Innowacyjne przedsięwzięcia mogą liczyć na zainteresowanie inwestorów

Miniony rok dramatycznie wpłynął na otoczenie biznesowe, w jakim działają polskie firmy. Spadek kursów akcji spowodował, że giełda przestała być źródłem łatwego kapitału dla firm. Szczególnie mocno było to widać w drugiej połowie zeszłego roku. Akcję kredytową ograniczyły też banki; coraz dokładniej przyglądają się one przedsiębiorcom, zanim udzielą pożyczki.

Dlatego firmy, które również w czasie spowolnienia gospodarczego chcą się rozwijać, muszą poszukiwać alternatywnych form pozyskiwania kapitału. Jedną z możliwych dróg jest przyciągnięcie inwestora, którym może być fundusz venture capital. Jest on zbliżony do funduszy private equity i w przeszłości oba te pojęcia często były używane zamiennie. Ale już tak nie jest.

– Fundusze venture capital wspierają firmy młodsze i raczej działające w tzw. innowacyjnych branżach, np. w technologicznej, czyli IT, Internet, telekomunikacja, media – tłumaczy Rafał Bator, partner w Enterprise Investors, kierujący pracami funduszu venture capital. – Jeśli weźmiemy pod uwagę rodzaj realizowanych transakcji, to fundusze private equity częściej zajmują się wykupywaniem firm, a venture capital finansowaniem ekspansji.

Część funduszy venture capital inwestuje nie tylko w spółki związane z nowymi technologiami. Finansują one również rozwój atrakcyjnych projektów z tradycyjnych branż, ale przedsiębiorstwa te muszą się charakteryzować innowacyjnością lub działać w niszy gwarantującej zyski wyższe od przeciętnych. I co ważne, z reguły muszą osiągać przychody oraz zyski przynajmniej na poziomie zysku operacyjnego.

[srodtytul]Liczy się wizja rozwoju[/srodtytul]

Pierwszym krokiem do nawiązania współpracy jest przedstawienie projektu przedsięwzięcia. Z reguły to przedsiębiorca szukający finansowania zgłasza się do funduszu, a nie odwrotnie. Oczywiście, nie każdy chętny otrzyma środki.

[wyimek]Firmy, które również w czasie spowolnienia gospodarczego chcą się rozwijać, muszą poszukiwać alternatywnych form pozyskiwania kapitału[/wyimek]

– Przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnej szczególną uwagę zwracamy na innowacyjność, dojrzałość koncepcji biznesowej projektu, na wizję i strategię rozwoju przedsięwzięcia – mówi Dawid Sukacz, prezes giełdowego funduszu inwestycyjnego BBI Capital NFI.

W różnych funduszach kryteria mogą być trochę inne, ale te podane przez prezesa BBI Capital NFI są z reguły podstawowe. Odrzucenie wniosku o finansowanie przez jeden fundusz nie powinno zniechęcać przedsiębiorcy do aplikowania w kolejnych. Z różnych powodów projekt może się okazać bardziej lub mniej atrakcyjny dla poszczególnych funduszy. Dodatkowo próba pozyskania finansowania w kilku miejscach może dać nam szersze wyobrażenie na temat wartości naszej firmy.

Fundusz po otrzymaniu projektu dokonuje oceny jego atrakcyjności. Oczywiście podstawowym kryterium dla inwestora finansowego jest wysokość stopy zwrotu z inwestycji (potencjalnych zysków) oraz zagrożenia, które mogą uniemożliwić realizację planów.

Jeśli fundusz jest zainteresowany finansowaniem spółki, robione są analizy prawne i finansowe (proces due diligence). Na podstawie analizy negocjowana jest treść umowy inwestycyjnej.

– Proces podejmowania decyzji trwa zwykle około dwóch miesięcy – dodaje Dawid Sukacz. W niewielu przypadkach udaje się go skrócić, nierzadko jest przedłużany.

– Przy podejmowaniu decyzji dotyczącej inwestycji forma prawna spółki nie ma dla funduszu venture capital istotnego znaczenia – mówi Rafał Bator z Enterprise Investors.

[srodtytul]Im większy pakiet, tym większa aktywność[/srodtytul]

W zamian za finansowanie rozwoju fundusz venture capital staje się akcjonariuszem lub udziałowcem w spółce. Z reguły inaczej jest w przypadku funduszy private equity; tutaj inwestor finansowy nie zawsze obejmuje większościowy pakiet akcji czy udziałów, część podmiotów jest wręcz nastawiona na zakup pakietów mniejszościowych.

– Niektóre fundusze venture capital są zainteresowane mniejszościowymi pakietami. Wtedy ich strategia inwestycyjna jest bardziej pasywna – mówi Adam Pietruszkiewicz, wiceprezydent funduszu Riverside Europe Partners.

Wielkość udziału funduszu w kapitale spółki zasadniczo determinuje jego aktywność w firmie. Im więcej akcji czy udziałów ma inwestor, tym bardziej angażuje się w rozwój przedsiębiorstwa. Nie musi to jednak oznaczać utraty przez dotychczasowych właścicieli kontroli nad bieżącą działalnością firmy. Generalnie inwestorzy finansowi wpływają na działania spółek bardziej na poziomie rad nadzorczych niż zarządów, w których rzadko zasiadają, nawet gdy mają większościowy pakiet akcji.

– Gdy fundusz obejmuje mniejszościowy pakiet, jego motywacja do inicjowania i aktywnego udziału w powiększaniu wartości spółki jest słabsza – dodaje Adam Pietruszkiewicz.

Dlatego sprzedaż mniejszościowego pakietu wymaga większego zaangażowania ze strony spółki. To ona musi być głównym motorem dalszego rozwoju firmy.

[srodtytul]Czas na pożegnanie[/srodtytul]

Fundusze nie wiążą się z finansowaną spółką na zawsze.

Z reguły inwestują na okres dwóch – pięciu lat. W tym czasie biznes powinien się rozwinąć.

– Po tym czasie chcemy z sukcesem zamknąć inwestycję, odsprzedając spółkę z zyskiem. Dlatego zależy nam na możliwie dużym wzroście jej wartości – mówi Rafał Bator.

Fundusz venture capital może wyjść z inwestycji na kilka sposobów. Najbardziej popularne to:

- fuzja,

- odsprzedaż pakietu współwłaścicielom,

- sprzedaż inwestorowi branżowemu,

- wprowadzenie spółki na giełdę.

Wybrane rozwiązanie zależy od koniunktury na rynku kapitałowym, ale też od preferencji właścicieli, które mogą być zapisane w umowie inwestycyjnej. Poza tym istotna jest wielkość udziału inwestora finansowego w kapitałach spółki. Jeśli ma on mniejszościowy pakiet, trudno będzie go sprzedać inwestorowi z branży.

– Niewiele podmiotów jest zainteresowanych posiadaniem mniejszościowych pakietów akcji. Pakiety takie są mniej płynne i zwykle wyceniane z dyskontem (różnica między wartością nominalną a ceną rynkową – przyp. red.) w stosunku do pakietów większościowych – twierdzi Adam Pietruszkiewicz.

[ramka][srodtytul]Wybrane fundusze inwestujące w spółki średniej wielkości[/srodtytul]

- [b]3TS Capital Partners[/b]