Trumna wędruje przez Amerykę

„Kiedy umieram" to próba ambitnego przeniesienia na ekran powieści Faulknera. Pomysły formalne nie przesłaniają tragedii - pisze Barbara Hollender.

Aktualizacja: 10.04.2014 14:15 Publikacja: 10.04.2014 09:47

"Kiedy umieram” w reż. Jamesa Franco od jutra w kinach

"Kiedy umieram” w reż. Jamesa Franco od jutra w kinach

Foto: Stowarzyszenie Nowe Horyzonty

Opublikowana w 1930 roku powieść Williama Faulknera „Kiedy umieram" zawsze uchodziła za niefilmową. To historia farmerskiej rodziny z południa Stanów, która przez kilka dni wiezie do Jefferson ciało zmarłej matki, Addie, by pochować ją w rodzinnym mieście. Na książkę składa się wiele porwanych monologów samej Addie, jej przyjaciół, jej bliskich, także ludzi, których kondukt pogrzebowy spotyka na swojej drodze.

Zobacz galerię zdjęć

Dopasowując się do sposobu narracji Faulknera, James Franco opowiedział historię rodziny Bundrenów w sposób dla kina niekonwencjonalny. Wykorzystał doświadczenia, jakie stosują choćby Peter Greenaway czy Mike Figgis. Co jakiś czas na podzielonym ekranie widzimy różne obrazy: pejzaż i zbliżenie, to samo zdarzenie oczami różnych bohaterów lub twarze ludzi ze sobą rozmawiających. Bywa, że oba obrazy są równie ważne lub nieznacznie się uzupełniają czy powielają. Montaż pozwala zachować Faulknerowską narrację, złożoną z pociętych epizodów. Nastrój podkreślają też świetne zdjęcia Christiny Voros.

Ów częsty podział ekranu nie jest wyłącznie chwytem formalnym. Podkreśla samotność bohaterów. Ludzi, którzy są członkami rodziny, a jednak żyją jakby osobno, nosząc swoje tajemnice. Za wozem, na którym jedzie ciało matki, idą mąż zmarłej i jej czworo dzieci. Cash w domu sklecił trumnę. Darl grany przez samego Jamesa Franco to nadwrażliwiec na pograniczu choroby umysłowej, Dewey ukrywa przed rodziną ciążę. Jewel ma poczucie odrębności, bo jest owocem romansu matki z miejscowym kaznodzieją. Jest jeszcze najmłodszy Vardaman i i stary ojciec, uparty, zdeterminowany.

Franco rejestruje ich rozmowy, ale też myśli, które podpowiada głos z offu. Realizm tej opowieści przełamuje, pokazując zmarłą Addie, która też patrzy prosto w kamerę i wygłasza swoje kwestie.

Nie ma tu jednak przerostu formy nad treścią. To w gruncie rzeczy film skromny. I bardzo smutny, pokazujący biedę i beznadzieję. W tej podróży rodzina poniesie wielkie straty, zapomni też o godności i wolności.

„Kiedy umieram" należy do ciekawych osiągnięć Jamesa Franco, który za rolę w „127 godzinach" Danny'ego Boyle'a zdobył nominację do Oscara, ale nie sprzedał się wielkim studiom. Przeskakuje z wielkich hitów w rodzaju „Spider-Mana" do produkcji Gusa van Santa czy Harmony'ego Corina. Pisze i reżyseruje, jego książkę z opowiadaniami „Palo Alto Stories" przeniosła niedawno na ekran wnuczka Francisa Forda Coppoli ?– Gian-Carla Coppola.

Reżyser Franco ma na koncie ponad 20 filmów ?– krótkich, dokumentalnych i fabularnych. Nie gardzi telewizją, a nawet internetem. Potrafi być po hollywoodzku poukładany, potrafi szokować. Z pewnością jest artystą, który nie daje się oprawić w żadne ramki. Także dlatego warto obejrzeć „Kiedy umieram".

Barbara Hollender

Film
Nie żyje Loretta Swit, major "Gorące Wargi" z serialu "M*A*S*H"
Materiał Promocyjny
VI Krajowe Dni Pola Bratoszewice 2025
Film
Cannes 2025: Złota Palma dla irańskiego dysydenta
Film
Krakowski Festiwal Filmowy będzie w tym roku pełen hitów
Film
Festiwal w Cannes i zaskakujące opowieści o rodzinie
Materiał Promocyjny
Cyberprzestępczy biznes coraz bardziej profesjonalny. Jak ochronić firmę
Patronat Rzeczpospolitej
Największe kino plenerowe w Polsce powraca!
Materiał Promocyjny
Pogodny dzień. Wiatr we włosach. Dookoła woda po horyzont