Koła z kamieni w zachodnim Peru

Drugie Nazca? Tajemnicze linie i koła ułożone z kamieni odkryli amerykańscy badacze w zachodnim Peru.

Publikacja: 09.05.2014 09:07

Koliber - rysunek na płaskowyżu Nasca

Foto: Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported

Odkrycia dokonał dr Charles Stanish, dyrektor Instytutu Archeologii Cotsen Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. Obiekty znajdują się w dolinie Chincha na zachodzie kraju, blisko Oceanu Spokojnego. Powstały około 2300 lat temu, a więc są dużo starsze od słynnych geoglifów z Nazca, których wiek badacze szacują na mniej więcej 1500 lat.

Rysunki z Nazca tworzono, usuwając z powierzchni ziemi czerwonawy żwir; zabieg ten odsłaniał żółtawe podłoże – w ten sposób na ciemnym tle rysowały się jaśniejsze linie. W dolinie Chincha nie stosowano tej techniki, linie i koliste struktury układano bezpośrednio na powierzchni ziemi z gęsto rozmieszczanych kamieni.

O niezwykłym odkryciu badacze informują na łamach „Proceedings of the National Academy of Sciences" („PNAS").

Chronili przed grabieżą

Wszystkie te kamienne linie, koła, kopce oraz ślady przebywania ludzi na tym terenie – między innymi ułamki glinianych naczyń zdobionych geometrycznymi wzorami w kolorach żółtym, zielonym, czerwonym i czarnym – tworzą kompleks zajmujący powierzchnię 40 kilometrów kwadratowych.

Badacze wyróżnili na tym obszarze 71 linii; najdłuższe z tych kamiennych alei ciągną się na długości trzech kilometrów.

Te zagadkowe struktury pierwszy zauważył już w 2010 roku dr Charles Stanish, dyrektor Instytutu Archeologii Cotsen Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. W następnym roku rozpoczęły się badania.

– Nie informowaliśmy o nich, aby nie wskazać tego miejsca rabusiom, poszukiwaczom skarbów i osobom nieodpowiedzialnym zabierającym na pamiątkę zabytkowe kamienie. Teraz kompleks jest już zabezpieczony pod względem konserwatorskim – wyjaśnia dr Stanish.

Zdaniem amerykańskiego badacza kamienne linie umożliwiały ludziom w tamtej epoce orientowanie się w pustynnym terenie i gromadzenie się w określonych miejscach podczas ceremonii obrzędowych. Linie te jeszcze dziś dość łatwo obserwować, schodząc pieszo z pagórków doliny Chincha w kierunku oceanicznego wybrzeża.

Zespół dr. Stanisha dokonał trójwymiarowego modelowania odkrytych struktur. W trakcie tej pracy okazało się, że wiele linii jest bardzo precyzyjnie skierowanych do punktu na horyzoncie, w którym na półkuli południowej zachodzi Słońce podczas zimowego solstycjum, tj. najkrótszego dnia w roku, około 21 czerwca. Z kolei inne linie wiodą do pagórków.

Podręcznik astronomii

Kalifornijscy archeolodzy zamierzają także sprawdzić, ale to wymaga współpracy z astronomami, czy linie z Chincha nie mają korelacji z gwiazdozbiorami widocznymi na niebie półkuli południowej.

Zdaniem badaczy kierunek przebiegu linii jest wskazówką, że struktury te miały charakter obrzędowy, ceremonialny, być może służyły do obserwacji astronomicznych. Niemiecka badaczka rysunków z Nazca Maria Reiche uważała, że były one gigantycznym podręcznikiem z dziedziny astronomii. Niewykluczone, że można to odnieść także do struktur z doliny Chincha.

– Można snuć wiele hipotez na temat roli tych obiektów, na przykład dopatrywać się w nich związku ze źródłami wody, wiązać je ze szlakami handlowymi, przypisywać im funkcje sportowych bieżni. Można sobie wyobrazić, że struktury te tworzono z myślą o bogach, stąd ich rozmiary. Ja jestem zdania, że miały one związek z określaniem odpowiednich pór do prac rolnych, na przykład siewów i zbiorów – wyjaśnia dr Charles Stanish.

Odkryte struktury powstały w obrębie preinkaskiej kultury Paracas. Rozwijała się ona od VIII wieku p.n.e. do I wieku n.e., jej apogeum przypadło na lata 600–400 p.n.e. Nazwa pochodzi od podziemnych grot służących za grobowce, do których prowadził wąski pionowy szyb. W wielu z nich przetrwały mumie ułożone w pozycji embrionalnej, wzorzyste tkaniny z wełny alpak (udomowione zwierzęta przypominające lamy). Ludność tej kultury uprawiała kukurydzę, ziemniaki, fasolę i paprykę.

– Kultura materialna ludności Paracas jest już poznana stosunkowo dobrze. Odkrycie w dolinie Chincha bardzo się przyczyni do poszerzenia wiedzy o życiu duchowym w ogóle w okresie prekolumbijskim – uważa dr Charles Stanish.