Czy wychodzenie z deficytu stłumi wzrost PKB? Ekonomiści oceniają

Zgodnie z oczekiwaniami, państwa członkowskie w Radzie UE zdecydowały w piątek o uruchomieniu procedury nadmiernego deficytu wobec Polski, ponieważ w 2023 r. deficyt wyniósł 5,1 proc. PKB (wobec 3 proc. PKB unijnego limitu). Zwykle taka decyzja Brukseli to złe wieści dla gospodarki, bo oznacza wprowadzenie restrykcyjnej polityki fiskalnej – wzrostu podatków i cięcia wydatków publicznych, co tłumi tempo rozwoju. Jak może być tym razem?

Czytaj więcej

Budżet i podatki

Skwirowski: Polska z unijną procedurą nadmiernego deficytu, czyli „wilczy dół" PiS

Rada Unii Europejskiej wszczęła procedurę nadmiernego deficytu wobec siedmiu państw w tym Polski. To bolesna weryfikacja zapewnień PiS o doskonałej sytuacji finansów państwa.

Co oznacza procedura nadmiernego deficytu dla Polski 

- Wszystko zależy od tego, w jakim w tempie będzie następować redukcja deficytu w finansach publicznych i na ile bolesne działania zostaną podjęte – zgodnie podkreślają ekonomiści. A tego na razie nie wiemy. Ministerstwo Finansów pracuje nad średniookresowym planem ograniczania dziury w kasie państwa równolegle z pracami nad projektem budżetu na 2025 r. Konkretne zaś rekomendacje Komisji Europejskiej pojawią się dopiero w listopadzie.

- Na podstawie jednak dotychczasowych wypowiedzi przedstawicieli rządu oraz Komisji można mieć nadzieję, że Polska zostanie potraktowana łaskawie – komentuje Marcin Luziński, ekonomista Santander Bank Polska. – Głównie ze względu na większe wydatki zbrojeniowe, a które istotnie dokładają się do większego deficytu – wyjaśnia.

- Nie znamy jeszcze listy szczegółowych zaleceń KE w zakresie polityki fiskalnej, ale zakładamy, że nie będą one wymuszały gwałtownego procesu konsolidacji po stronie finansów publicznych – ocenia też Marta Petka-Zagajewska, dyrektor Biura Analiza Makroekonomicznych w PKO BP.

Minister Domański: nie będzie żadnych cięć

Ta nadzieje wynikają po pierwsze ze zmienionej formuły procedury nadmiernego deficytu, która daje teraz relatywnie długi czas na przeprowadzenie dostosowania - wyjściowo 4 lata z możliwością przedłużenia do nawet 7 lat. Po drugie, w przypadku Polski mamy do czynienia z przekroczeniem tylko po stronie deficytu, a nie po stronie długu (choć istnieje ryzyko przekroczenia przez dług 60 proc. PKB). A to zmniejsza skalę wymaganych działań.

W takiej zaś sytuacji być może uda się uniknąć scenariusza silnego negatywnego wpływy na gospodarkę, jak to miało miejsce w przypadku krajów południa Europy.

- Nie będzie mowy o żadnych cięciach, dzięki wzrostowi gospodarczemu wpływy do budżetu rosną jestem absolutnie przekonany, że będziemy krok po kroku realizować swoje zobowiązania – podkreślał Andrzej Domański, minister finansów pytany, czy unijna procedura będzie się wiązać z cięciami w polskim budżecie.

Jak mocno Polaka musi redukować deficyt

Marta Petka-Zagajewska szacuje, że zalecenia KE przekroczą 0,5 proc. PKB rocznie, i o tyle niższy w skali roku będzie musiał być deficyt sektora finansów publicznych. - W praktyce procedura nie oznacza jednak rozumianych dosłownie cięć wydatków, które mogą hamować gospodarkę. Wystarczy, jeśli ich przyrost będzie odpowiednio wolniejszy niż nominalny wzrost gospodarki – mówi ekonomistka. - Jej nałożenie na Polskę istotnie ogranicza jednak przestrzeń do zwiększania obciążeń wydatkowych lub zmian po stronie dochodowej uszczuplających wpływy do budżetu – dodaje.