Ukraińcy częściej kupują polską ziemię i lasy

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wydało w 2014 r. 359 zezwoleń dla cudzoziemców na zakup nieruchomości w Polsce. Najwięcej na rzecz obywateli Ukrainy

Aktualizacja: 08.04.2015 15:15 Publikacja: 08.04.2015 14:51

Ukraińcy częściej kupują polską ziemię i lasy

Foto: Fotorzepa, Jakub Ostałowski

Dorota Gajos-Kaniewska

MSW przygotowało sprawozdanie za 2014 rok z realizacji przepisów ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Jak z niego wynika, spośród wszystkich 359 wydanych zezwoleń, 273 dotyczyło nabycia nieruchomości gruntowych, 70 - nabycia lokali mieszkalnych i użytkowych, a 16 nabycia udziałów i akcji w spółkach, które są właścicielami lub użytkownikami wieczystymi nieruchomości położonych w Polsce.

Autorzy raportu zauważają, że rośnie zainteresowanie obywateli Ukrainy nabyciem nieruchomości w Polsce. W 2014 r. otrzymali oni 57 zezwoleń, co stanowi 35 proc. wszystkich zezwoleń na nabycie nieruchomości gruntowych wydanych na rzecz osób fizycznych (w 2013 r. – 24 proc.). Zdaniem autorów sprawozdania spowodowane może być to między innymi trudną sytuacją polityczną na terenie Ukrainy.

Ziemia głównie rolna

W zeszłym roku cudzoziemcy uzyskali łącznie 271 zezwoleń na nabycie nieruchomości gruntowych o łącznej powierzchni 1036,35 ha. Osoby prawne otrzymały 108 zezwoleń na łączną powierzchnię 888,43 ha nieruchomości, a osoby fizyczne otrzymały 163 zezwolenia na nabycie nieruchomości o łącznej powierzchni 147,92 ha. Wydano też 2 zezwolenia dotyczące nieruchomości o łącznej powierzchni 0,14 ha na rzecz przedstawicielstw dyplomatycznych w Polsce – Syryjskiej Republiki Arabskiej i Republiki Turcji.

Największym zainteresowaniem cudzoziemców cieszyły się grunty położone m.in. w województwach: wielkopolskim (łączna powierzchnia – 194,83 ha), lubuskim (łączna powierzchnia – 163,69 ha) i warmińsko-mazurskim (łączna powierzchnia 159,77 ha). Natomiast wśród cudzoziemców, którzy otrzymali zezwolenie na kupno nieruchomości gruntowych najczęściej reprezentowanym obywatelstwem i kapitałem był: ukraiński (59 zezwoleń), niemiecki (36) oraz holenderski (15), francuski i białoruski (po 13 zezwoleń).

99 proc. powierzchni wszystkich nieruchomości gruntowych objętych zezwoleniami to nieruchomości rolne i leśne. Minister Spraw Wewnętrznych wydał cudzoziemcom 166 zezwoleń na ich nabycie (łączna powierzchnia 1029,74 ha). 38 z nich dotyczyło nieruchomości o wyłącznie leśnym charakterze (214,76 ha). Najczęściej obywatele innych krajów uzyskiwali zezwolenia na zakup ziemi lub lasu na terenie województw: wielkopolskiego (łączna powierzchnia – 194,63 ha), lubuskiego (łączna powierzchnia – 163,32 ha) i warmińsko-mazurskiego (łączna powierzchnia – 159,66 ha). Zezwolenia trafiały do rąk osób fizycznych i prawnych z Niemiec (35 zezwoleń), Ukrainy (18) i Holandii (15), Francji (13) i Austrii (11).

W przypadku zezwoleń na nabycie nieruchomości rolnych i leśnych tendencje nie ulegają większym zmianom od kilku lat. W roku 2012 udzielono 218 takich zezwoleń, a powierzchnia nieruchomości rolnych i leśnych nimi objęta wyniosła 1021ha, w 2013 r. było to odpowiednio 161 zezwoleń (661 ha).

Mieszkania nad morzem

Tylko 70 zezwoleń MSW dotyczyło nabycia lokali użytkowych oraz samodzielnych lokali mieszkalnych (położonych w strefie nadgranicznej). To dlatego, że obowiązek uzyskania zezwolenia na nabycie lokali nie dotyczy osób fizycznych i osób prawnych będących obywatelami lub przedsiębiorcami państw - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (obejmuje m.in. państwa Unii Europejskiej) albo Konfederacji Szwajcarskiej.

Najczęściej zezwolenia dotyczyły lokali położonych w województwach: pomorskim, zachodniopomorskim, lubelskim, dolnośląskim i podkarpackim. A występowali o nie głównie obywatele: Ukrainy (26 zezwoleń), Rosji (14 zezwoleń) i Białorusi (10 zezwoleń).

Cudzoziemcami najczęściej występującymi do Ministra Spraw Wewnętrznych o uzyskanie zezwolenia na nabycie lokali mieszkalnych położonych w strefie nadgranicznej oraz lokali użytkowych, biorąc pod uwagę liczbę zezwoleń, byli obywatele: Ukrainy (26 zezwoleń w odniesieniu do 1 388,42 mkw lokali), Rosji (14 zezwoleń w odniesieniu do 743,09 mkw lokali) i Białorusi (10 zezwoleń w odniesieniu do 675,54 mkw lokali), co stanowi 71 proc. wszystkich zezwoleń wydanych cudzoziemcom na nabycie lokali mieszkalnych i użytkowych.

Odmowy nieliczne

Jak wynika z raportu MSW, liczba udzielanych zezwoleń na nabycie nieruchomości gruntowych w ostatnich 5 latach utrzymuje się na podobnym poziomie: w 2013 roku wydano ich o 21 mniej, natomiast w roku 2012 o 45 więcej. Największe zainteresowanie zezwoleniami notowano w latach 90-tych, oraz w latach 2000-2005. W tamtym okresie rocznie udzielano średnio 1800 zezwoleń na jej zakup przez obywateli innych krajów.

To skutek przystąpienia Polski do Unii Europejskiej oraz swobód przyznanych podmiotom z Europejskiego Obszaru Gospodarczego w zakresie nabywania nieruchomości w Polsce. Obecnie osoby fizyczne i prawne z EOG większość nieruchomości mogą nabywać bez zezwolenia MSW. Jest ono wymagane jedynie na nabycie nieruchomości rolnych.

W 2014 roku 68 razy odmówiono cudzoziemcom udzielenia zezwolenia na nabycie nieruchomości (w tym lokali). Najczęstszymi powodami było niewykazanie przez cudzoziemca jego trwałych więzi z Polską, brak spełnienia ustawowych przesłanek oraz sprzeciw ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Nabycie nieruchomości przez cudzoziemca jest bowiem możliwe tylko za zezwoleniem ministra spraw wewnętrznych, jeżeli sprzeciwu nie wniesie minister obrony narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych, jeżeli sprzeciwu nie wniesie minister rolnictwa i rozwoju wsi. Sprzeciw ministra rolnictwa był przyczyną wydania 14 decyzji odmownych w 2014 r.

Będą kary dla notariuszy

Minister Spraw Wewnętrznych bada legalność nabycia nieruchomości przez cudzoziemców. Podstawowym źródłem informacji są dla niego wypisy aktów notarialnych przesyłane przez notariuszy. Zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, notariusz jest zobowiązany do przesłania do MSW wypisu aktu notarialnego w terminie 7 dni od dnia jego sporządzenia. Notariusze rzadko dotrzymują tego terminu. Są przypadki przesyłania przez nich wypisów po kilku latach od dokonania czynności, zazwyczaj po wezwaniu z MSW, gdy ministerstwo uzyska informację o nabyciu nieruchomości z innych źródeł (np. dokumentów dostarczanych przez stronę w toku postępowania o wydanie zezwolenia).

Dlatego, tak, jak co roku, Minister Spraw Wewnętrznych skierował do Ministra Sprawiedliwości pismo informujące o tym problemie (wraz z listą notariuszy, którzy dopuścili są naruszenia ustawy) oraz poprosił o podjęcie działań dyscyplinujących notariuszy. W MSW opracowano także projekt ustawy o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców oraz niektórych innych ustaw, który zakłada nakładanie kar na notariuszy za każdorazowe uchybienie obowiązkowi określonemu w art. 8a ust. 1 ustawy. Projekt znajduje się na etapie uzgodnień międzyresortowych.