Górny paleolit trwał od 40 tys. do ok. 14 tys. lat p.n.e. W tym okresie pojawili się ludzie (Człowiek z Cro-Magnon - łac. Homo sapiens fossilis) odpowiadający, zarówno pod względem możliwości fizycznych, jak i umysłowych, człowiekowi współczesnemu. Nastąpił gwałtowny rozwój technik obróbki krzemienia, kości i rogu. Rozwijało się budownictwo i myślistwo, powstała sztuka.
W 1941 r. w jednej z rumuńskich jaskiń w Transylwanii znaleziono uszkodzoną czaszkę z okresu górnego paleolitu. Specjaliści wielu dziedzin zastanawiali się, co spowodowało uszkodzenia kości, a w konsekwencji śmierć żyjącego 33 tys. lat temu kromaniończyka. Brali też pod uwagę ewentualność, że pokrywa czaszki została uszkodzona po śmierci.