Marcin Giełzak: Słowa budują wizerunek głowy państwa

Prezydent Macron, kanclerz Scholz, premier Draghi, trzej najważniejsi przywódcy „starej” – czy jak lubi mówić ten pierwszy „lotaryńskiej” – Europy przybyli w czwartek do Kijowa. Na miejscu dołączył do nich Klaus Iohannis, prezydent Rumunii, który dwa dni wcześniej gościł Macrona przy okazji inspekcji francuskich wojsk stacjonujących w tym kraju.

Udział głowy państwa ze wschodniej części kontynentu dodaje całej wyprawie wiarygodności, jednocześnie windując Bukareszt na głównego regionalnego partnera państw unijnego rdzenia. Rumunia, podobnie, jak Litwa, Estonia czy Czechy, zdaje się realizować politykę „podwójnej polisy ubezpieczeniowej”, tj. utrzymywania bliskich relacji zarówno z Waszyngtonem, jak i z zachodnią flanką UE, przede wszystkim – właśnie z Paryżem. Bukareszt posłał żołnierzy zarówno na amerykańskie wojny w Iraku i Afganistanie, jak francuską w Mali. Na jego terytorium stacjonują wojska obydwu mocarstw, od jednych i drugich Rumuni kupują też broń.

Uczestnictwo w wizycie Mario Draghiego pokazuje, że francusko-włoska wola współpracy wyrażona w ubiegłorocznym Traktacie Kwirynalskim nie wygasła; obydwa państwa chcą ściślejszej integracji w ramach UE i więcej koordynacji na odcinku polityki zagranicznej. Zblokowane Francja i Włochy to także potencjał ludnościowy i gospodarczy, z którym muszą liczyć się wszyscy, ponad wszystko jednak – Niemcy. Ci ostatni dołączyli do wyprawy kijowskiej zapewne po to, aby pokazać jedność i sprawczość „starej Unii”, ale także by podreperować własny, mocno nadszarpnięty wizerunek. Te dwie konsyderacje nie były też obecnie samemu Macronowi.

Francuski prezydent bardzo późno odkrywa bowiem oczywiste prawidła prawdy. Choćby taką, że w polityce to, co się mówi jest równie ważne, jak to, co się robi, a percepcja rzeczywistości jest częścią rzeczywistości. Niezręczne wypowiedzi o tym, że „nie należy upokarzać Rosji” albo o „bratnich narodach ukraińskim i rosyjskim” przemówiły głośniej niż armatohaubice 155 mm, które Paryż dostarczył – i dostarcza nadal – walczącemu Kijowowi. Świat obiegły łatwo do sparodiowanie i wyśmiania zdjęcia zatroskanego Macrona, nie zaś fotografie przedstawiające francuskich żołnierzy przybywających do Rumunii, samolotów broniących nieba nad republikami bałtyckimi czy Żandarmerii Narodowej, która przybyła do Buczy zabezpieczać dowody rosyjskich zbrodni wojennych.

Na koniec tego wszystkiego Macron daje się wyprzedzić na drodze do Kijowa przywódcom m.in. Polski, Słowacji, Danii czy Hiszpanii, a nawet merowi Paryża. Sytuacji nie polepsza z jego punktu widzenia fakt, że przeciętny człowiek, a nawet lwia część ekspertów i decydentów czerpie wiedzę o Francji z mediów anglosaskich, na ogół niezbyt przychylnych swoim galijskim kuzynom. Większość ludzi jest zbyt ostrożna, aby dać się nabrać naprawdę, pisał Hugo Steinhaus. Rezydent Pałacu Elizejskiego dał powody do nieufności swoją nieudolną komunikacją, więc teraz nikt mu nie wierzy. Tymczasem przekaz np. Waszyngtonu był twardy i jednoznaczny od początku, toteż nikt nie rozlicza Amerykanów z tego, że póki co dostarczyli Ukrainie mniej niż połowę zadeklarowanej pomocy, że ich sekretarz obrony rozmawia przez telefon z generałem Szojgu, ani z tego, że ich prezydent – w przeciwieństwie do Macrona – naprawdę publicznie zasugerował, że Kijów powinien być gotowy na ustępstwa terytorialne.

Punkt zwrotny

Czy czwartkowa wizyta stanowi w tej mierze punkt zwrotny? Gdy mowa o języku i stylu komunikacji, na pewno.

Wszystkie te ogólnie słuszne wypowiedzi natychmiast trafiły na prezydenckie konto twitterowe w kilku wersjach językowych. Jak widać, Macronowi bardzo zależało na odczarowaniu wizerunku głównego appeasera i kapitulanta.

Tutaj powstaje pytanie, co francuski prezydent miał na myśli, gdy mówił o pożądanym „zwycięstwie Ukrainy”, które zamierza wspomóc – w domyśle – dalszymi dostawami broni i innych form pomocy (dla przypomnienia: Francja m.in. szkoli ukraińskich żołnierzy, przyjmuje w swoich szpitalach rannych, zadeklarowała też 2 mld euro pomocy finansowej). „Źródło dyplomatyczne” bliskie Pałacowi Elizejskiemu poinformowało Reutersa, że oznaczałoby to przywrócenie ukraińskiej suwerenności nad wszystkimi terytoriami zajętymi przez Rosję, w tym także nad Krymem. Powiedzmy otwarcie: jest to scenariusz równie nieprawdopodobny, jak rychły akces naszego wschodniego sąsiada do UE.

Już starożytni mawiali: „świat chce być oszukiwany, nich więc będzie oszukiwany”.

Można powiedzieć, że to tylko słowa. Ale w takim razie trzeba się zdecydować: gdy Macron mówi, że chce ukraińskiego zwycięstwa, a rosyjskie zbrodnie wojenne muszą być osądzone to są to „tylko słowa”, ale gdy mówi o tym, że Rosji nie należy upokarzać to są to „aż słowa”?