Świat unowocześnia banknoty

Już dziś, 7 kwietnia, do kas banków w Polsce trafią pierwsze banknoty z unowocześnionymi zabezpieczeniami. Narodowy Bank Polski zmodernizował banknoty po raz pierwszy od denominacji w 1995 roku.

To standardowa praktyka na całym świecie. Aby być na bieżąco z najnowszymi technologiami zabezpieczeń, a przy okazji unowocześnić szatę graficzną papierowych pieniędzy, banki centralne w różnych krajach co kilka lat wprowadzają do obiegu nową serię banknotów lub odpowiednio zmieniają dotychczasową.

Nowa seria euro

W listopadzie 2012 r. Europejski Bank Centralny po 11 latach od przyjęcia wspólnej waluty wprowadził do obiegu pierwszy nominał z drugiej serii banknotów euro. Nowe pieniądze są lepiej zabezpieczone przez fałszowaniem i bardziej wytrzymałe. Wzory nowych banknotów pozostały takie same, ale odświeżono ich szatę graficzną, dzięki czemu różnica między obiema seriami jest łatwo widoczna.

Zadanie odświeżenia wyglądu banknotów euro powierzono berlińskiemu grafikowi Reinholdowi Gerstetterowi. Przy ich projektowaniu uwzględniono również fakt, że Unia Europejska powiększyła się o nowe kraje w latach 2004 i 2007, czyli już po wprowadzeniu pierwszej serii. Dlatego na nowych banknotach nazwa waluty „euro" zapisana jest nie tylko alfabetami łacińskim i greckim, ale także cyrylicą, w związku z przystąpieniem do Unii w 2007 r. Bułgarii. Mapę strefy euro na rewersie banknotu uzupełniono też o wyspiarskie Cypr i Maltę.

Pierwszy banknot z nowej serii, o nominale 5 euro, wszedł do obiegu w maju ubiegłego roku. Kolejne z serii „Europa" będą wprowadzane sukcesywnie przez kilka lat. Najbliższy, o nominale 10 euro, do obiegu wejdzie we wrześniu tego roku. Oprócz pasa holograficznego i znaku wodnego z wizerunkiem Europy, postaci z mitologii greckiej, na banknotach znajduje się także m.in. liczbowe oznaczenie nominału, którego kolor podczas oglądania pod kątem płynnie przechodzi ze szmaragdowej zieleni w ciemnoniebieski, oraz specjalna warstwa ochronna zwiększająca ich wytrzymałość.

Ponieważ nowa seria będzie wprowadzana stopniowo, a cykl obiegu gotówki w poszczególnych krajach jest różny, banknoty nie pojawią się jednocześnie w całej strefie euro.

Zmodernizowali również nasze banknoty

Studolarówka ?ze wstęgą w 3D

Przez wiele lat dolary amerykańskie były jednymi z najsłabiej zabezpieczonych i w związku z tym najczęściej podrabianych banknotów na świecie. Począwszy od 1990 r. System Rezerwy Federalnej, będący bankiem centralnym Stanów Zjednoczonych, stopniowo wprowadza do obiegu zmodernizowane wersje banknotów. Od tego czasu w obiegu pojawiły się już trzy wersje nominałów 5, 10, 20, 50 i 100 dolarów, co oznacza łącznie 15 nowych wersji banknotów.

Amerykański Fed musi szczególnie dbać o zabezpieczenia banknotów z najnowszą technologią, ponieważ dolar jest najpopularniejszą walutą międzynarodową. W zależności od daty emisji banknoty mają różne zabezpieczenia. Jednymi z podstawowych są wtopione w papier barwne włókna ochronne będące mieszanką bawełny i lnu, znak wodny i specjalny wypukły druk niektórych elementów banknotu, tj. oznaczenia nominału, nazwy emitenta, portretu prezydenta.

W październiku ubiegłego roku do obiegu wszedł odnowiony banknot o najwyższym nominale, 100 dolarów, z wizerunkiem Benjamina Franklina, jednego z „ojców założycieli" Stanów Zjednoczonych Ameryki. Setka ma dwa nowe zabezpieczenia: niebieską wstęgę w technologii 3D z wizerunkiem dzwonków i liczbami 100 oraz zmieniający kolory dzwonek w kałamarzu.

Brytyjczycy ?odchodzą od papieru

Najbardziej rewolucyjne zmiany szykuje Bank Anglii. Jesienią ubiegłego roku ogłosił, że najpopularniejsze banknoty o nominałach 5 i 10 funtów będą wkrótce drukowane nie na papierze, lecz na podłożu polimerowym, w dotyku przypominającym plastik. Pięciofuntowy banknot z Winstonem Churchillem ma wejść do obiegu w 2016 r., a 10-funtowy z Jane Austen rok później. Nowe banknoty będą też o ok. 15 proc. mniejsze niż używane obecne.

Skąd ta zmiana? Bank Anglii tłumaczy, że banknoty polimerowe są bardziej trwałe i mniej się brudzą, dlatego mogą pozostawać dłużej w obiegu. A to oszczędność dla banku centralnego, który rzadziej będzie musiał zgłaszać zapotrzebowanie na drukowanie nowych pieniędzy. Ostatnie sondaże pokazują, że niemal 90 proc. Brytyjczyków popiera zamianę papieru na polimer.

Wkrótce, z końcem kwietnia, ważność straci brytyjski banknot o najwyższym nominale, 50 funtów, przedstawiający sir Johna Houblone'a, pierwszego gubernatora Banku Anglii. Od listopada 2011 r. w obiegu krążą bowiem unowocześnione banknoty o nominale 50 funtów z wizerunkiem pionierów rewolucji przemysłowej: Matthew Boultona i Jamesa Watta. W nowym banknocie zastosowano ponadto lepsze zabezpieczenia, które umożliwiają łatwiejsze odróżnienie go od falsyfikatu.

Wcześniej, w lipcu 2010 r., do obiegu trafiły nowe banknoty 20-funtowe. Na ich froncie, podobnie jak na poprzednich, widnieje wizerunek królowej Elżbiety II, ale na odwrocie brytyjskiego kompozytora Edwarda Elgara zastąpił ekonomista Adam Smith. Banknot zyskał również nową szatę graficzną i kolorystykę. Zmieniono też zabezpieczenia – pasek z hologramem, znak wodny widoczny w świetle UV, nitka metaliczna została umieszczona w innym miejscu na banknocie.

Dawne 20-funtówki wycofano z obiegu z końcem czerwca 2010 r. Stare banknoty Brytyjczycy mogą wymieniać bezterminowo i bezpłatnie w banku centralnym.