Wszyscy grają w uniesieniu

Trwa montaż filmu, który zgodnie z pierwotnym zamysłem miał być realizowany kilkanaście lat temu przez niemiecką telewizję. Scenariusz spodobał się producentom TVP i przekonali autora do kręcenia w kraju. Jednak polska telewizja nie zdołała przez dekadę uzbierać pieniędzy.

Tymczasem odchodzili leciwi aktorzy, którzy mieli zagrać główne role. Jacek Bławut cierpliwie przerabiał scenariusz, "odnawiał" obsadę. W najnowszej wersji rolę głównego bohatera napisał dla Jana Nowickiego. Kiedy Polski Instytut Sztuki Filmowej dofinansował projekt, udział zadeklarowali także inni koproducenci i udało się dopiąć niewygórowany budżet..

Byliśmy na planie. Akcja toczy się w Domu Aktora Weterana w Skolimowie.

Leciwi artyści żyją tu bardziej wspomnieniami dawnych sukcesów niż współczesnością. Monotonię codzienności przerywa niespodziewana wizyta Jerzego (Jan Nowicki).

– Ten niespokojny duch, siedemdziesięciolatek, utracił "płynność życiową". Szefowa domu, dawna jego znajoma, udziela mu schronienia. Przybysz obserwuje współlokatorów, poznaje ich rozmaite przypadłości i marzenia o scenie. Pojął, czym jest starość, gorycz samotności. Proponuje wspólne wystawienie "Fausta" Goethego. Porwani tą ideą aktorzy wykorzystują może ostatnią szansę występu – objaśnia autor zarys fabuły i strukturę komediodramatu.

- Jako dokumentalista nie mógłbym wkraczać w intymne sfery życia prawdziwych bohaterów. Fikcja pozwala iść krok dalej, drążyć osobowość wymyślonych bohaterów, a miejsce i konkretna sceneria – rejestrować prawdziwe reakcje. Będzie na ekranie sporo radości, zabawy, chyba ocieramy się o komedię – uzasadnia eksperyment.

Trzy kamery filmują równocześnie w Skolimowie ujęcia nietypowych zalotów: do pokoiku Pani Róży (Beata Tyszkiewicz), tajemniczego królestwa z ozdobnym tremo w kącie, toaletką i młodzieńczymi portretami lokatorki na wytapetowanych jedwabistą materią ścianach, skrada się nieśmiało "Pacynka" (Lech Gwit). Przez uchylone drzwi wciska marionetkę mędrca i kuglarskimi gestami stara się wyrwać damę serca z melancholijnego nastroju i rozbawić. Ona z wyniosłością monarchini obserwuje umizgi niepozornego amanta.

– Filmowa Pani Róża, symbol faustowskiej, wiecznej kobiecości, miłości erotycznej i macierzyńskiej, chce, by świat pamiętał ją z czasów najwspanialszych sukcesów, blasku, jaki niegdyś roztaczała wokół. Wybrała samotność. Prawie nie opuszcza pokoiku – charakteryzuje postać reżyser, nim oświetleniowcy ustawią światła. W przerwach między ujęciami monarsze dostojeństwo aktorki znika. Beata Tyszkiewicz zastanawia się z reżyserem, jak ograniczyć dialog, aby nie utrudniał montażu. "Grajmy pantomimę" – sugeruje żartem.

– Cały film rodził się niejako na styku kreacji i rzeczywistości podglądanej. To przenikanie życia, kina i teatru jest dla nas, realizatorów, pasjonującym doświadczeniem – dzieli się z "Rz" refleksjami autor zdjęć Wojciech Staroń, operator i dokumentalista (m. in. "Syberyjska lekcja", "El misjonero", zdjęcia do "Placu Zbawiciela"). – Nie podąża się tu niewolniczo za scenariuszem, niemal każda scena jest improwizowana. A wszyscy grają w uniesieniu. Realizacja ożywiła skolimowski świat aktorski, większość pensjonariuszy była nie-zwykłym "tłem" dla filmowych zdarzeń. Wystąpiła czołówka artystów, m.in. Danuta Szaflarska, Nina Andrycz, Wieńczysław Gliński, Witold Gruca... Także młodzi, jak Sonia Bohosiewicz, pokazali swe umiejętności. Jan Nowicki z pasją wymyślał i dopisywał niektóre sceny oraz dialogi – akcentuje Staroń.

Końcowe sekwencje powstawały w Toruniu, m.in. w więzieniu. Więźniowie i wolontariusze opiekujący się seniorami wraz z pensjonariuszami domu aktora są filmowymi widzami wystawianego "Fausta".

Premiera filmu zaplanowana jest na jesień tego roku.