Materiał przygotowany przez E.ON edis energia

Kończący się rok dobitnie pokazał ryzyko, z jakim może się wiązać kreślenie jakichkolwiek prognoz i przewidywań. Ostatnich 12 miesięcy to najpierw konieczność poradzenia sobie z niespodziewanym kryzysem, a później wyzwanie adaptacji do „nowej normalności", w której kryzys ma charakter permanentny. Jest jednak rzecz, której ostatni rok nie zmienił, a jest to zielony kierunek transformacji gospodarki, w szczególności energetyki i ciepłownictwa. Potwierdzeniem tej tendencji jest decyzja podjęta podczas zakończonego niedawno szczytu Rady Europejskiej, w czasie którego szefowie rządów krajów członkowskich UE przyjęli nowy, jeszcze bardziej ambitny, 55-procentowy cel redukcji CO2 dla Unii Europejskiej do roku 2030.

Powyższe pozwala mi się więc pokusić o próbę odpowiedzi na tytułowe pytanie: co czeka ciepłownictwo w 2021 roku? Z pewnością 2021 będzie pierwszym rokiem dekady, w której Polska powinna w znaczącym stopniu dogonić UE w transformacji energetycznej. Polska, zaraz po Włoszech, ma szansę być głównym beneficjentem środków z Funduszu Odbudowy i strategii Europejskiego Zielonego Ładu. O jakich strumieniach finansowych mówimy, świadczą liczby przedstawiane przez ekspertów z Komisji Europejskiej. Aby sprostać nowym celom polityki klimatycznej, konieczne będzie zrealizowanie ogromnych inwestycji, które mogą wynieść nawet 540 mld euro rocznie – ok. 3,5 proc. PKB krajów Unii Europejskiej. Oznacza to, że nawet 1/6 wszystkich inwestycji w gospodarce będzie związana z transformacją energetyczną.

To historyczne okienko inwestycyjne stanowi ogromną szansę dla polskiego ciepłownictwa, trafnie określonego w raporcie Polityki Insight „Ciepło do zmiany" mianem „śpiącego olbrzyma". Sektor ma duży potencjał (drugi największy w Europie rynek ciepła systemowego), jednak obecnie tylko dziesięć ze 164 systemów ciepłowniczych w mniejszych miastach w Polsce spełnia unijne kryteria systemów efektywnych. A brak inwestycji oznacza konieczność płacenia wysokich kar i ograniczony dostęp do środków dystrybuowanych na poziomie krajowym. Dlatego dzisiaj ciepłownictwo potrzebuje ambitnego planu modernizacji, zapewniającego spełnienie obietnic emisyjnych oraz mądrego zarządzania istniejącymi aktywami, by móc się ubiegać o nadchodzące dofinansowania. Ciepłownicy powinni już dzisiaj projektować model działania branży na wiele lat i zmienić perspektywę myślenia z jednorocznej (do czasu zatwierdzenia kolejnej taryfy) na znacznie szerszą.

Co więcej, szybka modernizacja sektora to dzisiaj jedyny sposób, aby uniknąć płacenia wysokich kar za emisję CO2. W grudniu br. cena uprawnień do emisji osiąga swoje historyczne maksima powyżej 31 euro za tonę, a Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami ocenia, że w ciągu najbliższych dziesięciu lat cena uprawnień może wzrosnąć dwukrotnie i przekroczyć nawet 70 euro. Do tego dochodzą kwestie środowiskowe, jak bowiem wskazuje w swoim raporcie Europejska Agencja Środowiska, Polska wciąż znajduje się w czołówce krajów UE z największym zanieczyszczeniem, przekraczając wartość graniczną dla drobnego pyłu zawieszonego (PM2,5). To wszystko ostatecznie odbije się zarówno na zdrowiu, jak i portfelu statystycznego Polaka.