Co dają gminy, by mieć więcej mieszkańców

Samorządy coraz więcej oferują swoim mieszkańcom. Chcą, by było ich więcej.

W Warszawie mieszkańcy nie będą płacić za edukację przedszkolną. Stolica poszła śladami Zawiercia.

– W naszym mieście rodzice od lat ponoszą tylko opłaty za wyżywienie – mówi Maria Utracka z Wydziału Edukacji Urzędu Miasta w Zawierciu.

Opłat za przedszkola nie ma też w Częstochowie.

W stolicy dzieci ze szkół podstawowych i gimnazjów pojadą bezpłatnie komunikacją miejską. W Żorach nikt nie płaci za publiczny transport. W Łodzi od przyszłego roku szkolnego dzieci i seniorzy pojadą komunikacją dużo taniej. Rada miasta w zeszłym tygodniu podjęła uchwałę w tej sprawie.

– Obecnie bilet miesięczny dla dzieci i osób miedzy 65 a 70. rokiem kosztuje 45 zł. Po zmianach za bilet miesięczny ucznia szkoły podstawowej rodzice zapłacą 10 zł lub 100 zł za bilet roczny. Seniorzy kupią zaś bilet miesięczny za 25 zł, a roczny za 250 zł – mówi Marcin Masłowski, rzecznik prasowy urzędu miasta.

Wyższa dzietność

Ale samorządy wspierają też rodziców najmłodszych dzieci. Nysa wprowadziła bon wychowawczy, a Szczecin 500 zł bonu opiekuńczego. Okazuje się, że takie działania przynoszą efekty. W Nysie dzietność wzrosła o blisko 9 proc.

Bon jest wypłacany na drugie i kolejne dziecko w wieku od 13. miesiąca życia do ukończenia sześciu lat. O świadczenie mogą starać się osoby pobierające zasiłek rodzinny wraz z dodatkami.

W Szczecinie bon można wykorzystać na opiekę nad dzieckiem od 13. do 36. miesiąca życia. Otrzymują go pracujący rodzice co najmniej dwojga dzieci.

Bony są przyznawane na podstawie art. 22b ustawy o świadczeniach rodzinnych. Zgodnie z nim rada gminy, biorąc pod uwagę lokalne potrzeby, może w drodze uchwały ustanowić dla osób zamieszkałych na terenie jej działania świadczenia rodzinne z samorządowego budżetu.

Samorządowe becikowe

Część samorządów wciąż funduje becikowe. Te zaś są przyznawane na podstawie art. 22a ustawy.

– U nas wynosi ono 500 zł i jest wypłacane na każde dziecko, również przysposobione. Warunkiem jest złożenie wniosku w ciągu trzech miesięcy od jego narodzin – mówi Izabela Olczyk, kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Gogolinie.

Taka samorządowa zapomoga nie jest jednak zbyt częsta. W 2015 r. wypłacało ją zaledwie 69 gmin, a rok wcześniej – 55. Wsparcie z roku na rok jest jednak coraz niższe. Zgodnie ze sprawozdaniem za 2015 r. przeciętnie wynosiło ono 842,20 zł, tj. o 4 proc. mniej niż w 2014 r. (877,29 zł). W 2012 r. było to 932 zł. Sprawozdania za zeszły rok jeszcze nie ma. Najniższe świadczenia wypłacano w województwie zachodniopomorskim – średnio 447 zł, a najwyższe w śląskim – średnio 1532 zł. Na samorządowe becikowe nie mogli liczyć mieszkańcy województwa podlaskiego.

Karta rabatowa

Prawie każde miasto ma też swój program zniżkowy skierowany do wielodzietnych rodzin – Kartę Dużej Rodziny. Pierwszy był w 2005 r. Wrocław. Zaproponował Kartę Rodzina Plus. Następny za nim był Grodzisk Mazowiecki, który wprowadził w 2008 r. Kartę Dużej Rodziny, udostępniając rodzinom z czworgiem i więcej dzieci m.in. darmową komunikację. Rodziny z przynajmniej trojgiem dzieci miały 50-procentową zniżkę na bilety wstępu do obiektów sportowych, na zajęcia pozalekcyjne, a także zniżki w przedszkolach.

Dzietność wspomagana

Samorządy dbają też w inny sposób o to, by ich mieszkańców było więcej. Np. Częstochowa i Łódź dofinansowuje in vitro.

– Program jest jednym z działań mających wpływać na liczbę narodzin nowych częstochowian – przyznaje Włodzimierz Tutaj, rzecznik prasowy urzędu miasta.

W Częstochowie uczestnikom programu przysługuje możliwość dofinansowania do zabiegu zapłodnienia pozaustrojowego w wysokości 5 tys. zł. Pozostałe koszty ponoszą pacjenci.

W Łodzi przyszli rodzice otrzymają również do 5 tys. zł, nie więcej jednak niż 80 proc. kosztów całej procedury. Uczestnikom programu przysługuje możliwość dofinansowania do trzech prób zabiegu zapłodnienia pozaustrojowego.

– Dzięki programowi potomstwa spodziewa się 49 par. Dwie ciąże już zakończyły się porodem. Przybyło nam troje mieszkańców, bo jedna z ciąż była bliźniacza – mówi Marcin Masłowski, rzecznik prasowy urzędu miasta.

Częstochowa finansuje też inne programy zdrowotne.

– To między innymi szczepienia przeciw wirusowi hpv, pneumokokom, grypie, badania przesiewowe słuchu uczniów, rehabilitacja ruchowa seniorów, wczesna diagnostyka astmy czy chorób alergicznych u dzieci – wylicza Włodzimierz Tutaj.

Grunt jak magnes

Ale są i takie gminy, które bardzo chcą przyciągnąć do siebie nowych mieszkańców. W tej konkurencji wyróżnia się niewielki Kurzętnik (woj. warmińsko-mazurskie). W zeszłym roku tamtejsze władze podjęły uchwałę o wsparciu budownictwa mieszkaniowego pod hasłem „Dobrze wykorzystaj 500+. Działki za pół ceny". Na jej podstawie rodziny z całego kraju objęte rządowym programem 500+ mogą nabyć tam działkę budowlaną o połowę taniej. Samorząd stawia dwa warunki: kupujący musi przedstawić decyzję o przyznaniu świadczenia wychowawczego i zobowiązać się, że nabytej ziemi nie odsprzeda przez dziesięć lat. Może natomiast przekazać ją swoim dzieciom.

W tym roku gmina Kurzętnik wprowadza następny program – „Kurzętnik: mieszkanie+praca to się opłaca". Na jego podstawie osoby, które wybudują dom bądź kupią mieszkanie w nowym budynku, otrzymają zwolnienie z podatku od nieruchomości na trzy lata.

38,4 mln liczyła ludność Polski na koniec zeszłego roku wg danych Głównego Urzędu Statystycznego

o 6 tys. mniej urodzeń niż zgonów odnotowano w zeszłym roku w Polsce

Opinia dla „Rzeczpospolitej"

Andrzej Porawski, dyrektor biura Związku Miast Polskich