Jedne poradziły sobie znakomicie, inne wypadły słabo

[b][link=http://rzeczpospolita.pl/pieniadze/2.pdf]Wyniki funduszy akcyjnych, obligacji, zrównoważonych i pieniężnych (stopa zwrotu w proc.)[/link]

[link=http://rzeczpospolita.pl/pieniadze/3.pdf]Wyniki funduszy akcji MiŚ i funduszy stabilnego wzrostu (stopa zwrotu w proc.)[/link] [/b]

Za nami jeden z najlepszych okresów dla funduszy inwestycyjnych. Ceny akcji na giełdzie wzrosły o 50 proc. Taka sytuacja zdarzyła się tylko dwa razy w historii, ostatnio kilkanaście lat temu. Wyczerpani wielomiesięczną bessą inwestorzy w lutym ubiegłego roku przystąpili do zakupów, które z małymi przerwami trwają do dziś.

Po raz kolejny postanowiliśmy zatem sprawdzić, jak na zmiennym rynku poradziły sobie fundusze inwestycyjne. Robiąc obliczenia celowo wydłużyliśmy okres inwestycji o kilka sesji z początku stycznia 2010 r., by w wynikach uwzględnić zarówno efekt grudnia (popularny rajd Świętego Mikołaja), jak i efekt stycznia związany z tym, że fundusze przebudowują swoje portfele.

I po raz kolejny się okazało, że zróżnicowanie wyników jest ogromne. Część funduszy wykorzystała wzrost kursów na giełdzie i z nawiązką odrobiła bolesne straty z 2008 roku. Niestety, jest też spora grupa, która wykazała się bardzo zachowawczym podejściem do zmieniającego się rynku; fundusze te wciąż znajdują się pod kreską.

[srodtytul]Fundusze akcji mogły zarobić więcej[/srodtytul]

Porównaliśmy wyniki inwestycyjne funduszy w różnych okresach i odnieśliśmy je do określonych przez nas wzorców. Okazało się, że mimo trwającej już prawie rok zwyżki cen na giełdzie, większość funduszy akcyjnych miała kłopoty z osiągnięciem wyniku lepszego od wzorca. Przy czym im krótszy był okres inwestycji, tym większe były różnice na niekorzyść funduszy.

Z obliczeń uwzględniających trzy okresy inwestycji (3, 6 i 12 miesięcy) wynika, że średnio zaledwie co trzeci fundusz wypracował zysk lepszy od wzorca. Wyniki niektórych były o około 40 proc. niższe niż efekty inwestycyjne najlepszych funduszy stabilnego wzrostu, inwestujących zdecydowanie mniej ryzykownie.

Wśród funduszy operujących na rynku akcji małych i średnich firm najbardziej stabilne wyniki wypracował KBC Akcji Średnich Spółek. Co prawda niektóre fundusze, np. Aviva Małych Spółek, w ciągu roku zarobiły więcej. Ale przez ostatnie trzy miesiące fundusz Aviva wypadł bardzo słabo.

W sumie dla tej grupy funduszy rok zakończył się średnim zyskiem w wysokości 46 proc. To o 1,8 pkt proc. mniej niż wyniósł wzrost wartości wzorcowego portfela. Nie udało się odrobić strat z poprzedniego roku, przekraczających 51 proc.

Warto zwrócić uwagę na Noble Akcji MiŚ. Jego roczna stopa zwrotu (niespełna 27 proc.) była grubo poniżej średniej i benchmarku. Oceniając wyniki 2008 r. można odnieść wrażenie, że zarządzający lepiej radzą sobie z minimalizowaniem strat (w 2008 r. fundusz zanotował najmniejsze straty) niż z maksymalizacją zysku. W ciągu ostatnich trzech miesięcy w wynikach Noble widać jednak wyraźną poprawę. Stopa zwrotu przekraczająca 7 proc. jest ponad dwa razy wyższa nie średnia w tej grupie. Pytanie tylko, czy zmian w portfelu nie dokonano zbyt późno i czy uda się utrzymać dobry wynik w dłuższym terminie.

Korzystne zmiany widać też w wynikach Pioneera. W 2008 r. należał do najsłabszych na rynku. Obecnie zarabia powyżej średniego wyniku i benchmarku.

Zdecydowanie największe kłopoty z doborem spółek do portfela ma DWS TOP25 Małych spółek, najdłużej działający spośród konkurentów w tej grupie. W 2008 r. wartość jego jednostki uczestnictwa spadła o przeszło 60 proc. W tym roku wzrosła o niespełna 32 proc.

Fundusze akcji uniwersalnych w 2009 r. wypracowały średnio 42,5 proc. zysku. Im również nie udało się odrobić strat z poprzedniego roku przekraczających 47 proc.

Zdecydowanie najlepiej w tej grupie wypadły krótko działające fundusze: Aviva Investors Nowych Spółek i Quercus Agresywny. Oba rozpoczęły działalność w połowie 2008 r. Natomiast spośród funduszy działających dłużej korzystnie wyróżnił się SKOK Akcji. Zarządzający dobrze poradzili sobie zarówno w czasie bessy (w 2008 r. najniższa strata), jak i podczas wzrostu na giełdzie. Pod względem aktywów fundusz ten należy do najmniejszych na rynku, co z pewnością pozwala na bardziej elastyczne inwestowanie.

[srodtytul]Rażące różnice w wynikach[/srodtytul]

Giełdowa hossa poprawiła też wyniki funduszy mieszanych, ale różnice między nimi sięgają aż 55 pkt proc.; są jeszcze większe niż w funduszach akcji.

Mocną pozycję w tej grupie utrzymuje Lukas Dynamiczny Polski. Zarządzającym udało się odrobić z nawiązką straty z poprzedniego roku i wyjść na pozycję lidera w 2009 r.

Nieźle prezentuje się też Pioneer Aktywnej Alokacji, co wydaje się potwierdzać rekordowy przyrost aktywów. W ciągu roku wartość zgromadzonych środków zwiększyła się tam prawie dwukrotnie.

Na przeciwległym biegunie znalazł się PZU Optymalnej Alokacji, który jako jedyny w tej grupie w każdym okresie zanotował straty.

Funduszom stabilnego wzrostu, które mają stosunkowo mało akcji w portfelach, również nie udało się pokonać benchmarków. W ostatnich 12 miesiącach ich średni wynik był gorszy od wzorca o 4 pkt proc. Udało się natomiast zniwelować straty z 2008 r. (średnio wyniosły 14 proc.).

Najlepsze wyniki wypracował Idea Stabilnego Wzrostu, potwierdzając w ten sposób swoją mocną pozycję na rynku. Osiągnięta w ubiegłym roku stopa zwrotu (40 proc.) ponaddwukrotnie przewyższyła benchmark. Konkurenci pozostali daleko w tyle. Drugi w tej grupie fundusz Arka zarobił o przeszło 12 pkt proc. mniej. Natomiast kapitały funduszy: PZU Ochrony Majątku i Pioneer Zabezpieczony Rynku Polskiego, uwzględniając inflację, straciły na wartości.

[srodtytul]Bezpieczne lepsze od wzorca[/srodtytul]

W każdym badanym okresie fundusze bezpieczne (pieniężne i obligacji) wypracowały wyższe zyski niż benchmark. W przypadku pieniężnych było to średnio 0,15 pkt proc. więcej, a w grupie funduszy obligacji o około 1,3 pkt proc. W grupach tych znalazło się jednak najwięcej funduszy, które zanotowały straty, co potwierdza, że ryzyko stopy procentowej dla wielu zarządzających stanowi problem.

Wśród pieniężnych wyróżnił się fundusz Idea Premium. Został on stworzony z myślą o nadwyżkach finansowych przedsiębiorstw, ale i osoby fizyczne z odpowiednio grubym portfelem mają do niego dostęp (trzeba wpłacić co najmniej 40 tys. euro). W dużej mierze dzięki inwestycjom w zagraniczne obligacje komercyjne fundusz osiąga ponadprzeciętne wyniki.

Strzałem w dziesiątkę okazały się inwestycje z początku roku w mocno przecenione obligacje rosyjskiej firmy działającej w sektorze węglowym Rasdadskaya.

Ale to, co jednym pomaga, innych może pogrążyć. Dowodem na to są wyniki funduszu DWS Płynna Lokata Plus. Straty przekraczające 13 proc. to rezultat chybionych inwestycji właśnie w papiery komercyjne.

Wśród funduszy obligacji do najlepszych w ubiegłym roku należał fundusz z grupy Idea. Na zmieniającym się rynku dobrze poradziły sobie też BPH Obligacji 2 i Amplico. Słabe wyniki zanotowały natomiast Allianz, DWS czy Milennium.

[i]Wyniki funduszy podajemy na podstawie danych udostępnionych przez firmę Analizy Online, benchmarki – wyliczenia własne[/i]

[ramka]Benchmarki

By ocenić wyniki inwestycyjne funduszy, musimy je do czegoś odnieść. Można je porównać np. ze średnim wynikiem danej grupy funduszy albo z odpowiednio skonstruowanym wzorcem zwanym benchmarkiem. My stworzyliśmy wzorce dla podstawowych grup funduszy operujących na krajowym rynku (zgromadzono w nich najwięcej pieniędzy). Wzorce te odzwierciedlają typowy dla danej grupy sposób inwestowania.

- Benchmark dla funduszy akcyjnych składa się w 80 proc. z WIG i w 20 proc. ze średniej stopy zwrotu z obligacji skarbowych.