Polska żywność na fali przejęć

– Prowadzimy rozmowy dotyczące fuzji z kilkoma spółdzielniami mleczarskimi – mówi „Rz" Edward Bajko, prezes Spomleku, czołowego producenta sera w Polsce. – Jest prawdopodobne, że jeszcze w tym roku uda się nam sfinalizować jedno, dwa przejęcia.

Właściciel marki Serenada nie jest jedynym, który może w najbliższym czasie zdecydować się na przejęcia. Tym bardziej że branża mleczarska jest nadal rozdrobniona, a konkurencja na rynku mleka coraz większa.

– W Polsce trzy największe mleczarnie mają tylko ok. 25 proc. udziałów rynkowych – wskazuje Marta Skrzypczyk, ekonomistka Banku BGŻ. – Jeżeli więc firmy nadal chcą umacniać swoją pozycję na rynku globalnym, to powinny istotnie zwiększyć skalę działania.

Piotr Grauer, ekspert firmy doradczej KPMG, uważa, że bodźcem do przejęć może być zniesienie kwot mlecznych w Unii Europejskiej od 2015 r. – Przyszłe dwa lata staną się okresem zajmowania pozycji przez kluczowych graczy – mówi Grauer.

Przyłączenia kolejnej spółdzielni nie wyklucza Piątnica. – Dzięki nim można zwiększyć znacznie skalę działalności, co jest istotne nie tylko ze względu na eksport, ale także umacnianie pozycji na rynku krajowym – uważa Zbigniew Kalinowski, prezes Piątnicy.

Fali akwizycji można się spodziewać także na rynku mięsa. Tym bardziej że jest on jeszcze bardziej rozdrobniony niż przemysł mleczarski. Uprawnienia do handlu na rynku unijnym ma ok. 2 tys. ubojni i przetwórni z Polski.

Grzegorz Łaptaś z Roland Berger Strategy Consultants pod uwagę bierze dwa scenariusze: drobne firmy mogą łączyć się ze sobą lub stawać się częścią większych grup, takich jak Tarczyński czy Zakłady Mięsne Henryk Kania.

Henryk Kania, główny udziałowiec ZM Henryk Kania, przyznaje, że wstępne rozmowy już trwają. Na dziś najbardziej realistyczny termin  finalizacji ewentualnej transakcji to 2015 r. Akwizycje są jego firmie potrzebne, jeżeli chce ona rzucić rękawicę największym firmom w branży, jakimi są Animeks i Sokołów. Tymczasem Sokołów nie ukrywa, że przygląda się rynkowi pod kątem ewentualnych transakcji. Interesują go duże zakłady.

Przetwórnie mięsa przejąłby chętnie Polski Koncern Mięsny Duda. Nie jest jednak wykluczone, że wpierw sam zmieni właściciela. Dziś do banków należy ok. 35 proc. akcji grupy. Nieoficjalnie mówi się, że instytucje te chciałby sprzedać posiadane papiery.

Akwizycji można spodziewać się także na rynku piwa.

– Nadal 15–20 proc. rynku mają małe, niezależne browary, co w świetle mody na piwa lokalne może stanowić platformę do konsolidacji – uważa Grzegorz Łaptaś.

Jego zdaniem budową grupy lokalnych browarów mogą być zainteresowane fundusze  private equity. Po kilku latach byłby w stanie sprzedać je np. inwestorowi branżowemu z zagranicy.

Grupę tworzą już Browary Regionalne Jakubiak, producent m.in. piwa Ciechanów. Ich właściciel Marek Jakubiak nie ukrywa, że rozmawia już  z kolejnymi firmami.

Unia wprowadza nowe regulacje. Polskie wędliny zagrożone?

Edward Bajko przyznaje, że Spomlek zasypywany jest ofertami od małych zakładów, które potrzebują silnego partnera.

– Nie stać ich, aby brać udział w wyścigu o drogi surowiec. Niestety, część z nich czekała zbyt długo z decyzją o połączeniu się z większym podmiotem. Po tym, jak straciła dostawców i nie ma dostępu mleka, nie jest już atrakcyjna dla większych firm – wyjaśnia szef Spomleku.

Zakłady mleczarskie nie są wyjątkiem. Piotr Grauer tłumaczy, że w 2013 r. – tak w jak w poprzednich latach – w branży spożywczej generalnie przeważały transakcje o charakterze restrukturyzacyjnym lub te związane ze sprzedażą zbędnych aktywów. Mniej było natomiast przypadków sprzedaży prężnych biznesów, dających ich właścicielom szansę na realizację zysków.

– To przede wszystkim efekt osłabienia gospodarczego. Taka sytuacja powoduje zazwyczaj wstrzemięźliwość inwestorów i spadek wycen – wyjaśnia Grzegorz Grauer.

Transakcji, i to nie tylko w branży spożywczej, byłoby więcej, gdyby nie niechęć właścicieli firm do fuzji.

– Większość z nich nigdy nie miała do czynienia z kupnem lub sprzedażą firmy, więc wszelkie trudności, jakie pojawiają się w trakcie takiego procesu, powodują spowolnienie rozmów lub rezygnację z transakcji. Mało też jest wśród polskich przedsiębiorców ducha współpracy. Zamiast tego dominuje rywalizacja – mówi ekspert KPMG. – W efekcie, niemalże nie istnieją na polskim rynku transakcje łączenia firm, w których właściciele byliby w stanie podzielić się kontrolą w zamian za stworzenie wspólnie większej, silniejszej organizacji.

Jednak, jak dodaje, z roku na rok przybywać będzie firm, których założyciele wchodzą w wiek emerytalny i z powodu braku sukcesorów będą decydować się na sprzedaż biznesu.