Gospodarka USA zwalnia, a Donald Trump chce ciąć wydatki z budżetu

Gospodarka USA zmniejszyła się w I kwartale o 0,3 proc., a Donald Trump proponuje cięcia wydatków z budżetu na oświatę, budownictwo mieszkaniowe, badania naukowe w medycynie, korzystanie z OZE, na ładowarki do e-aut, programy walki ze zmianą klimatu, na urząd bezpieczeństwa transportu. Chce też zmniejszyć budżet NASA i przekazać część tych pieniędzy na misje badania Marsa.

Publikacja: 04.05.2025 10:08

Gospodarka USA zwalnia, a Donald Trump chce ciąć wydatki z budżetu

Foto: Bloomberg

W czasie obchodów pierwszych 100 dni drugiej kadencji Donalda Trumpa, który obiecywał przywrócić blask Ameryce, resort handlu poinformował, że wzrost gospodarczy w I kwartale był ujemny – wyniósł minus 0,3 proc. PKB. Było to wyraźne pogorszenie wobec IV kwartału, kiedy spadek wyniósł 0,1 proc., ale był mniejszy od przewidywań analityków, którzy spodziewali się spadku o 0,4 proc. PKB.

Resort wyjaśnił w komunikacie, że ten spadek świadczy „przede wszystkim o wzroście importu, który nie wchodzi do obliczania PKB, a także o zmniejszeniu wydatków federalnych” – cytuje AFP. Skok zakupów za granicą nie jest niespodzianką. Eksperci widzą w nim bezpośrednią konsekwencję strategii firm, które chciały zwiększyć rezerwy przed wejściem w życie nowych gigantycznych stawek celnych – uważa „La Tribune”.

Donald Trump mistrzem cięć w budżecie

Prezydent USA zaczął kadencję od nowej polityki handlowej, polegającej na nakładaniu na wszystkie kraje – także na najbliższych partnerów i sojuszników – wysokich stawek celnych, aby wyrównać wyrządzaną przez nie niesprawiedliwość wobec USA. Drugim filarem jego polityki wewnętrznej okazuje się ograniczanie wydatków z budżetu, które w ostatnim roku (do 30 września 2024) wyniosły 6,8 bln dolarów. 2 maja jego administracja zaproponowała w projekcie budżetu na 2026 r. cięcie 163 mld dolarów wydatków na oświatę, budownictwo mieszkaniowe, badania naukowe w medycynie oraz zwiększenie wydatków na obronę i bezpieczeństwo granic.

Czytaj więcej

Czy DOGE rzeczywiście „ciął piłą łańcuchową” wydatki budżetowe?

Te ostatnie wzrosną o niemal 65 proc. wobec poziomu z 2025 r. (m.in. 500 mln na zwiększenie bezpieczeństwa na granicy i masowe deportacje z USA, 766 mln na technologie ochrony granicy oraz utrzymanie 22 tys. agentów patroli i zatrudnienie nowych). Wydatki niezwiązane z obroną – poza opieką społeczną, Medicare i obsługą wyższego zadłużenia – zostaną zmniejszone o 23 proc., do najniższego poziomu od 2017 r. – ogłosiło Biuro ds. Zarządzania i Budżetu Białego Domu. Propozycja zakłada odebranie urzędowi podatkowemu IRS 2,49 mld dolarów, co – zdaniem analityków – osłabi jego sprawność w poborze podatków i zwiększy deficyt budżetowy. Zakłada też zmniejszenie o ponad 40 proc. budżetów krajowych instytutów i ośrodków kontroli chorób i prewencji. Plan dotyczy także zmniejszenia o 50 mld dol. budżetu Departamentu Stanu, który wchłonąłby urząd rozwoju międzynarodowego USAID. Środki dla resortu budownictwa mieszkaniowego zostałyby zmniejszone niemal o połowę, a dla resortu oświaty – o 15 proc.

Ta sama propozycja zakłada anulowanie ponad 15 mld dol. na wychwytywanie dwutlenku węgla i rozwój OZE, rezygnację z 6 mld dol. na ładowarki do e-aut. Resort energii powinien przestawić się na badania i technologie zwiększające wydobycie ropy, gazu, węgla i minerałów strategicznych, na budowę reaktorów i produkcję paliwa do nich. Resort spraw wewnętrznych straciłby 60 mln dol. na programy OZE i projekty wiatrowe offshore.

Resort rolnictwa miałby mniejszy budżet o ponad 4,5 mld dol. Największe cięcia dotyczyłyby pomocy farmerom w odrolnianiu gruntów, wodociągach i budownictwie mieszkaniowym na wsi. Agencja ochrony środowiska (EPA) dostałaby mniej o 235 mln dol., a jej budżet na badania i rozwój wyniósłby 281 mln dol. Urząd badań oceanów i atmosfery straciłby 1,3 mld dol. z puli grantów oraz 209 mln dol. na satelity i programy badania klimatu.

Transport i przestrzeń kosmiczna

Propozycja budżetu na 2026 r. zakłada zmniejszenie o 247 mln dol. środków urzędu bezpieczeństwa transportu (TSA), przeznaczenie 360 mln dol. dla urzędu nadzoru lotnictwa (FAA) na zatrudnianie kontrolerów lotów, podwyżki dla już zatrudnionych oraz unowocześnienie systemów łączności, 400 mln dol. na nową infrastrukturę kolejową i zwiększenie bezpieczeństwa na kolei. Program Essential Air Service, wspierający małe wiejskie lotniska, straciłby 308 mln dol.

Minister transportu Sean Duffy ma w tym tygodniu wystąpić w Kongresie o kilkadziesiąt miliardów dolarów na sfinansowanie nowego systemu kontroli lotów. Budżet przewiduje na ten cel 4 mld dol. w ciągu kilku lat, w tym 450 mln dol. w 2026 r. na program wymiany radarów.

Administracja Trumpa chce także zmniejszyć budżet NASA o 6 mld dol., a jednocześnie przeznaczyć miliard z pozostałych funduszy na inicjatywy związane z badaniami Marsa. W projekcie budżetu zamieszczonym na stronie internetowej NASA stwierdzono, że zmiana w systemie finansowania tej instytucji „ma doprowadzić do wyprzedzenia Chin w wyprawie na Księżyc i umieszczenia pierwszego człowieka na Marsie”. Janet Petro, p.o. szefowej NASA, stwierdziła w okólnym mailu, że proponowany budżet – zmniejszony o ok. 25 proc. – „odzwierciedla poparcie administracji dla naszej misji i stanowi podstawę naszych kolejnych wielkich osiągnięć”.

Czytaj więcej

Gospodarka USA gwałtownie zwalnia w związku z cłami Donalda Trumpa

Reakcje członków Kongresu

Susan Collins, republikańska senator, zareagowała chłodno na te propozycje. – Ten wniosek pojawił się w Kongresie dość późno, kluczowe elementy są jeszcze niejasne. Mam jednak poważne zastrzeżenia po wstępnym zapoznaniu się z nim.

Chuck Schumer, demokratyczny senator, uznał, że skończyły się dni Trumpa, kiedy utrzymywał, że jest populistą. – Jego polityka to nic innego jak generalny atak na ciężko pracujących Amerykanów – cytuje Reuters.

W czasie obchodów pierwszych 100 dni drugiej kadencji Donalda Trumpa, który obiecywał przywrócić blask Ameryce, resort handlu poinformował, że wzrost gospodarczy w I kwartale był ujemny – wyniósł minus 0,3 proc. PKB. Było to wyraźne pogorszenie wobec IV kwartału, kiedy spadek wyniósł 0,1 proc., ale był mniejszy od przewidywań analityków, którzy spodziewali się spadku o 0,4 proc. PKB.

Resort wyjaśnił w komunikacie, że ten spadek świadczy „przede wszystkim o wzroście importu, który nie wchodzi do obliczania PKB, a także o zmniejszeniu wydatków federalnych” – cytuje AFP. Skok zakupów za granicą nie jest niespodzianką. Eksperci widzą w nim bezpośrednią konsekwencję strategii firm, które chciały zwiększyć rezerwy przed wejściem w życie nowych gigantycznych stawek celnych – uważa „La Tribune”.

Pozostało jeszcze 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Gospodarka
Bruksela chce rozmawiać z Waszyngtonem o cłach. Proponuje rozwiązanie
Gospodarka
Czy DOGE rzeczywiście „ciął piłą łańcuchową” wydatki budżetowe?
Gospodarka
Chiny zniosły cło na amerykański surowiec. Ale nie chcą się przyznać
Gospodarka
Ernesto Torres Cantú, szef Citi: Na świecie będzie coraz mniej wolnego handlu
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Gospodarka
UE kontra Chiny. Dwie ważne sprawy eskalują w WTO
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne