W 2020 r. przeciętny użytkownik Internetu w UE uzyskiwał dostęp do treści naruszających prawa autorskie 5,9 razy miesięcznie. Użytkownicy z Polski robili to średnio 3,8 razy w miesiącu. Poza Polską, poniżej unijnej średniej uplasowały się również Austria, Finlandia, Francja, Niemcy, Włochy, Holandia, Rumunia, Hiszpania i Wielka Brytania.
Piractwo, czyli naruszenie praw autorskich
Piractwo to potoczne określenie działań naruszających prawa autorskie, takich jak nielegalne kopiowanie lub korzystanie z twórczości innych osób bez ich zgody oraz bez uiszczenia stosownych opłat. Dana aktywność nie będzie jednak uznana za piractwo, jeśli może zostać uznana za dozwolony użytek na gruncie obowiązujących przepisów.
Ogromną większość piractwa internetowego w Unii Europejskiej stanowi nielegalny streaming treści – w 2020 roku odpowiadał za ponad 80 % nielegalnej aktywności obywateli Unii w sieci. Inne wyróżniane sposoby piractwa to nielegalne pobieranie chronionych utworów, zgrywanie strumieniowe (ang. stream ripping – metoda stosowana najczęściej w przypadku muzyki, polegająca na tworzeniu niedozwolonych kopii utworów dostępnych legalnie poprzez streaming) oraz torrent, czyli jednoczesne ściąganie i przesyłanie danych w ramach sieci peer-to-peer („każdy z każdym”). Na najpoważniejsze konsekwencje narażamy się korzystając z sieci torrent – nielegalne rozpowszechnianie utworu, do którego dochodzi podczas pobierania, stanowi przestępstwo zagrożone grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat.
Za 70 % piractwa internetowego w Unii Europejskiej odpowiada korzystanie z nielegalnego dostępu do kanałów telewizyjnych, 20 % stanowią pirackie filmy, zaś kolejne 10 % muzyka.
Po co wynagradzamy twórców?
Zgodnie z tzw. teorią dobrobytu (ang. welfare theory), do której Urząd nawiązuje w raporcie, jednym z podstawowych celów systemu ochrony majątkowych praw autorskich oraz praw pokrewnych jest zapewnienie twórcom i wykonawcom odpowiedniej zachęty, bodźca skłaniającego ich do podejmowania aktywności twórczej. Bodziec ten przybiera przede wszystkim postać autorskich praw majątkowych, które – w uproszczeniu – pozwalają autorom, producentom i wykonawcom na pobieranie wynagrodzenia za korzystanie z należącej do nich własności intelektualnej – na przykładzie filmu m.in. za jego wyświetlenie w kinach, streaming w Internecie, czy zwielokrotnianie w celu sprzedaży DVD z filmem.
