Lata 2022–2023 wykończyły więcej firm niż pandemia

„Rachunki grozy” za prąd, gaz i ogrzewanie wstrząsnęły biznesem w Polsce pod koniec 2022 i na początku 2023 r. Do tego doszedł wzrost cen surowców i półproduktów, a także skokowe podwyżki płacy minimalnej, ale też innych wynagrodzeń, podążających za inflacją. Tak napompowany wzrost kosztów prowadzenia działalności rozłożył na łopatki wiele firm, często także tych z wieloletnią tradycją.

Odzwierciedlenie tej sytuacji znaleźliśmy w danych z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej za lata 2020–2023, które opracowywaliśmy przy pomocy platformy analitycznej Google Pinpoint, narzędzia, które pomaga przeglądać i analizować duże zbiory dokumentów.

Ujemny bilans

Pod lupę wzięliśmy cztery ostatnie lata. I okazało się, że podczas gdy liczba zawieszonych w pandemicznych latach 2020 i 2021 firm nie przekraczała 280 tys. rocznie, to w 2022 r. było ich niemal 345 tys., a w 2023 r. prawie 368 tys. Oznacza to wzrosty liczby zawieszeń o ok. 30 proc.

Czytaj więcej

Biznes

Rośnie liczba bankructw firm we Francji i Niemczech, nie tylko z powodu pandemii

W 2023 r. zbankrutowała we Francji rekordowa liczba 57 729 firm. W Niemczech upadłość ogłosiło 18 100 firm, o 23,5 proc. więcej niż rok wcześniej.

Podobne zjawisko zaobserwowaliśmy w przypadku zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej. Tu, w badanym przez nas okresie, relatywnie najlepiej było w 2020 r., gdy padło nieco ponad 141 tys. firm. W 2021 r. liczba zamkniętych biznesów wzrosła do przeszło 175 tys., ale i tak najgorsze miało dopiero nadejść. W 2022 r. zamkniętych działalności gospodarczych było już ponad 192 tys., a w zeszłym roku – blisko 196 tys.

Oczywiście, w tym czasie wiele osób odwieszało swoje biznesy, powstawały też nowe firmy. O ile jednak jeszcze w 2020 r. wznowionych i nowych firm było o blisko 2 tys. więcej niż tych, które zawiesiły bądź zakończyły działalność, o tyle w kolejnych latach już takiej rekompensaty nie było. I znów najgorzej w badanym okresie było w latach 2022–2023. Dwa lata temu poddało się o 76 tys. więcej firm, niż uruchomiło bądź wznowiło działalność, a w ub.r. ta różnica urosła do niemal 88 tys. Najgorszy pod względem wznowień działalności był 2021 r.

Uwagę zwraca tu bardzo duża liczba zmian działalności, także najwyższa w ostatnich dwóch latach – przy czym rekordowy był 2022 r.

Bo pomocy było mniej?

– W przedsiębiorców bardzo mocno, przede wszystkim składką zdrowotną, uderzył Polski Ład. Potem doszła do tego wysoka inflacja i wzrost kosztów pracy. Te koszty zresztą, niestety, cały czas bardzo mocno rosną. I mamy efekty – mówi Marek Kowalski, przewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich.

– Oczywiście, widać tu skutki Polskiego Ładu, który uderzył w firmy w 2022 r., a potem wzrostu kosztów energii i gazu, w 2023 r. Mocno wzrosły koszty prowadzenia działalności gospodarczej, mocno wzrosła płaca minimalna – wylicza Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, ekonomistka z Uniwersytetu Warszawskiego.

Czytaj więcej

Biznes

Globalne korporacje są podejrzane, ale biznesowi nadal ufamy

Pomimo rosnącej nieufności wobec globalnych korporacji, to biznes cieszy się największym zaufaniem opinii publicznej na świecie.

Ale to nie wszystko. – W 2022 i 2023 r. nie było już wsparcia firm z funduszu antycovidowego. Ten fundusz bardzo pomógł firmom w znacznie trudniejszych czasach, gdy lockdowny zatrzymały – albo znacznie ograniczyły – działalność dużej części z nich, przez co nie było przychodów albo były znacząco niższe, a koszty stałe trzeba było ponosić. Gdy tej pomocy zabrakło, firmy słabsze kapitałowo, przy rosnących kosztach i płacy minimalnej, po prostu przestały sobie radzić – tłumaczy Starczewska-Krzysztoszek.

Przypomina też, że w zeszłym roku mieliśmy ochłodzenie gospodarcze, a w jego pierwszym półroczu – wręcz realny spadek PKB. Do tego doszedł spadek sprzedaży. – To także uderzało w firmy – mówi ekonomistka. I dodaje, że jeśli szukać gdzieś pozytywów, to w tym, że liczba zawieszeń firm była znacząco wyższa niż wyrejestrowań. – Pokazuje to, że przedsiębiorcy mają nadzieję, że sytuacja się poprawi, a wtedy będą mogli odwiesić firmy i dalej znów prowadzić działalność – mówi.

– Polski Ład szczególnie mocno uderzył w drobne firmy, w osoby prowadzące działalność gospodarczą – mówi Łukasz Bernatowicz, prezes Związku Pracodawców Business Centre Club. Przypomina, że po jego wprowadzeniu wiele firm porzuciło korzystny wcześniej dla nich podatek liniowy. W pierwszym momencie zwróciły się w stronę ryczałtu, ten jednak także szybko okazał się mało atrakcyjny, bo nie pozwala na odliczanie kosztów. Na to nałożyły się niekorzystne zmiany zasad opłacania składki zdrowotnej. – Stąd wzięło się w pierwszym odruchu wiele zawieszeń działalności, a w kolejnym ich zamknięcia – tłumaczy szef Związku Pracodawców BCC.

Marek Kowalski zwraca uwagę, że duża część otwarć firm to także efekt Polskiego Ładu. – Negatywny, bo Polski Ład wypchnął dużą liczbę pracowników na samozatrudnienie – mówi szef FPP.

Eksperci wskazują też na szybko rosnącą płacę minimalną. – Jeśli drobny przedsiębiorca zatrudnia pracownika, a płaca minimalna rośnie mu wykładniczo, ale też nieproporcjonalnie do cen, za które może sprzedać swoje towary czy usługi, to jest to dla niego bardzo poważne obciążenie – mówi Bernatowicz.

Przypomina, że w 2020 r. płaca minimalna wynosiła 2600 zł, w tym roku dobija do 4300 zł. – To pokazuje, jak wzrosły obciążenia dla pracodawcy. A co jeśli pracowników jest więcej? Nie da się na dłuższą metę unieść takich kosztów – przekonuje szef Związku Pracodawców BCC.