Zawiłe prawo hamuje rozwój gospodarki

W tegorocznym rankingu konkurencyjności gospodarek Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) Polska znalazła się na 39. miejscu, w porównaniu do 36. rok temu. Polska był wtedy najwyżej w historii tych badań, wcześniej przez kilkanaście lat była w piątej dziesiątce, a na przełomie tysiącleci w szóstej. Tegoroczny regres sprawił jednak, że w rankingu wyprzedziła nas Rosja, która awansowała z 43. na 38. pozycję. W Europie Środkowo-Wschodniej bardziej konkurencyjne niż Polska są Estonia (29. miejsce) i Czechy (31.). Gorzej wypadła w tym roku Litwa, która osunęła się z 35. na 41. pozycję.

Ranking WEF bazuje na ankietach wśród przedsiębiorstw. Konkurencyjność gospodarek oceniana jest na podstawie 114 kryteriów, zgrupowanych w 12 filarów. Z badań WEF wynika, że tak mierzona konkurencyjność przekłada się na poprawę produktywności, a w efekcie na wzrost gospodarczy.

– Tegoroczne wyniki raportu WEF trzeba traktować z pewną ostrożnością – powiedział Piotr Szpunar, dyrektor Departamentu Analiz Ekonomicznych Narodowego Banku Polskiego, który jest zaangażowany w tworzenie rankingu WEF.

Jak wyjaśnił, zmieniła się metodologia rankingu. Do ankietowanych firm dołączono mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż dziesięć osób. Stanowiły one jedną trzecią próby. Tymczasem te firmy gorzej oceniają otoczenie gospodarcze niż duże.

– Duże przedsiębiorstwa mają całe sztaby prawników, więc te same przepisy i procedury, np. celne, są dla nich mniej uciążliwe, niż dla mikroprzedsiębiorstw – dodał Piotr Boguszewski z DAE NBP, koordynator badania WEF w Polsce.

Choć Polska osunęła się w rankingu, wskaźnik konkurencyjności naszej gospodarki się nie zmienił. Wyniósł 4,6 pkt na 7 możliwych. Wstępne szacunki NBP sugerują, że gdyby nie zmiana panelu ankietowanych przedsiębiorstw, wynik ten mógłby być o 0,3 pkt wyższy.

Od 2009 r. liderem rankingu jest Szwajcaria. Wcześniej były nim USA, ale kryzys obniżył ich wyniki w zestawieniu. W pewnym momencie największa gospodarka świata była na siódmym miejscu, ale szybko wróciła na podium. Od 2014 r. była już na trzeciej lokacie, w tym roku awansowała na drugą, wyprzedzając Singapur.

Spośród 12 filarów konkurencyjności w Polsce najsłabsza jest innowacyjność, z oceną 3,4 pkt, co daje nam 59. pozycję na 138 państw. Drugą bolączką jest niska jakość otoczenia instytucjonalnego biznesu – w ostatnich latach ten problem się nasila. Obecna ocena Polski w tym zakresie to 3,8 pkt wobec 4 pkt w 2016 r. i 4,1 pkt w 2015. W efekcie pod względem jakości otoczenia instytucjonalnego jesteśmy na 72. pozycji, o 14 oczek niżej niż dwa lata temu. Firmy szczególnie nisko oceniają niezależność sądów.

Mocne strony polskiej gospodarki to z kolei tradycyjnie wielkość rynku wewnętrznego (21. miejsce z wynikiem 5,2 pkt), zdrowie i wykształcenie na poziomie podstawowym (34. pozycja z wynikiem 6,2 pkt) oraz środowisko makroekonomiczne (41. pozycja z wynikiem 5,2 pkt).