„Kolejny rząd może być w pułapce”. Ekonomiści komentują projekt budżetu na 2026 r.

Zgodnie z przyjętym przez Radę Ministrów projektem ustawy budżetowej na 2026 r., deficyt budżetowy w przyszłym roku ma wynieść blisko 272 mld zł, przy dochodach na poziomie około 647 mld zł, i limicie wydatkach około 919 mld zł. To nominalnie nieco niższy deficyt niż zaplanowany na 2025 r. (blisko 289 mld zł). Warto przy tym zauważyć, że jednocześnie minister finansów Andrzej Domański „przemycił” podczas konferencji informację o obniżeniu prognozy dochodów budżetu w tym roku o około 30 mld zł (z ok. 633 mld zł do ok. 603 mld zł) ze względu na niższą od oczekiwań inflację. 

Ile wyniesie deficyt w 2026 roku

Ministerstwo Finansów założyło też, że deficyt całego deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (general government) wyniesie w 2026 r. 6,5 proc. PKB. Wobec deficytu gg w 2024 r. na poziomie 6,6 proc., to oznaczałoby brak konsolidacji fiskalnej (oczekiwanej przez agencje ratingowe, i Brukselę w ramach procedury nadmiernego deficytu). Jednocześnie minister Domański poinformował, że deficyt w 2025 r. ma być wyższy od planów i wynieść 6,9 proc., a więc w relacji do tego roku, w bieżącym do jakiejś konsolidacji ma dojść.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

Jaki budżet państwa na przyszły rok. Rząd pokazał plany

Deficyt budżetowy w 2026 r. ma być nie wyższy niż 271,7 mld zł – podał minister finansów Andrzej...

Rząd oficjalnie przyznał też to, co od dłuższego czasu było nieuniknione – w 2026 r. dług publiczny (liczony metodologią unijną, czyli z uwzględnieniem zadłużenia pozabudżetowego) przekroczy 60 proc. PKB, i wyniesie 66,8 proc. Jednocześnie, minister Domański wskazywał, że gdyby tę wartość skorygować o część pożyczkową KPO, to ta relacja wyniosłaby 63,7 proc. PKB. Według metodologii polskiej (tj. bez funduszy pozabudżetowych) dług ma sięgnąć 53,8 proc. PKB (po skorygowaniu o część pożyczkową KPO 49,5 proc. PKB), a więc utrzymywać się poniżej konstytucyjnych progów 55 i 60 proc. Potrzeby pożyczkowe netto na 2026 r. zostały zaplanowane na kwotę 423 mld zł.

Zgodnie z założeniami Ministerstwa Finansów, PKB Polski urośnie w 2026 r. realnie o 3,5 proc., czy wzroście inwestycji o 8 proc. Inflacja ma wynieść średniorocznie 3 proc. r/r, a przeciętne wynagrodzenie urosnąć o 6,4 proc. r/r.

„Więcej niż szacowała Komisja Europejska”

„Budżet na 2026 r. zakłada deficyt rzędu 271,7 mld zł i 6,5 proc. PKB. To mniej niż prawdopodobny tegoroczny wynik, ale więcej, niż szacowała Komisja Europejska. Mimo to wydaje się, że polityka fiskalna nie stanie na drodze wrześniowej obniżce stóp RPP” - ocenia Bartosz Sawicki, analityk EXANTE. Czy ma rację: okaże się 3 września, gdy RPP zakomunikuje decyzję ws. stóp procentowych.

Rada Polityki Pieniężnej od miesięcy podkreśla, że luźna polityka fiskalna rządu jest dla niej bardzo ważnym czynnikiem decyzyjnym. - Bardzo szybkie narastanie długu niepokoi, stwarza ryzyko dla długookresowej stabilności cen – oceniał podczas lipcowej konferencji prasowej prezes NBP Adam Glapiński. Brak zacieśnienia fiskalnego w 2026 r. względem 2024 r., i wręcz jej poluzowanie, zamiast zacieśnienia, w 2025 r., to czynnik, który może hamować RPP podczas wrześniowego posiedzenia 2-3 września. 

Warto w tym kontekście przypomnieć słowa członka RPP Ludwika Koteckiego z wywiadu dla „Rzeczpospolitej” z początku sierpnia. - Zakładam, że w tym roku deficyt tylko lekko przekroczy 6 proc. W 2026 r. spodziewam się dalszej konsolidacji i spadku deficytu poniżej 6 proc. PKB. (...) Gdyby okazało się, że projekt budżetu na 2026 r. nie rozminie się z moimi oczekiwaniami, to nie będzie miał on dla mnie istotnego znaczenia w kontekście decyzji w sprawie stóp – mówił Kotecki. Tymczasem ścieżka deficytu jest wyższa od oczekiwań Koteckiego – w tym roku według prognoz Ministerstwa Finansów ma sięgnąć blisko 7 proc., w 2026 r. być na poziomie 6,5 proc.

„No i jest konsolidacja” - piszą zaś analitycy banku Pekao. W ich opinii założenia makroekonomiczne poczynione przez Ministerstwo Finansów są realistyczne, a prognoza inflacji na poziomie 3 proc. „może nawet na wyrost”. 

Z kolei ekonomiści ING Banku Śląskiego w swoim podsumowaniu zwracają uwagę m.in. na rosnące potrzeby pożyczkowe oraz wysokie deficyty sektora finansów publicznych w 2025 r. (wyższy od prognoz) i 2026 r.

„Bez pobudzenia inwestycji kolejny rząd będzie w pułapce” - ocenia zaś Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP. Wylicza, że wydatki rządowe finansowane długiem dodadzą do wzrostu PKB w 2025 r. 0,5 punktu procentowego, powyżej średniej oczekiwań.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

Polska na kursie kolizyjnym z długiem. „Budżetowe piekło istnieje”

6,6 proc. PKB deficytu i 55,3 proc. PKB długu publicznego w 2024 r., a w perspektywie dekady dług...