Czas na zwrot w kierunku innowacji

Celem raportu jest wskazanie słabości strukturalnych gospodarki i potrzebnych zmian, aby mogła ona wejść na ścieżkę trwałego wzrostu. Publikacja powstawała na zlecenie Kancelarii Prezydenta. Pracą nad raportem zajmował się zespół ekonomistów pod kierownictwem byłego ministra gospodarki i wicepremiera prof. Jerzego Hausnera. Były minister w rządach Leszka Millera i Marka Belki został zaproszony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego do opracowania raportu dotyczącego wyzwań stojących przed naszą gospodarką przed kilkoma miesiącami.

Raport przygotowany przez zespół Hausnera w dość krytyczny sposób przedstawia sytuację w Polsce. Ocenia, że nasza administracja jest niewydolna, a zarządzanie publiczne jest sprowadzane do rozbuchanej sprawozdawczości i nieustającej kontroli, jak w czasach PRL. Co gorsza, system administracyjny kostnieje coraz bardziej.

Pułapka kraju średniego dochodu

Hausner wskazuje, że Polska wpada w pułapkę kraju średniego dochodu. Nasz wzrost był dotąd powiązany z dużym napływem kapitału zagranicznego, co zapewniało nam przyrost eksportu, ale teraz ta rezerwa się kończy. Autorzy dokumentu są zdania, że utracimy naszą przewagę konkurencyjną, która bierze się m.in. z niskich koszty pracy, jeśli nie dokonamy głębokiej strukturalnej zmiany gospodarki w kierunku sektorów wiedzochłonnych i wysokoinnowacyjnych.

Polska sytuuje się na odległych pozycjach pod względem innowacyjności. Według rankingu Innovation Union Scoreboard 2013 jest na 24. miejscu wśród 27 krajów UE. Raport zwraca uwagę, że tylko zwiększenie innowacyjności naszej gospodarki umożliwi podniesienie wydajności pracy. W opracowaniu możemy też przeczytać, że przed wejściem do strefy euro niezbędne jest podniesienie konkurencyjności naszej ekonomii.

Problemem zauważonym przez ekspertów jest też niski udział polskich przedsiębiorstw w handlu międzynarodowym. Na ponad 15,7 tys. dużych i średnich firm, tylko nieco ponad 4 tys. wyspecjalizowanych jest w eksporcie. W wymianie globalnej uczestniczymy niemal wyłącznie poprzez firmy zagraniczne - zwraca uwagę zespół Hausnera.

Autorzy raportu przeprowadzili analizę pozycji konkurencyjnej oraz potencjału polskiej gospodarki. Ekonomiści wzięli na warsztat między innymi wydajność pracy, kondycję oświaty, efektywne wykorzystanie siły roboczej, infrastrukturę, rynek finansowy czy innowacyjność. Raport przedstawia wyzwania rozwojowe jakim Polska powinna sprostać, aby stopniowo poprawić swoją pozycję w skali europejskiej i globalnej.

Konkurencyjność gospodarki

Według raportu jednym z najważniejszych elementów wpływających na konkurencyjność polskiej gospodarki są lepsze warunki dla przedsiębiorczości. Kluczowe znaczenie ma tutaj stabilność i prostota systemu podatkowego i sprawny system sądowniczy. Autorzy rekomendują gruntowną reformę służb skarbowych oraz sądownictwa oraz ograniczenie nadmiaru sprawozdawczości i kontroli.

Ekonomiści zalecają też nową politykę przemysłową, która będzie sprzyjała przedsiębiorcom w uzyskaniu wysokiej konkurencyjności i produktywności.

Ważnym aspektem konkurencyjności jest innowacyjność. Polska gospodarka znalazła się w punkcie zwrotnym, jeśli nie przestawimy jej na innowacje, utracimy naszą dotychczasową przewagę konkurencyjną wynikającą z niskich kosztów wytwórczości

Eksperci zwracają uwagę na wsparcie eksportu biorąc pod lupę Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych. Według raportu w trakcie 22 funkcjonowania KUKE osiem razy nastąpiła zmiana na stanowisku prezesa tej instytucji. Organizacja nie ma zdolności do utrzymania w swoich zasobach doświadczonych ekspertów, którzy ją współtworzyli a obecnie zasilają grono jej bezpośrednich konkurentów.

Dokument zwraca uwagę na możliwości jakie daje sektor rolno- spożywczy, który może przyciągać inwestorów zagranicznych. Pozytywną jego cechą jest wysoka wartość dodana. Barierami jest protekcjonizm, który sprzyja utrzymaniu anachronicznej struktury, w szczególności dużego rozdrobnienia gospodarstw rolnych. W efekcie tylko 10-15 proc. z nich to gospodarstwa rozwojowe.