Przed nami stracona dekada Eurolandu?

Sytuacja makroekonomiczna Eurolandu musi się pogorszyć, zanim przyjdzie poprawa. Ekonomiści firmy doradczej Ernst & Young i instytutu Oxford Economics prognozują, że łączny PKB krajów unii walutowej w tym roku skurczy się o 0,5 proc., a w roku 2013 wzrośnie zaledwie o 0,1 proc.

W Eurolandzie bezrobocie nadal będzie rosnąć, a poziom inwestycji sektora prywatnego pozostanie poniżej tego, który obserwowaliśmy przed kryzysem. Zdaniem ekspertów są niewielkie szanse na to, że wskaźniki wzrostu powrócą w ciągu najbliższych 10 lat do poziomu sprzed kryzysu. Ekonomiści EY i Oxford Economics mówią o „straconej dekadzie", która czeka Euroland.

Strefa euro zmaga się obecnie z trzema kluczowymi, wzajemnie ze sobą powiązanymi, problemami – czytamy w raporcie Prognoza dla strefy euro, publikowanym co kwartał przez Ernst & Young i Oxford Economics. Pierwszy z nich to niepewność – strach związany z możliwym rozpadem unii walutowej – czynnik paraliżujący inwestorów. Drugi to zbyt surowa polityka fiskalna – zaciskanie pasa stało się kolejnym problemem Eurolandu, podczas gdy miało być rozwiązaniem kwestii nadmiernego zadłużenia.

Trzeci problem, dotykający miliony obywateli, to społeczne koszty reform. Zmiany, które mają doprowadzić do zmniejszenia zadłużenia gospodarek Eurolandu skutkują rosnącym bezrobociem, które będzie się utrzymywało przez lata. Według prognoz EY i Oxford Economics, bezrobocie w całej strefie Euro zacznie spadać dopiero pod koniec 2014 roku, a w Grecji dopiero w 2016.

- Decyzja Europejskiego Banku Centralnego o skupowaniu bez limitu obligacji skarbowych krajów strefy (OMT – Outright Monetary Transaction) była tylko „plastrem na ranę" i oddaliła perspektywę rozłamu Eurolandu w krótkim okresie. Wciąż jednak jesteśmy daleko od znalezienia lekarstwa na przewlekłą chorobę, którą jest głęboka nierównowaga makroekonomiczna i kryzys zadłużenia Eurolandu – mówi Iwona Kozera, Partner w Grupie Rynków Finansowych Ernst & Young.

Prawie 20 mln bezrobotnych

Zgodnie z prognozą, bezrobocie w Eurolandzie w pierwszym kwartale 2014 roku sięgnie 12 proc. To oznacza, że bez pracy będzie 19,2 mln osób. Mało prawdopodobne jest więc, że wzrost gospodarczy krajów unii walutowej będzie wspierany rosnącą konsumpcją. Najgorzej będzie wyglądała sytuacja w krajach peryferyjnych. Prognozuje się, że w Portugalii stopa bezrobocia wyniesie 16 proc., a w Hiszpanii i Grecji będzie to odpowiednio 26 i 27 proc.

Inwestycje sektora prywatnego także będą na niskim poziomie, m.in. w wyniku zacieśnienia fiskalnego i niepewności co do stabilności strefy euro. Inwestycje kurczą się tak mocno, że – zdaniem ekonomistów – nawet do końca 2016 roku ich wartość nie przekroczy poziomu sprzed kryzysu.

Cięcia to nie wszystko

Stan finansów publicznych to nie jedyne zmartwienie gospodarek peryferyjnych.

- Źródłem dzisiejszych problemów są narastające przez wiele lat nierównowagi makroekonomiczne i pogłębiające się różnice między konkurencyjnością gospodarek północnej i południowej Europy, na niekorzyść tych ostatnich. Kluczowe dla przywrócenia równowagi w krajach peryferyjnych będą dyscyplina płacowa i wzrost produktywności sprzyjający zwiększeniu eksportu – bez tego realizowane obecnie zacieśnienie fiskalne nie zbawi tych krajów, lecz na długo pogrąży je w głębokiej recesji – komentuje Marek Rozkrut, główny ekonomista Ernst & Young. Nawet to jednak nie wystarczy.

- Chociaż niektóre z przeprowadzanych dostosowań w krajach peryferyjnych zaczynają już przynosić pierwsze pozytywne efekty, bez ożywienia w większych gospodarkach strefy euro, w tym wzrostu popytu wewnętrznego i importu Niemiec, przywrócenie równowagi w krajach południa może okazać się niemożliwe – dodaje Marek Rozkrut.

Niezbędne zmiany instytucjonalne i egzamin z nowych reguł zarządzania gospodarczego.

Lista działań potrzebnych do utrzymania Eurolandu w jego obecnym kształcie jest długa i stanowi zarazem listę politycznych wyzwań. Znajdują się na niej: wzmocnienie Europejskiego Mechanizmu Stabilności, rozwiązania idące w kierunku utworzenia unii bankowej i fiskalnej oraz zmiany w polityce gospodarczej, ukierunkowane na zapewnienie trwałych fundamentów wzrostu gospodarczego, opierającego się na równowadze wewnętrznej i zewnętrznej. Te ostatnie wsparła polska Prezydencja, poprzez uzgodnienie nowych zasad zarządzania gospodarczego, które weszły w życie w grudniu minionego roku.