Większe ryzyko bez informacji

Takie szacunki przedstawił InfoCredit na podstawie badań na własnej bazie danych. Według jego wyliczeń sprawozdania za 2013 r. złożyło ok. 90 tys. firm, choć ta liczba pewnie jeszcze wzrośnie, bo dokumenty ciągle spływają i do połowy 2015 r. w sumie może ich być ok. 150 tys.

Dla porównania, sprawozdania za 2012 r. złożyło ok. 145 tys. spółek, a za 2011 rok – ok. 138 tys. Tymczasem w KRS wpisanych jest ok. 300 tys. aktywnych przedsiębiorstw, czyli takich, które nie zostały wykreślone, zlikwidowane, przejęte czy nie upadły. InfoCredit zaznacza, że nie ma systemowego rozwiązania weryfikującego, które podmioty wywiązały się z obowiązku sprawozdawczego, a które nie.

Obawy przed rywalami?

W ocenie Jerzego Wonki, dyrektora ds. rozwoju InfoCredit, niektóre firmy świadomie unikają złożenia sprawozdań do KRS. Dlaczego? – Po pierwsze, kara za jego niezłożenie, sięgająca 3 tys. zł, nie zachwieje ich sytuacją finansową. Po drugie, nie chcą ujawniać swoich danych – ocenia Wonka.

Efektem jest brak transparentności w polskiej gospodarce, bo nie można uzyskać danych o sytuacji co drugiej firmy. Wyjątkiem są oczywiście spółki giełdowe, ale one podlegają innym przepisom i są zagrożone wysokimi karami nakładanymi przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Adam Kowalik, szef zespołu Strategicznego Wywiadu Rynkowego w EY, zaznacza, że na Zachodzie firmy załączają swoje sprawozdania do odpowiedników naszego KRS, bo wiedzą, że ewentualny partner biznesowy najpierw będzie sprawdzał ich wiarygodność właśnie tam. – Brak sprawozdania może wzbudzić wątpliwości – mówi ekspert. – W Polsce firmy się boją, że konkurencja może pozyskać ze sprawozdań niepożądane informacje. Jednak w sytuacji, gdy trzeba zdobywać nowe rynki, pozyskiwać nowych kontrahentów, strach przed konkurencją powinien być wtórny.

Tomasz Kobierski, wiceprezes zarządu Międzynarodowych Targów Poznańskich, mówi, że nierzetelne firmy zdarzają się na całym świecie, a sytuacja zależy od wielkości i dojrzałości rynków. On również ocenia, że część polskich firm omija przepisy z premedytacją, aby nie odkrywać kart przed konkurencją lub wprowadzić w błąd swoich interesariuszy.

Eksperci uważają, że gospodarka mocno cierpi na tym, że tyle polskich przedsiębiorstw nie ujawnia swoich danych. – Tymczasem firmy krajowe i zagraniczne poszukują informacji o kontrahentach, by uniknąć problemów z niewypłacalnością – twierdzi dyrektor InfoCredit. – Gdy mamy zrobić przedpłatę za towar lub usługę, chcemy przecież wiedzieć, czy dostawca jest wypłacalny.

Zaznacza przy tym, że istnieje wiele przykładów celowego zacierania informacji. Przykładem może być branża budowlana, w której w latach 2011–2013 doszło do wielu upadłości. Brak było sprawozdań tych firm, tworzono też spółki celowe, które wykonywały duże kontrakty, a ich kapitał sięgał 5 tys. zł. – W takich przypadkach sytuacja finansowa kontrahenta jest trudna do zweryfikowania – mówi Wonka.

Koszty dla wszystkich

Jerzy Wonka zgadza się z ekspertem EY, że w Europie wiedza o kontrahencie to podstawowy kanon. – Ocena ryzyka związanego z transakcją jest czymś powszechnym – wyjaśnia. – W Polsce bardzo często firmy, goniąc za pieniądzem, nie zwracają uwagi na bezpieczeństwo biznesu.

– MTP służą wielu przedsiębiorcom jako miejsce zawierania kontraktów i współpracy biznesowej, dlatego opracowały zestaw nowoczesnych narzędzi, dzięki którym klienci mogą sprawdzić uczciwość nowo poznanych partnerów – zaznacza Kobierski. –  Przez portal Strefa Wystawcy – Dźwignia Biznesu uzyskali oni możliwość łatwego dotarcia do informacji o strukturze własności, sprawozdań finansowych czy analiz wskaźnikowych ponad 100 mln podmiotów z 21 krajów. Dodatkowo można korzystać z sieci poleceń i zweryfikowanych opinii o danym przedsiębiorstwie - mówi wiceprezes Kobierski.

- Dopóki system weryfikowania sprawozdań finansowych w KRS nie stanie się bardziej skuteczny i nie będzie przewidywał łatwo egzekwowalnych kar dla przedsiębiorców nieprzestrzegających przepisów, polskie firmy będą musiały weryfikować swoich partnerów na własną rękę – mówi Kobierski.