Polisy inwestycyjne: wady i zalety

Ubezpieczenia na życie są postrzegane przez Polaków jako pożyteczne produkty. Z badania wykonanego przez SMG/KRC na zlecenie ING Życie wynika, że zdaniem 80 proc. ankietowanych odpowiedzialny człowiek powinien być ubezpieczony. Gorzej jest jednak z praktyką. Jak pokazuje to samo badanie, w rzeczywistości po takie produkty sięga czterokrotnie mniejsza grupa. Tymczasem na bardziej dojrzałych rynkach polisy na życie ma zwykle 70 – 80 proc. społeczeństwa.

Polisa nie jest produktem pierwszej potrzeby, korzyści płynące z ochrony nie są widoczne na co dzień. Przegrywa więc z innymi, pilniejszymi wydatkami. Tymczasem przeznaczenie części dochodów na ochronę życia jest racjonalnym rozwiązaniem, zwłaszcza w przypadku osób mających na utrzymaniu innych członków rodziny.

Warto pamiętać, że korzyści z tego typu polisy nie muszą się ograniczać do świadczenia na wypadek śmierci. Produkt czysto ochronny może też służyć do pokrycia kosztów leczenia w razie poważnej choroby. Poza tym zapewnia świadczenie, gdyby doszło do trwałego inwalidztwa; wymaga to co prawda zawarcia dodatkowych umów towarzyszących podstawowemu ubezpieczeniu.

[srodtytul]Warto zacząć jak najwcześniej[/srodtytul]

Rozsądek i odpowiedzialność podpowiadają też, że należy oszczędzać, zwłaszcza z myślą o przyszłej emeryturze. Symulacje dowodzą, że po zakończeniu pracy zawodowej możemy być zszokowani wysokością naszego świadczenia. Bo emerytura, na jaką możemy liczyć z ZUS i OFE, będzie zdecydowanie niższa niż wysokość naszej ostatniej pensji.

Dokładna wysokość stopy zastąpienia (stosunek świadczenia emerytalnego do ostatniej pensji) zależy od wielu zmiennych, m.in. od płci, wielkości

zarobków w kolejnych latach pracy, długości okresu, w którym opłacane były składki do ZUS. O dodatkowym oszczędzaniu powinny pomyśleć przede wszystkim kobiety (pracują krócej, za to przeciętnie żyją dłużej, co jest brane pod uwagę przy wyliczaniu emerytury) oraz osoby zarabiające powyżej 250 proc. średniej krajowej (przed końcem roku przestają odprowadzać składki emerytalne do ZUS, dlatego będą miały szczególnie niską stopę zastąpienia).

Z rozpoczęciem oszczędzania na emeryturę nie należy zwlekać. Według danych grupy Axa Polacy deklarują, że zaczynają się tym interesować w wieku 34 lat. To i tak zbyt późno. Gorzej, że faktycznie zabierają się do gromadzenia kapitału, mając już 47 lat.

Tymczasem im wcześniej zaczniemy oszczędzać na przyszłą emeryturę, tym łatwiej będzie zgromadzić środki znaczące w domowym budżecie. Po pierwsze wyższa będzie suma wpłat. Po drugie mechanizm procentu składanego spowoduje, że nawet przy stałej stopie zwrotu zyski będą przyrastały coraz szybciej. Pomnażany jest bowiem nie tylko wpłacony kapitał, ale także osiągnięte wcześniej zyski.

[srodtytul]Razem czy osobno[/srodtytul]

Potrzebę ochrony życia i odkładania środków na przyszłość można realizować, korzystając z łączonych produktów ubezpieczeniowo-inwestycyjnych. Można też oddzielnie się ubezpieczyć i oddzielnie pomnażać kapitał. Oba rozwiązania mają zalety. Jeżeli komuś potrzebna jest tylko ochrona życia albo jest zainteresowany wyłącznie inwestowaniem, to oczywiście sięganie po produkt łączony nie ma wielkiego sensu. Zamiast płacić za niepotrzebny element takiego produktu, można albo zainwestować więcej, albo dzięki podwyższeniu składki zapewnić sobie wyższe odszkodowanie.

Zaletą dwóch odrębnych inwestycji jest większa czytelność. Inwestor nie ma wątpliwości, jaka część jego pieniędzy jest przeznaczana na ochronę życia, a jaka powiększa kapitał, który będzie można wykorzystać w przyszłości. Nie grozi mu więc zaskoczenie, że na ochronę życia towarzystwo pobrało więcej, niż się spodziewał.

Rozdzielenie ochrony życia od inwestowania daje też większy wybór. Można wtedy skorzystać z ochrony w wybranym towarzystwie ubezpieczeniowym, a inwestować w dowolne produkty oferowane przez różne instytucje, nawet niezwiązane z ubezpieczycielem.

Poza tym umowa ubezpieczenia narzuca pewien rygor. Składki muszą być płacone regularnie, by zapewnić ciągłość ochrony. Rygor ten bywa też przenoszony na część inwestycyjną; towarzystwa niekiedy wymagają wpłat w określonej wysokości. Oczywiście można to potraktować jako dopingowanie do systematycznego odkładania pieniędzy (bez narzuconych reguł trudniej się zmobilizować). Ale nie zmienia to faktu, że samodzielny zakup akcji, obligacji czy jednostek funduszy inwestycyjnych daje więcej swobody. Można dowolnie decydować, kiedy i ile pieniędzy przeznacza się na inwestycje. Łatwiej też wycofać środki z inwestycji, nie tracąc ochrony życia.

[srodtytul]Restrykcje pozwalają utrzymać dyscyplinę[/srodtytul]

Z drugiej strony, jeśli podejmowanie pieniędzy jest zbyt łatwe, nie sprzyja to dyscyplinie w oszczędzaniu. Formalne bariery mogą pomóc mniej zdyscyplinowanym inwestorom w gromadzeniu kapitału przez dłuższy czas. To niewątpliwa zaleta produktów łączonych.

Sięgnięcie po ubezpieczenie z elementem inwestycyjnym może być zachętą, by w ogóle się ubezpieczyć na życie. Taka polisa może się bardzo przydać w razie nieszczęścia, ale na co dzień niechętnie myślimy o tego typu sprawach. Czasami prościej jest zdecydować się na gromadzenie kapitału, zwłaszcza na konkretny cel. A ochronę życia dostaje się niejako przy okazji.

Znaczenie mogą mieć też kwestie czysto techniczne. Gdy oszczędzamy za pośrednictwem ubezpieczyciela, dokonujemy wpłat na jeden, wspólny rachunek i nie musimy pamiętać o robieniu dwóch odrębnych przelewów.

Sięgnięcie po produkt łączony może też przynieść inwestorowi korzyść podatkową. Zależy to od typu polisy. Tam, gdzie są wyodrębnione ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe, a wysokość świadczenia zależy od wartości i liczby jednostek zgromadzonych na indywidualnym koncie ubezpieczonego, podatek Belki jest pobierany. Ale gdy klient otrzymuje sumę ubezpieczenia określoną w polisie, nie musi się dzielić zyskiem z fiskusem.

Nie ma oczywiście przeszkód, by podpisać umowę o prowadzenie indywidualnego konta emerytalnego (IKE). Dochody uzyskane w ten sposób, po spełnieniu określonych warunków (np. pieniądze można wycofać dopiero po uzyskaniu prawa do emerytury), są zwolnione z podatku Belki.

[ramka][srodtytul]Opinia: Mariusz Zagajewski, dyrektor Departamentu Indywidualnych Ubezpieczeń na Życie i Emerytalnych w Generali[/srodtytul]

Produkt łączący ochronę życia i oszczędzanie spełnia potrzeby klienta bez względu na to, na jakim etapie życia znajduje się on w danym momencie. Produkty na życie i dożycie dają gwarancję utrzymania wpłaconego kapitału w momencie zakończenia umowy, chroniąc przy tym życie osoby ubezpieczonej. W przypadku elastycznych programów inwestycyjnych z funduszami kapitałowymi klient otrzymuje dodatkowo możliwość wyboru strategii inwestycyjnej. Decyduje na przykład, czy woli lokować środki bardziej agresywnie czy bezpiecznie. Wybierając wyższą sumę ubezpieczenia (np. na wypadek śmierci), czyli tzw. wariant ochronny, klient zapewnia bezpieczeństwo finansowe rodzinie na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń. W przypadku niższego poziomu ochrony ubezpieczeniowej umowa ma charakter bardziej oszczędnościowy. Tego typu produkty charakteryzuje przeważnie brak określonego wcześniej terminu zakończenia umowy. Dzięki temu klient może mieć ochronę ubezpieczeniową również w wieku, w którym koszt zawarcia umowy typowo ochronnej byłby bardzo wysoki.

Kluczową zaletą tej klasy produktów jest ich elastyczność. W czasie trwania umowy można zmieniać jej parametry, co pozwala dopasować produkt do bieżących potrzeb klienta. Na przykład kiedy powiększa się rodzina, kupujemy nowe mieszkanie lub zaciągamy kredyt, można podwyższyć sumę ubezpieczenia, a gdy zobowiązania się zmniejszają – obniżyć ją; w efekcie więcej środków jest wtedy przeznaczanych na inwestycje.

Bardzo ważną cechą produktów ochronno-oszczędnościowych jest możliwość rozszerzenia zakresu o tzw. umowy dodatkowe. Najczęściej są to klauzule dotyczące ryzyka wypadku lub ochrony medycznej. Poprzez dobór właściwych umów dodatkowych oraz sum ubezpieczenia otrzymujemy możliwość stworzenia planów, które odpowiadają indywidualnym preferencjom każdego klienta.Jedna umowa to także ułatwienie czysto organizacyjne: jeden numer konta do robienia wpłat, jeden termin płatności, jeden zestaw dokumentów. Co ważne, posiadanie dwóch różnych umów przeważnie oznacza również wyższą składkę w porównaniu z produktem, który łączy funkcję oszczędnościową i ochronną.[/ramka]

[ramka][srodtytul]Ochrona i inwestycja[/srodtytul]

- Najprostszym ubezpieczeniem na życie jest polisa zapewniająca świadczenie w razie śmierci ubezpieczonego. Pieniądze wypłacane są osobom uposażonym (wskazanym przez ubezpieczonego w umowie z towarzystwem) bądź spadkobiercom. Nie trzeba odprowadzać od nich podatku Belki.

- Popularniejsze są ubezpieczenia na życie połączone z inwestowaniem środków.