Jak wybrać najlepszy fundusz

Portfel funduszy inwestycyjnych powinniśmy zbudować z produktów dopasowanych do naszych preferencji, celu oszczędzania oraz czasu, na jaki zamierzamy zamrozić środki. Jeśli planujemy inwestować w długim terminie i tolerujemy okresowe straty, możemy wybrać strategie oparte na funduszach akcji. Jeśli będziemy oszczędzać przez rok czy dwa, lepiej postawmy na fundusze bezpieczne.

Kiedy już określimy naszą strategię, musimy wybrać konkretne fundusze. Nie jest to łatwe zważywszy, że na rynku działa ok. 160 funduszy akcji, 115 – mieszanych, ok. 80 – dłużnych.

Porównaj z konkurentami

Inwestorzy wybierają fundusze na podstawie rocznych, a czasem wręcz kilkumiesięcznych rezultatów. Zdaniem ekspertów to poważny błąd.

Przy wyborze funduszu należy brać pod uwagę wyniki w długim terminie, najlepiej co najmniej cztero-pięcioletnim, obejmującym zarówno hossę, jak i bessę. Rezultaty te warto zestawić z wynikami innych funduszy, ale z tej samej grupy i inwestujących w takim samym regionie geograficznym. Wówczas możemy sprawdzić, czy dany fundusz był dobrze zarządzany i bez względu na koniunkturę regularnie osiągał lepsze wyniki niż konkurenci w grupie. Jeśli tak, warto zwrócić na niego uwagę, bo jest szansa, że w przyszłości powtórzy dobre rezultaty.

Trzeba być ostrożnym w przypadku funduszy, które raz notują znakomite wyniki, a innym razem znajdują się w końcówce zestawienia. Może to oznaczać, że zarządzający prowadzą ryzykowną politykę inwestycyjną.

Kto zarządza pieniędzmi

Efektywność zarządzania danym funduszem ocenia się, porównując jego wyniki ze wzorcem (tzw. benchmarkiem). Dla funduszy bezpiecznych wzorcem jest najczęściej WIBID, czyli wskaźnik rentowności krótkoterminowych papierów dłużnych. W przypadku funduszy agresywnych benchmarkiem z reguły jest indeks giełdowy WIG z dodatkiem WIBID (od 5 do 20 proc.). Im długoterminowy wynik funduszu znaczniej przewyższa wzorzec przyjęty do porównań, tym fundusz jest lepiej zarządzany.

– Warto też sprawdzić, kto zarządza pieniędzmi w danym funduszu. Oprócz wymaganej licencji doradcy inwestycyjnego liczy się doświadczenie; im dłuższe, tym lepiej. Ważne jest również, jak dużymi aktywami zarządza dana osoba. Wszystkie informacje dotyczące historycznych wyników danego funduszu, a także osób nim zarządzających bez trudu można znaleźć w Internecie (strony internetowe TFI, firmy Analizy Online, bankowe) – wyjaśnia Radosław Butryn, szef marketingu w Money Makers.

Czy chcesz zaryzykować

Czy dany fundusz jest ryzykowny, czy bezpieczny? Można to określić na podstawie wahań cen jednostki. Im wahania są większe, tym inwestycja jest mniej bezpieczna.

Najwyższe ryzyko (największe zmiany wartości jednostek) wiąże się z funduszami akcji. W poszczególnych grupach również można wyróżnić produkty o różnym poziomie bezpieczeństwa. Na przykład wśród funduszy agresywnych najbardziej ryzykowne są te z dużym udziałem akcji małych spółek oraz sektorowe, czyli skoncentrowane na jednej branży (np. budowlanej, finansowej). Ryzykowne są również fundusze akcji inwestujące na rynkach wschodzących i ograniczające się do wąskiego obszaru geograficznego, np. operujące tylko w Rosji lub Chinach.

Niepewny emitent

Zasada, że im większe wahania wartości jednostek, tym większe ryzyko, nie do końca sprawdza się w przypadku funduszy gotówkowych i pieniężnych. Niektóre z nich mają w swoich portfelach duży udział dość ryzykownych papierów korporacyjnych. Papiery takie są w Polsce często wyceniane nierynkowo. Dlatego jednostki tych funduszy stabilnie i systematycznie rosną. Dopiero gdy emitent obligacji korporacyjnych wpada w kłopoty i nie jest w stanie wykupić swoich papierów, gwałtownie odbija się to na cenie jednostki. W tym roku duży spadek wartości jednostek odnotowały fundusze, które miały w portfelach papiery firm budowlanych: DSS oraz PBG. W rezultacie przeszacowania cen obligacji niedawni liderzy rankingów spadli na ostatnie miejsca.

Dlatego jeśli zależy nam na bezpieczeństwie inwestycji, zwróćmy uwagę na wyniki funduszu pieniężnego. Jeśli stwierdzimy, że w różnych okresach znacznie przewyższają WIBID 3M (jest to wzorzec do porównań, obecnie wynosi 4,9 proc.), może to oznaczać, że zarządzający podejmują zbyt duże ryzyko, inwestują w papiery korporacyjne o wysokim oprocentowaniu, które są zdecydowanie bardziej ryzykowne niż obligacje skarbowe.

Pomocne w wyborze funduszu są też ratingi (oceny) opracowywane przez firmę Analizy Online. Ich streszczenia publikujemy w dodatku „Moje Pieniądze". Najlepiej ocenione fundusze mają 5 gwiazdek, a najsłabsze – 1 gwiazdkę.

Piotr Szulec, dyrektor ds. komunikacji inwestycyjnej w Pioneer Pekao IM

Częstym błędem popełnianym przez początkujących inwestorów jest kierowanie się przy wyborze funduszu wyłącznie wynikami osiągniętymi w krótkim, zwykle ostatnim okresie. Oczywiście wynik fundusz jest ważny, ale nie powinien być jedynym kryterium wyboru. Co więcej, rezultat uzyskany w krótkim terminie nie powinien stanowić podstawy do prognozowania wyników funduszu w przyszłości. Najlepiej porównać wyniki funduszy należących do tej samej grupy (np. obligacji, zrównoważonych czy też akcji) w okresach historycznych najbardziej zbliżonych do planowanego przez inwestora czasu inwestycji. Warto również wziąć pod uwagę stabilność wyników w długim horyzoncie. Kolejnym kryterium selekcji są koszty. W przypadku inwestycji długoterminowych opłata manipulacyjna pobierana przy zakupie jednostek maleje wraz z upływem czasu. W końcowym rozrachunku nie wpływa ona znacząco na wyniki inwestycyjne, jednak w krótkim czasie może mieć istotny wpływ zarówno na wybór funduszu przez inwestora, jak i na osiąganą stopę zwrotu. Nie bez znaczenia są również różnego typu ratingi opracowywane przez zewnętrzne firmy analizujące rynek funduszy. W ocenach takich brana jest pod uwagę przede wszystkim jakość i stabilność zarządzania danym funduszem. —k.ż.

Jak inwestować

Zanim kupimy jednostki funduszy, powinniśmy określić, jak długo zamierzamy oszczędzać i ile pieniędzy możemy na ten cel przeznaczyć. Dopiero na tej podstawie można opracować strategię i dobrać odpowiednie fundusze. Im dłużej będziemy oszczędzać i im mniej boimy się okresowych strat, tym bardziej ryzykowne produkty możemy wybrać. W funduszach agresywnych (z dużym udziałem akcji) powinniśmy trzymać tylko część środków. Z góry musimy założyć, że w najbliższych latach pieniędzy tych nie będziemy wydawać. Chodzi o to, by wycofać je z inwestycji w sprzyjającym momencie, a nie z powodu bieżących potrzeb. Pieniądze, które będziemy chcieli podjąć w razie potrzeby, powinniśmy ulokować bezpiecznie, np. w funduszu obligacji skarbowych czy pieniężnym.

Kupując co miesiąc za określoną kwotę jednostki funduszy akcji czy mieszanych, minimalizujemy ryzyko, że zainwestujemy dużą część oszczędności w nieodpowiednim momencie, gdy ceny na rynku kapitałowym będą bardzo wysokie. Warunkiem powodzenia tej strategii jest systematyczne inwestowanie bez względu na to, co się dzieje na giełdach. Emocje trzeba trzymać na wodzy i konsekwentnie realizować plan.

Bezpieczniejszym rozwiązaniem jest ulokowanie oszczędności w kilku funduszach o różnej polityce inwestycyjnej, a nawet w funduszach prowadzonych przez różne towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI). Za część oszczędności można kupić jednostki np. funduszy obligacji i pieniężnych, a za resztę produkty bardziej ryzykowne, np. fundusze akcji czy surowcowe. Warto mieć w portfelu trochę funduszy operujących na zagranicznych rynkach. Takie zróżnicowanie portfela zmniejsza ryzyko. Jeśli jedna inwestycja przyniesie straty, zyski z innej choćby częściowo je zniwelują. To, jakie będą proporcje między inwestycjami agresywnymi i bezpiecznymi, zależy od naszej skłonności do ryzyka, a także od czasu, na jaki zamierzamy zamrozić środki. —k.ż.

Ubezpieczenia

Kiedy już określimy naszą strategię, musimy wybrać konkretne fundusze. Nie jest to łatwe zważywszy, że na rynku działa ok. 160 funduszy akcji, 115 – mieszanych, ok. 80 – dłużnych.

Pozostało 93% artykułu