Kryzys demograficzny w Polsce już jest. Będzie coraz gorzej

W ciągu dekady liczba ludności na stałe mieszkającej w Polsce skurczyła się o 0,9 proc., czyli ok. 330 tys. osób – wynika ze wstępnych wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021, przedstawionych przez GUS w czwartek.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Krzysztof Adam Kowalczyk: Jeszcze można uniknąć katastrofy

Spis powszechny pokazał, że leci na nas demograficzny meteoryt, który uderzy w gospodarkę i zagro...

Trwałe zjawisko

Taki spadek nie wydaje się zaskakująco duży w kontekście np. wielkiej fali emigracji zarobkowej po 2004 r. czy wciąż malejącej liczby urodzeń. Za to wyniki spisu jasno pokazały, jak mocno przyspieszył proces starzenia się społeczeństwa. W ostatnich dziesięciu latach liczba osób w wieku poprodukcyjnym (powyżej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) wzrosła o 1,8 mln, a liczba osób młodszych – skurczyła się aż o 2,1 mln. W efekcie osoby starsze stanowią już 21,8 proc. społeczeństwa, podczas gdy wedle spisu powszechnego z 2011 było to 16,9 proc., a wedle spisu z 2002 r. – 15 proc.

– Wyniki spisu z 2021 są alarmistyczne, jeśli chodzi o polityki publiczne. Reakcja na kryzys demograficzny, z którym już mamy do czynienia i będziemy mieli przez następne dekady, powinna być kluczowym wyznacznikiem we wszystkich obszarach działań państwa – podkreśla Antoni Kolek z Instytutu Emerytalnego.

– To nawet nie jest kryzys, z którym trzeba się jakoś uporać, to trwałe zjawisko wymagające trwałych dostosowań – zaznacza też Paweł Wojciechowski, b. główny ekonomista ZUS.

Młodzi emeryci

Eksperci wyliczają, że starzejące się społeczeństwo to duże wyzwania m.in. dla służby zdrowia. – Starsze osoby najczęściej korzystają z systemu ochrony zdrowia, jeśli ich liczba gwałtownie rośnie, to i system musi się mocno przystosować, by przynajmniej zachować obecny standard pomocy. Nie mówiąc o poprawie jakości usług – mówi Kolek.

Nie do końca wiadomo, czy do zmiany struktury wiekowej przystosowany jest nasz system ubezpieczeń społecznych. Już obecnie wskaźnik pokazujący, ile osób w wieku produkcyjnym przypada na jedną osobą w wieku emerytalnym, mocno spada, a może być jeszcze gorzej. A to rodzi ryzyko niewydolności systemu i ubóstwa osób starszych wynikającego z niskich świadczeń.

– Należy zastanowić się nad wiekiem emerytalnym w Polsce, nad ustaleniem innych proporcji liczby lat pracy do liczby lat na emeryturze – komentuje Kolek. Jeśli chodzi o wiek emerytalny, to w Polsce mamy najbardziej liberalny system w Europie – 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

– A takie pomysły, jak emerytura stażowa, spowodują, że będziemy mieli jeszcze więcej „młodych" emerytów – zaznacza Wojciech Nagiel, ekspert BCC, dodając, że wiele wyzwań czeka też politykę rynku pracy.