Nakaz składania oświadczeń przez sędziów i prokuratorów narusza RODO. NSA zdecydował

Takie wnioski płyną z jednego z najnowszych wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA).

Sprawa trafiła na wokandę z inicjatywy rzecznika praw obywatelskich (RPO). A zaczęła się w marcu 2020 r., gdy RPO wystąpił do prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) o wszczęcie postępowania, dotyczącego zgodności obowiązku składania przez sędziów i prokuratorów specjalnych oświadczeń. Była to reakcja na nowelizację z 2019 r. (nazywaną „ustawą kagańcową”), którą wprowadzono zmiany m.in. do prawa o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy o Sądzie Najwyższym.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Sejm uchwalił tzw. ustawę kagańcową dot. sądów

W czwartek Sejm uchwalił tzw. ustawę kagańcową. Teraz trafi ona na biurko prezydenta Andrzeja Dudy.

Nowe przepisy zobowiązały sędziów i prokuratorów do złożenia oświadczenia o przynależności do zrzeszeń, w tym stowarzyszeń, ze szczególnym uwzględnieniem przynależności do Kościołów i związków wyznaniowych oraz stowarzyszeń zrzeszających sędziów i prokuratorów, pełniących funkcje podobne do związków zawodowych. Rzecznik zarzucił, że narusza to przepisy o RODO i domagał się zakazania publikacji ich treści w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) do czasu zakończenia postępowania.

Ustawa kagańcowa a RODO. Czy ustawa jest niezgodna z przepisami o ochronie danych osobowych?

Prezes UODO zasłonił się jednak przepisami i postępowanie o naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych – w związku z realizacją obowiązku składania przez sędziów i prokuratorów oświadczeń o członkostwie w zrzeszeniu, w tym w stowarzyszeniu oraz ich upubliczniania – umorzył.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Ustawa kagańcowa: PUODO umorzył sprawę oświadczeń sędziów i prokuratorów o przynależności do zrzeszeń

Na podstawie tzw. ustawy kagańcowej sędziowie i prokuratorzy mają składać publicznie dostępne ośw...

Tłumaczył, że obowiązek składania oświadczeń przez sędziów i prokuratorów oraz ich upublicznienia w BIP jednoznacznie wynika z przepisów. W konsekwencji przetwarzanie danych osobowych nie narusza RODO. W ocenie urzędników trudno też uznać, że dalsze ich przetwarzanie mogło spowodować poważne i trudne do usunięcia skutki, bo odbywa się w wykonaniu powszechnie obowiązującego prawa. Co do niekonstytucyjności spornych rozwiązań to, jak podkreślił UODO nie jest kompetentny do przesądzania tej kwestii. I w tym zakresie odesłał RPO do Trybunału Konstytucyjnego. 

Rzecznik nie złożył broni. Zaskarżył umorzenie, ale w pierwszej instancji przegrał. Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Warszawie zgodził się z UODO, że sygnalizowane przez RPO sporne przetwarzanie danych osobowych odbywa się w oparciu o konkretne przepisy powszechnie obowiązującego prawa. I organ wyspecjalizowany w zakresie ochrony danych osobowych nie jest uprawniony do oceny regulacji rangi ustawowej w kontekście ich zgodności z zasadami ogólnymi RODO czy Konstytucji RP.

Ustawa kagańcowa. Czy wymóg oświadczeń o przynależności sędziów i prokuratorów do stowarzyszeń narusza RODO?

Diametralnie inaczej do sprawy tzw. ustawy kagańcowej podszedł dopiero NSA. Nie tyko uchylił wyrok warszawskiego WSA, ale także decyzję UODO. A głównym argumentem za takim rozstrzygnięciem okazał się wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) z 5 czerwca 2023 r. (C-204/21). Trybunał uznał w nim, że polskie regulacje w zakresie, w jakim odnoszą się do zbierania i udostępniania w postaci elektronicznej danych osobowych dotyczących obecnego i byłego członkostwa w zrzeszeniu lub pełnionych obecnie czy w przeszłości w nich funkcji. naruszają RODO oraz karty praw podstawowych. 

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Koniec z ustawą kagańcową. Adam Bodnar planuje oddać sądy w ręce sędziów

Resort Adama Bodnara planuje duże zmiany w sądach. Samorząd sędziowski ma zostać wzmocniony, znik...

W ocenie sądu z wyroku TSUE jasno bowiem wynika, że do spornych oświadczeń stosuje się przepisy RODO. Zbieranie i udostępnianie danych dotyczących członkostwa sędziego w partii politycznej i funkcji w niej pełnionej, może ujawniać jego poglądy polityczne. A informacje dotyczącego członkostwa sędziego i funkcji w zrzeszeniu, a także przetwarzanie danych i udostępnienie w formie elektronicznej, może ujawniać jego przekonania światopoglądowe oraz religijne.