Po pierwsze Bruksela jest miastem frankofońskim, a po drugie protestanci przyjechali tam wyrazić swoje niezadowolenie wobec instytucji europejskich. Niewykluczone, że metoda protestowania będzie powielana, ale każdy kraj europejski ma własne zjawisko ruchów antysystemowych i nie będzie ogólnoeuropejskiej rewolucji żółtych kamizelek.

Cała ta sytuacja to lekcja dla polityków z partii głównego nurtu, którzy dotychczas ponosili odpowiedzialność za oblicze Europy Zachodniej. Te partie muszą przejść głęboką modernizację, żeby być w stanie odpowiedzieć na populizm.

Pojawiają się komentarze, że protesty podsycają rosyjskie służby specjalne m.in. przez internetowe boty.

Ręką rosyjska mogła wspomagać protesty, ale usprawiedliwianie własnych błędów aktywnością Rosjan jest najgorszym podejściem, stanowiącym wymowny dowód zachowawczości elit politycznych, które zamiast zacząć reformę od swoich postaw i nawyków, przypisują wszystko czynnikowi zewnętrznemu. Tym bardziej, że ulicznej rewolucji nie da się wzniecić takimi metodami. To prezydent Macron bawił się zapałkami i sam zapracował na tę sytuację m.in. serią krytycznych wypowiedzi wobec swych obywateli, które wygłaszał poza granicami kraju. Z drugiej strony, zawsze gdy coś się dzieje z niekorzyścią dla Francji i Europy, to Rosjanie z pewnością są aktywni, jak wszędzie tam gdzie możliwa jest destrukcja. Jestem przekonany, że maczali też palce w kampanii negatywnej przeciwko Macronowi w wyborach prezydenckich w 2017 r.

Co takiego jest w narodzie francuskim, że tak często wychodzi na ulice okazywać swe niezadowolenie?

Ich silna kultura protestowania wynika z tego, że są społeczeństwem bardzo aktywnym politycznie i świadomym swych grupowych interesów. We Francji żadna istotna decyzja ekonomiczna nie przejdzie bez reakcji opinii publicznej. Paradoksalnie jednak protesty dowodzą siły państwa. Obywatele mają wielkie oczekiwania, bo wierzą w mocne, etatystyczne państwo. Właściwą odpowiedzią na to zjawisko oraz inne formy populizmów jest modernizacja polityki, a nie okazywanie irytacji.