Coraz bliżej są miliardy na odbudowę gospodarki

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął ustawę o ratyfikacji zasobów własnych UE. Ratyfikacja przez polski parlament oraz inne kraje członkowskie UE jest konieczna do uruchomienia nowego unijnego Funduszu Obudowy po kryzysie pandemicznym o łącznej wartości ok. 750 mld euro, a także „zwykłego" siedmioletniego budżetu UE na lata 2020–2027.

Czytaj także: Bruksela czeka na kolejne krajowe plany odbudowy

Ustawa przewiduje m.in., że dochody zostaną zwiększone o nowe unijne podatki, m.in. od plastiku, od cyfrowych gigantów, opłata od emisji CO2 płacona przez importerów, a docelowo mówi się także o podatku od transakcji finansowych. Pozwala też, by po raz pierwszy Unia mogła zaciągnąć wspólny dług.

Beneficjent netto

W ramach Funduszu Odbudowy Polska ma otrzymać łącznie ok. 58 mld euro, przy czym 23,9 mld euro to bezzwrotne dotacje, a 34,2 mld euro – pożyczki. Plan wykorzystania tych pieniędzy został przedstawiony w Krajowym Planie Odbudowy. Pytanie, ile nas to będzie kosztować? Rząd nie przedstawił wczoraj, jakie zobowiązania finansowe rodzi to dla Polski, ale ekonomiści podkreślają, że korzyści przewyższają ewentualne koszty.

– Jeśli chodzi o część grantową, będziemy jednym z największych w UE beneficjentów netto – mówi Jakub Rybacki, ekspert Polskiego Instytutu Ekonomicznego. – Inaczej mówiąc, dostaniemy więcej, niż włożymy do wspólnej puli – dodaje Rafał Benecki, główny ekonomista ING Banku Śląskiego. Jak pokazują wstępne szacunki, nasza składka pokryć ma ok. 60 proc. grantów, na plusie będziemy więc na pozostałe 40 proc., czyli licząc z grubsza ok. 9–10 mld euro.

Bardziej skomplikowana jest kwestia części pożyczkowej, bo będziemy musieli oddać tyle, ile weźmiemy. – Tu benefitem jest po prostu niższe oprocentowanie – wyjaśnia Rybacki. – Gdyby Polska sama musiała wyemitować dług, to oprocentowanie, wedle obecnej sytuacji na rynku, wyniosłoby ok. 1,5 proc. UE, jako najbardziej wiarygodny emitent, pozyskuje pieniądze z ujemnym oprocentowaniem – wyjaśnia.

Kto spłaci pożyczki

Z komunikatów KE wynika, że spłacanie pożyczek przez kraje UE rozpocząć się ma w roku 2028 i potrwać do 2058 r. Nie jest określone, z jakich źródeł kraje członkowskie będą spłacać ten dług, ani czy będzie to zaliczane do poziomu zadłużenia danego kraju.

Odrębną kwestią są efekty uwspólnotowienia unijnego zadłużenia. Krytycy tego rozwiązania, w tym politycy Solidarnej Polski, ostrzegają, że może to oznaczać, iż Polska będzie musiała spłacać cudze długi. Rząd w swoich komunikatach odpowiada, że nowe rozwiązania nie zakładają solidarnej odpowiedzialności państw za długi innych krajów unijnych.

„Odpowiedzialność finansowa każdego państwa jest indywidualna i ściśle określona wielkością gospodarki. Przyjęcie ustawy będzie tym samym bezpieczne dla polskich finansów publicznych, nawet w przypadku bankructwa innego państwa UE, co jest scenariuszem skrajnie mało prawdopodobnym" – czytamy. Niemniej ekonomiści zauważają, że w zasadzie nie ma jeszcze ustalonej procedury, kto miałby spłacać zadłużenie, gdyby jednak do takiego czarnego scenariusza doszło.

– Fundusz Obudowy to silny impuls rozwojowy dla polskiej gospodarki – podkreśla Benecki. – Chodzi nie tylko o jego skalę, ale także wymagane przez UE twarde kryteria, na co mamy wydać te pieniądze. To inwestycje przyszłościowe w zieloną transformację, przyspieszenie cyfrowej rewolucji czy reformy rynku pracy. To największy benefit dla obywateli – podkreśla Benecki.