Spirala przemocy w zaśnieżonej Norwegii

„Obywatel roku" to zabawna, choć brutalna, skandynawska opowieść o zemście. ?Od piątku w kinach.

Publikacja: 13.05.2014 08:51

Nils (Stellan Skarsg?rd) sam wymierza sprawiedliwość

Nils (Stellan Skarsg?rd) sam wymierza sprawiedliwość

Foto: m2films

Skandynawia nie od dziś jest niekwestionowaną potęgą na rynku literatury kryminalnej. Liczne przekłady, ogromne nakłady i rzesze wiernych czytelników oczekujących na kolejne tytuły. Do tego wiele z nich stało się podstawą scenariuszy cieszących się powodzeniem – także u nas – wielosezonowych seriali telewizyjnych (np. „The Following" czy „Most nad Sundem").

Zobacz więcej zdjęć

Utrzymany w oparach absurdu „Obywatel roku" Hansa Petera Molanda dowodzi, że także w pastiszowej, czarnej komedii kryminalnej skandynawscy twórcy mają wiele do powiedzenia. Nawet gdy, jak Moland, nawiązują do klasycznych  filmów tego podgatunku kina.

W tym przypadku oczywiście chodzi o „Fargo" Joela i Ethana Coenów, którzy jako jedni z pierwszych zabawy ekranową przemocą przenieśli na poziom dyskursu o banalności zła i moralnej konstatacji o pociągającej łatwości wejścia na jego drogę, z której nie ma odwrotu. Amerykanie, choć umieścili akcję w pokrytej śniegiem po horyzont Minnesocie, to – jak się wydaje – nieprzypadkowo bohaterami uczynili potomków emigrantów ze Skandynawii.

W „Obywatelu roku" miejscem akcji jest zaśnieżona Norwegia, a tytułowy bohater, Nils (Stellan Skarsgård), to skromny operator śnieżnego pługa, w uznaniu pracy na rzecz lokalnej społeczności uhonorowany zaszczytnym mianem. Jego spokojne, uporządkowane życie burzy wiadomość o śmierci jedynego syna, przypadkowej ofiary gangsterskich porachunków.

Nieudolna policja nie umie czy nie chce wykryć sprawcy, a nawet sugeruje, że zabity współpracował z handlarzami narkotyków. Opuszcza go też żona, nieumiejąca pogodzić się z traumą i obwiniająca go o zaniedbanie.

Zdesperowany, choć zewnętrznie całkowicie opanowany Nils bierze więc sprawy we własne ręce. Zaskoczony własną odwagą i determinacją obcina lufę karabinu i z tak spreparowanym obrzynem wyrusza na poszukiwania winnych śmierci syna. I sam wymierza sprawiedliwość – kolejni drobni łajdacy zawinięci w drucianą siatkę lądują w pobliskim wodospadzie.

To mu jednak nie wystarcza – jego celem jest ich szef zwany Hrabią (Pal Sverre Hagen). Nie zdaje sobie przy tym sprawy, że jego zemsta doprowadziła do wojny gangów, której uczestnicy najpierw strzelają, a dopiero potem myślą. Trup ściele się więc gęsto i chaotycznie, a wraz z kolejnymi ofiarami pojawiają się na ekranie czarne klepsydry z pseudonimem i wiekiem oraz zależnie od wyznania krzyżami: katolickim, prawosławnym bądź gwiazdą Dawida.

Reżyser błyskotliwie i zręcznie porusza się między pozornie odległymi od siebie gatunkami: thrillerem, klasycznym kinem gangsterskim, dramatem psychologicznym i czarną komedią absurdu. Mimo brutalności i krwawej dosłowności wielu scen „Obywatel roku" to doskonała rozrywka.

W znacznym stopniu jest to zasługą świetnie skontrastowanych odtwórców głównych ról. Ulubiony aktor Molanda Stellan Skarsgård (zagrał wcześniej główne role w jego „Aberdeen" i „Pewnym dżentelmenie") wcielił się przekonująco w skromnego człowieka, którego zaskakuje własna brutalność i łatwość pozbawiania życia.

A z szalonym, nieprzewidywalnym w reakcjach Hrabią (Hagen) idealnie kontrastuje spokojny, choć równie psychopatyczny szef albańskiej mafii Papa (Bruno Ganz).

Skandynawia nie od dziś jest niekwestionowaną potęgą na rynku literatury kryminalnej. Liczne przekłady, ogromne nakłady i rzesze wiernych czytelników oczekujących na kolejne tytuły. Do tego wiele z nich stało się podstawą scenariuszy cieszących się powodzeniem – także u nas – wielosezonowych seriali telewizyjnych (np. „The Following" czy „Most nad Sundem").

Zobacz więcej zdjęć

Pozostało 88% artykułu
Film
Kryzys w polskiej kinematografii. Filmowcy spotkają się z ministrą kultury
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Film
Najbardziej oczekiwany serial „Sto lat samotności” doczekał się premiery
Film
„Emilia Perez” z największą liczbą nominacji do Złotego Globu
Film
Europejskie Nagrody Filmowe: „Emilia Perez” bierze wszystko
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Film
Harry Potter: The Exhibition – wystawa dla miłośników kultowej serii filmów