W części banków będzie łatwiej o kredyt

Zasady ubiegania się o kredyt zostaną złagodzone od kwietnia. Będzie to dotyczyć zwłaszcza tych klientów, którzy mogą wykazać się dłuższą współpracą z bankiem. Zmiany w przepisach mają ożywić akcję kredytową w segmencie kredytów konsumpcyjnych. Banki liczą też, że w ten sposób skłonią do korzystania ze swoich usług osoby, które szukały pożyczek na rynku parabankowym.

Komisja Nadzoru Finansowego umożliwi stosowanie uproszczonej metody oceny zdolności kredytowej. Będą ją mogły stosować tylko banki o dobrej sytuacji kapitałowej i płynnościowej.

Projekt nowej rekomendacji T zakłada, że nie będzie już sztywnego wskaźnika określającego maksymalną relację rat kredytowych do dochodu. Teraz nie może on przekroczyć połowy zarobków. W przypadku osób zarabiających powyżej średniej krajowej – 65 proc.

– Odchodzimy od określenia przez rekomendację maksymalnego wskaźnika zadłużenia do dochodu. Będzie go określał bank, po akceptacji rady nadzorczej – tłumaczy Andrzej Jakubiak, przewodniczący KNF.

Nadzór pozwala też bankom spełniającym podwyższone wymogi jakościowe (czyli m.in. mającym współczynnik wypłacalności powyżej 12 proc., wskaźnik kapitałów pierwszej kategorii Tier 1 powyżej 9 proc. oraz normy płynnościowe i dobrą ocenę nadzorczą) stosować uproszczoną metodę oceny zdolności kredytowej.

Będą to robić m.in. w oparciu o scoring, czyli metodę statystyczną. Zasada jest taka, że im dłużej klient współpracuje z bankiem, tym wyższy kredyt może uzyskać w uproszczony sposób.

Np. dla osoby, która korzysta z usług banku od pół roku, może to być pożyczka do trzykrotności przeciętnego wynagrodzenia (czyli do ok. 11 tys. zł). A klient, który współpracuje z bankiem od co najmniej roku, dostanie na tych zasadach kredyt w kwocie do sześciokrotności średniej pensji, czyli do 22,1 tys. zł.

W metodzie uproszczonej ubiegający się o kredyt nie będzie musiał dostarczać zaświadczenia o zarobkach. Wystarczy oświadczenie. Ale w każdym przypadku bank będzie musiał sprawdzić jego wiarygodność w bazach informacji kredytowej.

– To oznacza, że banki dobrze skapitalizowane, o dobrej płynności i ocenie nadzorczej, mogą podjąć wyższe ryzyko kredytowe – podkreśla Andrzej Jakubiak.

Wojciech Kwaśniak, wiceprzewodniczący KNF, podał, że banki reprezentujące 90 proc. aktywów sektora spełniają warunki umożliwiające stosowanie uproszczonej metody badania zdolności kredytowej. Pozostałe będą musiały każdorazowo przeprowadzać pełną ocenę, m.in. opierając się na analizie wysokości i stabilności źródeł spłaty i przy wyliczeniu i uwzględnieniu określonego w strategii banku wskaźnika zadłużenia do dochodu.

Z rekomendacji T wyłączono kredyty detaliczne na zakup papierów wartościowych ze względu na ich charakter inwestycyjny.

KNF uzasadnia, że zmiany w rekomendacji T wynikały z konieczności podjęcia kroków przeciwdziałających ograniczaniu przez banki akcji kredytowej w segmencie klientów detalicznych. Skutkiem ubocznym jest wzrost tego typu działalności na nieregulowanym rynku finansowym (tzw. shadow banking). W I półroczu 2012 r. dynamika kredytów konsumpcyjnych wyniosła -3,4 proc.

Rekomendacja, która ma zostać uchwalona do końca roku z trzymiesięcznym okresem na dostosowanie się do jej zapisów, skierowana jest do banków i oddziałów zagranicznych instytucji kredytowych.

W projekcie znajduje się tak-że zapis mówiący, że oceniając zdolność kredytową, banki powinny uwzględniać zadłużenie klienta zarówno wobec banków, jak i innych podmiotów udzielających pożyczek. W tym celu bank powinien uzyskać od klienta pisemne oświadczenie o stanie jego całkowitego zadłużenia z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek.

Przedstawiciele KNF nie wykluczają, że w przyszłości wydadzą zalecenia dotyczące oceny zdolności kredytowej także w odniesieniu do spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Jednak nie szybko.

– Najpierw chcemy poznać i przeanalizować sytuację SKOK. Jeśli uznamy, że trzeba wprowadzić zalecenia, pewnie dojdzie do tego w końcówce przyszłego roku – mówi Wojciech Kwaśniak. Kasy już pod koniec tego miesiąca trafią pod nadzór KNF.