Europy. Tak naprawdę Ukraińcy są silni naszą siłą. To, że my już się tą wojną, w cudzysłowie, „nudzimy” albo „męczymy”, to sukces rosyjski w obszarze wojny informacyjnej. Mnie się wydaje, że dlatego Ukraina zdecydowała się zgodzić na plan pokojowy, oczywiście nie ten w wersji rosyjskiej, tych 28 punktów, lecz plan wynegocjowany w Genewie.

Pytanie, co zrobi Rosja.

Plan genewski jest bliższy rozwiązania zaproponowanego przez Europejczyków, krążą informacje, że Putin to prawdopodobnie odrzuci.

W ostatnim czasie wojska rosyjskie poczyniły zauważalne postępy w rejonie Kupiańska i Hulajpola, w Myrnohradzie siły ukraińskie znalazły się w okrążeniu.

Takie informacje z Myrnohradu płyną od co najmniej miesiąca.

Ale jednak ostatnie doniesienia z frontu są korzystniejsze dla Rosji.

Ale mówimy o wymiarze taktycznym, chodzi o miasta 5 na 5 kilometrów. To nie jest tak, że front pada. Są też rejony, gdzie Ukraińcy kontratakowali i miejsca, które były rosyjskie, już rosyjskie nie są. Dla mnie linia frontu w zasadzie się nie zmienia.

Pojawiły się nieoficjalne analizy ze Stanów Zjednoczonych, że Donbas jest już dla Ukrainy stracony, i że nie jest to kwestia „czy” lecz „kiedy”.

To wszystko jest gra informacyjna. Jeżeli analiza jednoznacznie wskazuje przyszłe zdarzenia, to nie jest robiona profesjonalnie, bo każdy analityk daje scenariusze i wariantowanie tych scenariuszy.

Rozważmy jeden ze scenariuszy i spójrzmy na mapę. Konstantynówka jest już blisko linii frontu. Załóżmy, że Rosjanie od północy podejdą pod Słowiańsk, a później uderzą na południe na Kramatorsk i Drużkiwkę. Gdyby do wiosny wojska rosyjskie zajęły te cztery miasta, to czy Ukraińcy mogliby się dalej bronić? Są tam dalsze umocnienia?

Dalej jest co najmniej osiem linii obrony, Ukraińcy rozbudowywali to latami. Po obu stronach są rozbudowane linie obrony, podziemne stanowiska dowodzenia, magazyny, szpitale, drogi zaopatrzeniowe, obite siatkami antydronowymi. To teren dobrze przygotowany do walki.

Konstantynówka, budynek uszkodzony w wyniku ostrzału

Foto: Iryna Rybakova/Press Service of the 93rd Kholodnyi Yar Separate Mechanized Brigade of the Ukrainian Armed Forces/Handout via REUTERS

Ale do zdobycia?

Oczywiście, że jest do pokonania, ale nie w dzień ani w tydzień. Trzeba mówić o latach walki i ofiarach po stronie zarówno obrońców, jak i atakujących.

A żeby zająć obwód doniecki w jego administracyjnych granicach?

Co najmniej rok.

Czy Ukraina ma siłę żywą, żeby obsadzić te linie?

To już inna kwestia. Teraz Ukraińcy są w dołku, jeżeli chodzi o swoje potrzeby, ponieważ mają bardzo dużo ludzi w procesie szkolenia, mają problemy z dezercją, zresztą Rosjanie też.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Plan pokojowy dla Ukrainy. Ursula von der Leyen ogłasza trzy warunki

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wygłosiła oświadczenie, w którym odniosł...

Czytam doniesienia o ukraińskich jednostkach, na przykład brygada jest obsadzona w 1/3 stanu etatowego. Trochę mało.

Ale u Rosjan jest tak samo. Weźmy rosyjską jednostkę, która musi walczyć i obsługiwać swój garnizon macierzysty na terenie Rosji, prowadzić szkolenie żołnierzy służby okresowej. Rosjanie nie tylko prowadzą wojnę, ale też odbudowują swoje rezerwy. Czyli jedna trzecia jednostki jest w garnizonie, a dwie trzecie na Ukrainie, ale ten komponent też jest dzielony: jedna część walczy, druga się przygotowuje, a trzecia odtwarza zdolność bojową po stratach. Ukraińcy też nie walczą całością jednostki: część walczy, część się szkoli, część odtwarza zdolność bojową. To jest wojna na wyniszczenie na długi okres. Jednostki nie walczą pełnym składem, bo nie mogą. Teraz Rosjanie i Ukraińcy mają coraz mniej możliwości rotowania z zewnątrz, więc „kanibalizują się” wewnątrz rotowania, czyli tworzą nowe oddziały z pozostałości tych, które poniosły straty.

Ukraińscy żołnierze na drodze w pobliżu linii frontu w rejonie Pokrowska

Foto: REUTERS/Anatolii Stepanov

Biorąc pod uwagę problemy Ukraińców z żołnierzami, czy słuszna była decyzja ukraińskich władz, żeby zezwolić na opuszczenie kraju mężczyznom w wieku do 22 lat?

Wydaje mi się, że jeśli Ukraińcy dobrze ocenili swoje możliwości, stwierdzili, że nie będą tak mocno gnębić swoich obywateli, to świadczy, że mają jeszcze rezerwy, tylko nie chcą ich teraz używać i siłować się z Rosją, kiedy Moskwa mimo strat cały czas prze do przodu. Czasami lepiej wytrzymać uderzenie, poczekać, aż atakujący złapią zadyszkę i wtedy uderzyć swoimi rezerwami, nawet kosztem terenu.

À propos terenu, w pierwotnej wersji plan pokojowy (nazwijmy go amerykańsko-rosyjskim) zakładał, że Rosja otrzyma cały Donbas. Myśli pan, że Ukraina się na to zgodzi?

Nie wiem. Moskwie nie chodzi tak mocno o teren, tylko o to, żeby Ukraina przestała być państwem, które może zagrażać Rosji. Dla Kremla najważniejsze, żeby zdjąć z Rosji sankcje, żeby Rosja miała dostęp do swoich rezerw finansowych i żeby Ukraina była jak najbardziej rozbrojonym i pozbawionym sojuszy państwem. To jest cel. Teren ma drugorzędne znaczenie, nie jest dla Rosjan najważniejszy, mogą go przehandlować. Biorąc pod uwagę taktykę negocjacji wydaje mi się, że jeśli Rosjanie tak mocno upierają się przy tym terenie, a mniej przy innych kwestiach, to ten teren jest najmniej ważny.

Foto: PAP

Nie wyobrażam sobie, żeby zrezygnowali na przykład z lądowego korytarza na Krym.

Tego na pewno nie zrobią, to ma strategiczne znaczenie, natomiast pytał mnie pan o Donbas.

W 2022 roku Rosjanie ogłosili aneksję czterech ukraińskich obwodów. Jeśli na mocy porozumienia pokojowego będą musieli wycofać się z terenów, które w swej propagandzie uznali już za swoje, jak Putin wytłumaczy to swoim obywatelom?

Tak, że to jest odłożone na następny konflikt. To nie problem wytłumaczyć Rosjanom, że jeszcze teraz się nie udało, ale „poczekamy, zrobimy to lepiej następnym razem”.

W drugiej połowie listopada Władimir Putin odwiedził punkt dowodzenia rosyjskiego zgrupowania „Zachód”

Foto: Kremlin.ru/Handout via REUTERS

Dość powszechna jest opinia, że wszelki pokój czy rozejm będzie tymczasowy, bo mówimy o Rosji, a ona nie zrezygnuje z wojny.

Dlatego Rosja chce, żeby państwo ukraińskie było jak najsłabsze, żeby nie musiała utrzymywać znaczącego potencjału w celu ochrony swoich zdobyczy. Rosja nie zdołała osiągnąć swoich celów strategicznych w sposób militarny i chce je uzyskać w ramach negocjacji.

Jak długo trwałaby ewentualna przerwa w konflikcie?

Jestem przekonany, że Rosja może w ciągu dwóch lat odbudować swój potencjał, ma wszystkie narzędzia, żeby to zrobić.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Przełom na froncie? Władimir Putin usłyszał, że wojska rosyjskie zajęły Kupiańsk

Rosyjski przywódca Władimir Putin odwiedził punkt dowodzenia zgrupowania „Zachód”, gdzie odebrał...

Tak szybko?

Rosja kosztem wojny rozwijała swój potencjał gospodarczy i szkoleniowy, żeby przygotować armię do wojny nowego typu. Rosjanie włożyli więcej wysiłku nie w prowadzenie działań bojowych, a w przygotowanie zaplecza do tego, żeby po działaniach bojowych dość szybko odtworzyć swoje zdolności.

Czyli mają bazę surowcową i przemysłową, żeby odbudować swój potencjał?

Nie mają jeszcze tylu surowców, ale jeśli zdjęte zostaną sankcje, gdy Rosja wróci do obiegu gospodarczego, to warsztatem i narzędziami dysponują.

Widziałem zdjęcia satelitarne rosyjskich baz, z których wynikało, że Rosjanom w dużej mierze skończyły się zapasy sprzętu.

Ale jakiego? Sprzętu z czasów Układu Warszawskiego? Ja mówię o nowoczesnym sprzęcie, który nie pokazywał się na froncie, a jest gromadzony.

Ukraiński żołnierz ładuje haubicę M109A5. Fotografia z obwodu donieckiego

Foto: REUTERS/Anatolii Stepanov

Mnie się wydawało, że Rosja wolałaby co najmniej do wiosny prowadzić ofensywę, zająć jak najwięcej terenu, może przełamać kolejną linię umocnień – i dopiero potem na poważnie usiąść do rozmów, a teraz tylko gra na czas. Jednak jeżeli jest w stanie w ciągu kilku lat wrócić silniejsza, to może rzeczywiście zgodzi się teraz na rozejm.

Rosjanie mają różne możliwości. Mogą wybrać scenariusz, o którym pan mówi, jeśli stwierdzą, że na wiosnę Ukraińcy będą jeszcze słabsi, a Zachód będzie jeszcze bardziej nieskonsolidowany w pomaganiu im. Albo będą zamrażać tę wojnę, kończyć na takiej zasadzie, jak to było w Donbasie po 2014 roku, i poczekać parę, paręnaście lat, przygotować się i uderzyć. Będą mieli wybór i to będzie też pewnego rodzaju sposób nacisku na Europę, na Stany Zjednoczone. Idealne rozwiązanie dla nich, biorąc pod uwagę, że nie udało im się osiągnąć zakładanych celów za pierwszym razem.

W Czeczenii między jedną a drugą wojną czekali trzy lata.

Ale Czeczenia była mniejsza, szybciej można było się przygotować. Ten modus operandi jest bliski Putinowi: odłożyć wojnę, jeśli się nie udało, uderzyć drugi raz, a jak trzeba, to trzeci.